ماجرای فرار جنگنده میگ25 به ژاپن
فرار ویکتور بیلینکو با میگ25 در سال 1976 به ژاپن یکی از حوادث مشهور دوران جنگ سرد است شاید تاثیر سیاسی زیادی نداشت دست کم نه به اندازه سرنگونی یو2 امریکا بر فراز شوروی ولی بدون شک تاثیر زیادی روی صنعت هوانوردی شوروی داشت از جمله اینکه میگ25 پی که فرار کرد در ان زمان پیشرفته ترین شکاری رهگیر شوروی بود
ویکتور بیلینکو خلبان نیروی هوایی شوروی در 15 فوریه سال 1947 در نالچیک شهری در قفقاز متولد شد که همکنون نیز در روسیه واقع است. سنش کم بود که پدر و مادرش از هم جدا شدند و مدتی با مادرش و مدتی را با پدر و نامادریش زندگی کرد.از کودکی از هر دو نفر انها متنفر بود و خودش در کتاب خاطراتش می گوید همواره به انها میگفته شما قبل من وقت داشتید بفهمید به درد هم نمی خورید و از هم جدا شوید تا اینکه مرا به دنیا اورده و بعد از هم جدا شوید. مادرش برای اینکه بتواند ازدواج کند وی را پیش پدرش فرستاد و نامادری ان نیز اگرچه با وی رفتار بدی نداشت ولی بین وی و فرزندان خودش فرق میگذاشت
مشکلاتش در خانه باعث شد به دبیرستان شبانه روزی برود و از خانواده دور شد و در نهایت با پایان دبیرستان به باشگاه هوانوردی پیوست و از انجا به نیروی هوایی راه یافت بین سال 1967 تا 1971 در آموزشگاه عالی هوانوردی وابسته به نیروی هوایی شوروی اموزش دید و در نهایت به اسکادران های میگ21 پیوست.در سال 1973 به اسکادرانهای تازه تاسیس میگ25 پیوست و در سال 1975 به درخواست خود به شرق دور روسیه در کمچاتکاه اعزام شد جای که هنگ 530 شکاری مجهز به پیشرفته ترین شکاری شوروی یعنی میگ25 پی خدمت کرد
میگ25 در اصل به عنوان یک شکاری رهگیر بلند پرواز برای سرنگونی طرح بمب افکن ایکس بی70 امریکا ساخته شد.ایکس بی 70 یک بمب افکن پیشرفته با 8 موتور جت بود که میتوانست در ارتفاع بالا حتی به سرعت 3 ماخ برسد. میگ25 نیز برای مقابله با ان به چهار موشک ار40 که بزرگترین موشک هوا به هوای ساخت شده تا کنون بود به سرعت 2.8 ماخ برسد(بدون سلاح به سرعت 3.2 ماخ نیز میرسد)سرعت میگ25 و سقف پرواز ان در حالت مسلح غرب را بسیار نگران کرده بود. این پرنده از همه شکاری های غربی سریعتر بود و اطلاعات که از شرق می امد نشان میداد الکترونیک و تسلیحات پیشرفته ای نیز دارد دست کم اینگونه به نظر می امد
برای اشنایی با میگ25 اینجا را کلیک کنید
در شش سپتامبر سال 1976 در ساعت 6:45 دقیقه بیلینکو با میگ 25 پی خود از پایگاه هوایی چوگویوکا که متعلق به فرمانده ای دفاع هوایی شوری بودد در شبه جزیره پریمورسکی شوروی برخاست. پرواز برای تمرین بود و هواپیما دارای یک مخزن سوخت در زیر بدنه بود و فاقد سلاح بود. وی با برخاستن از باند به سرعت به طرف اقیانوس راه خود را کج کرد و در ارتفاع پایین شروع به پرواز کرد و حتی طی یک دوره تا 50 متری سطح دریا برای اینکه رهگیری نشود ارتفاع خود را کاهش داد .در اسمان ژاپن به 6000 متری افزایش ارتفاع داد و تلاش در تماس با ژاپنیها گرفت ولی به دلیل تفاوت فرکانسهای انها موفق نشد. ژاپنیها به سرعت متوجه این مهاجم ناشناس شدند ولی تا امدند به خود بجنبد دوباره جنگنده بیلینکو کاهش ارتفاع داد و از دید رادار محو شد . بیلینکو میخواست در یک پایگاه هوایی امریکا در ژاپن فرود بیاد ولی به دلیل کمبود سوخت به طرف فرودگاه هاکوداته واقع در هوکایدو در شمال ژاپن پرواز کرد . فرودگاه غیر نظامی بود، او تا کنون اصلا فرودگاه را ندیده بود تنها در نقشه های ارتش سرخ میدانست انجا یک فرود گاه است. وی در ارتفاع پایین به فرودگاه نزدیک شد و تنها با یک نگاه چشمی متوجه شد که باند خالی است و دست کم کسی هم در حال نشست و برخاست نیست از این روب باند نشست ولی از اینجایی که طول باند کم بود تا امد هواپیمارا متوقف کند به بش چمن اخر باند رسید و در انجا فاکس بت ان متوقف شد
در ساعت9:15 دقیقا به وقت محلی رادیو ملی ژاپن اعلام کرد یک میگ25 شوروی در هوکایدو فرود امده و خلبان ان تقاضای پناهندگی کرده است .بعد از جنگ سرد مشخص شد شوروی چند ساعتی دقیقا نمیدانست چه شده زیرا اول انها فکر میکردند بیلینکو سقوط کرده و در اقیانوس افتاده . فرار از شوروی عجیب نبود در همان سال 76 یک انتنوف 24 هم از شوروی فرار کرد بود قبلا هم خلبانان سوریه و عراقی و مصری بارها میگ21 و می23 و 17 و 19 خود را برداشته بودند به اسرائیل رفته بودن ولی میگ25 چیز دیگری بود
در اولین اعلامیه رسمی مسکو در 28 سپتامبر یعنی بیش از 22 روز بعد اعلام شد به وقت مسکو که توسط وزارت امور خارجه بیان شد اعلام شد که بیلینکو مجبور به فرود اضطراری در ژاپن شده و از ژاپن خواستند هواپیما و خلبان را برگرداند .بیست دقیقه بعد خبر گذاری روسی شوروی تاس اعلام کرد که احتمال دارد وی تحت تاثیر جهان غرب به ژاپن گریخته باشد. اینکه چرا اینقدر دیر روسها به این داستان واکنش نشان دادن بر میگردد به یک جلسه در تاریخ 9 سپتامبر که در ان مشخص شد که فعلا به مردم شوروی در این مورد اطلاع رسانی نشود تا تکلیف داستان مشخص شود ….
در همان 28 سپتامبر یک کنفرانس مطبوعاتی تشکیل شد که همسر بیلینکو، نا مادری و پدرش در ان حضور داشتند .همسرش از وی خاست به شوروی برگردد و گفت مقامات قول دادند او را عفو کنند(اونم در شوروی!).همچنین همسر بیلینکو اعلام کرد وی یک میهن پرست و وفادار به سرزمین مادری یعنی شوروی بوده و از نظر روانی کاملا سالم…. با وجود این خود مقامات شوروی کمی نیز سردرگم بودن. انها میدانستند که بیلینکو فرار کرده زیرا در همان روز فرار خبر گذاری های رسمی ژاپن و غرب اعلام کردند وی تقاضای پناهندگی کرده اگرچه خبر گذاری های روسی بعد یک ماه زمانی که دهن باز کردند تا مدتها مدعی شدند وی به دلیل کمبود سوخت مجبور به فرود شده و در نهایت به دلیل ترس از مجازات انجا اعلام پناهندگی کرده ولی چیزی که شوروی را سر در گم کرده بود این بود که بیلینکو فرار کرده و یا سیا با ان ارتباط برقرار کرده و از وی خواسته میگ را بردار و بیاید
شوروی تلاش زیادی از جمله از طریق پیغام فرستادن برای بیلینکو از طرف همسرش کرد که وی برگردد ولی در نهایت وی برنگشت
شوروی برای اینکه متوجه شود چه چیزی بیلینکو را وادار به فرار کرد از161 نفر شامل دوستان و اعضای خانواده اش بازجوی کرد .وی کاملا سلامت عقلی داشت و هیچ گزارشی از کارهای و یا حرفهای خائنانه وجود نداشت اگرچه وی علاقمند به زندگی در غرب از جمله امریکا هم بود .به گفته همسرش وی اصلا رادیو های بیگانه مانند رادیو ازادی که برای انها به زبان روسی از غرب پخش میشد را گوش نمیداد و حتی به همسرش هم اجازه نمیداد گوش کند و حتی همسرش گفت وی ان را از نامه نگاری با یک دوستش که به ایتالیا رفته بود (جز جهان غرب بود)منع کرده بود
شوروی به سرعت فهمید تنها نارضایتی بیلینکو از وضعیت کاریش بود. ساعتهای کاریش بالا بود از طرفی در اکثر موارد حتی روزهای تعطیل هم برای او شیفت میگذاشتند. همواره به سرعت برای تمرین و اماده باش احضار می شد و البته اگرچه این مسئله برای همه خلبانان شوروی بود ولی برای بیلینکو درد اور. او چند بار میخواست از نیروی هوایی بیرون بیاید حتی چند با تقاضا هم داده بود ولی مخالفت شده بود …یک سال پیش وی شنیده بود که امریکا برای خلبانی که میگ25 خود را وردارد و به غرب فرار کند جایزه گذاشته است و این مسئله باعث شده بود وی به فرار کمی فکر کند تا شرایط زندگیش را تغییر دهد
بیلینکو بعد از فرد در ژاپن تقاضای اقامت امریکا کرد و سه روز بعد هم به امریکا برده شد. رفتن ان مهربانانه بود و تا چند هفته شوروی تلاش کرد وی را از ژاپن برگرداند در حالی که وی اصلا امریکا بود
بیلینکو در خاطراتش میگفت.. من را به یک هایپر مارکت بزرگ برند.. همه چیز در انجا بود هر چیزی از هر مارکی به اندازه کافی من به کسانی که به همراه من بودند گفتم که این فروشگاه را اینگونه چیده اید تا مرا تحت تاثیر غرب بگذارید ولی مامور سیا که با من بود گفت در امریکا در هر شهری کوچکی هم چنین هایپر مارکت بزرگ است اینجا همه چیز به راحتی در دسترس است . بیلینکو میگوید من باور نکردم زیرا در شوروی برای خرید همه چیز کپن دریافت میکردیم و ساعتها در صف می ایستادیم تا مثلا چند کیلو گوشت و یا کمی ودکا بخریم و تنها چند فروشگاه زنجیره بزرگ شیک در مسکو بود که انهم برای خبر نگاران غربی بود تا انها را تحت تاثیر قرار دهد از این رو فکر میکردم انها هم چنین فروشگاهی برای تحت تاثیر قراردادن من چیده اند.
وی میگوید یک کنسرو گوشت خریدم و به هتل بردم. ان را خوردم فوق العاده بود در تمامی شوروی چنین کنسروی گیر نمی امد ولی فردا صبح فهمیدن کنسرو غذای سگ را خوردم ولی واقعا خوراک خوشمزه ای بود
.در اواخر سال 1976 به پایگاه هوایی لانگلی فرستاده شد تا انجا با خلبانان امریکایی تبادل اطلاعات کند و از انجا با جنگنده های غربی اشنا شد.خودش می گوید زمانی که در کابین اف16 سوار شدن و با نمایشگر چند منظوره روبرو شدن شکه شدن زیرا چنین چیزی در شوروی نبود به گفته خودش درشوروی حتی تلویزیون رنگی هم نبود.وی تحت تاثیر رابطه افراد باهم قرار گرفت انها در این پایگاه با هم شوخی میکردند و می خندیدن چیزی که شوروی در محیط نظامی روی انها بسیار حساس بودند .از طرفی وقتی دید خانه های سازمانی ویلایی در کنار پایگاه هستند و نظامیان به راحتی به شهر رفته و تردد میکنند و همگی کارهم زندگی یکند و کس روی انها نظارت نمیکند تعجب کرد زیرا درشوروی روی این مسئله که خلبانان با افراد غیر نظامی رفت امد داشته باشند حساس بودند. از دیگر تجارب وی که از ان در کتاب خاطراتش می گوید این بود که در لانگلی دیدم خلبانان بلافاصله بعد از برخاستن مانورهای تندی میدند.. گفتم ایا انها برای این کار دستور دارند خلبانان امریکا به وی نگاه کردند گفتند مگه برای مانور هم دستور میخواهد؟… در شوروی شما برای انجام مانور تند باید از قبل دستورات لازم را دریافت میکردی … به شکل سنتی خلبانان شوروی همواره تحت دستور رادار زمینی بودند
در سال 1977 به ناو هواپیما بر جا اف کندی اعزام شد. در انجا با خلبان نیروی دریایی اشنا شد خودش میگوید انها بهترین خلبانان دنیا هستند. انجا وقتی دید ملوانان روی تختهای راحتی میخوابند جریه غذای انها محدودیت نداشت بسیار متعجب شد
بعد دوباره به نیروی هوایی پیوست و برای مدتها برای سیا کار میکرد.. اطلاعات امده از جنگنده های شوروی را تجزیه و تحلیل میکرد و نقشهای و تصاویر ماهواره ای را بررسی میکرد و روی زبان انگلیسی خود کار میکرد. سرانجام برای گشت گذار در امریکا از واشنگتون خارج شد و با همسر جدید خود که یک پیشخدمت رستوران بود اشنا شد و بعد از ان مدتها درشرکتهای هوایی خدمت کرد. وی هنوز هم در سن 74 سالگی زنده است و در امریکا زندگی میکند
در نهایت تیم تحقیق شوروی بدون هیچ دستاوردی نتیجه گرفت وی تنها بره دلیل نارضایتی از شرایط کاری و همچنین علاقه به زندگی در امریکا فرار کرده و از طرف سیا تحریک نشده است. همچنین این تیم نتیجه گرفت که فرار وی بسیار راحت انجام شده و باید یک برنامه برای جلوگیری از چنین فرارهای در نظر گرفته شد از جمله اینکه بیلینکو خلبان فرمانده ای دفاع هوایی(پدافند هوایی ) شوروی بود و زمانی که هواپیما ناپدید شد به دلیل ناهماهنگی دفاع هوایی نه خودش جنگنده اعزام کرد و نه توانست ارتباط دستی با نیروی هوایی برای سرنگونی و یا رهگیر ان پیدا کند اگرچه انها اصلا متوجه نشدند وی فرار کرده. همچنین دستور داده شد از ان به بعد میگ25 بدون مخازن سوخت خارجی پرواز کنند تا نتوانند در صورت فرار به ژاپن بروند.همچنین دستور داده شد هیچ جنگنده ای تنها پرواز نکند و باید دست کم دو جنگنده پرواز کند تا یکی نگهبان دیگری باشد و همچنین هر گونه تغییر در رفتار خلبانان باید بلافاصله گذارش داده شود
و اما میگ25
میگ25 برای غرب ناشناس بود شاید برای همین مخوف بود.غرب میگ25 را یک جنگنده چالاک میدانست و نه یک شکاری رهگیر برای همین اف15 برای مقابله با ساخته شد تا بتواند در رزم هوایی نزدیک نیز با چالاکی خود ان را شکست دهد ..همچنین سرعت بالا و سقف پرواز بالا ان در رادار بسیار برای امریکا شگفت انگیز بود ولی فرار میگ25 به غرب همه چیز را نشان داد
در 25 سپتامبر حدود 19 روز بعد از فرار میگ25 با یک هواپیمای سی5 به یک پایگاه هوایی در عمق خاک ژاپن برده شد تا در انجا به خوبی تجزیه تحلیل شود
اول مشخص شد که میگ25 دارای موتور پر قدرتی است ولی یک موتور توربوجت است و عملا یک نسل سوم بود در حالی که غرب در حال تولید نسل چهارم چون اف14 و اف15 بود .بدنه با دست جوشکاری شده بود و دارای پیچ ومهرهای عجیبی روی سطح خود بود که نشان میداید اصلا تجهیزات تولید یا کالیبره نمی شوند و یا بسیار قدیمی هستند
برد رزمی ان با سوخت داخلی تنها 600 کیلومتر بود که بسیار کم بود اگر هم مخزن سوخت خارجی حمل میکرد نمیتوانست بیش از 2.3 ماخ سرعت بگیرد
سرعت با چهار موشک ار40 رقم 2.8 ماخ بود و از این رو غرب فهمید سرعت 3.2 ماخ تنها بدون سلاح و مخزن سوخت خارجی انهم در ماموریت شناسایی ممکن است و از طرفی بیلینکو فاش کرد انها همواره با سرعت2.5 ماخ پرواز میکند زیرا عبور از این سرعت و نزدیک شدن به سرعت یک ماخ باعث میشد بعد از هر پرواز موتور پیاده شود و سرویس شود
رادار سمرچ دارای فناوری قدیمی بود عملا با فناوری دهه 1950 امریکا برابری میکرد. اول فاقد قطعات نیم هادی بود و از لامپ خلا استفاده میکرد که برای خنک کردن ان از یک مخزن الکل استفاده میکرد و سرعت پردازش بسیار کم به شکلی که امریکایها متوجه شدند عملا رادار توان محاسبه مسیر پروازی اس ار 71 با سرعت بیش از 3 ماخ را برای هدایت موشک ار40 را ندارد. همچنین رادار اگر با 600 کیلوات قدرت خروجی بسیار بالای داشت ولی تنها 100 کیلومتر برد کشف بود که نصب اف14 کم بود و از طرفی اصلا توان پایین نگری نداشت
غرب به سرعت فهمیدن که اف15 و اف14 یک سر گردن از این پرنده برتر است و البته در دهه بعدی نیز اف14 ایرانی و اف15 اسرائیلی و در دهه 1990 باز اف15 امریکایی تعداد زیادی میگ25 را سرنگون کردند بدون اینکه موفق به سرنگونی انها شود
بیلینکو از نسخه جدید از میگ25 با کد میگ25 ام یا سوپر فاکس بت خبر دارد که دارای موتور توربوفن، رادار پیشرفته با برد 200 کیلومتر و توان پایین نگری بود. منظور بیلینکو میگ31 بود که در دهه بعد عملیاتی شد
امریکا هواپیما را عملا تکه تکه کردند و بعد هم دیگر ان را سرهم نکردند در 11 نوامبر بعد دو ماه میگ25 توسط ژاپنیها در 30 جعبه بزرگ و کوچک در بندر هیتاچی سوار بر کشتی روس کردند و سه روز بعد در ولادی وستوک به دست روسها رسید.
بیلنکو سالها در ایالات متحده به همراه همسر دومش زندگی کرد تا اینکه در سپتامبر سال ۲۰۲۳ در سن ۷۶ سالگی درآمریکا گذشت
عبدالحمید تارخ
مقالات مشابه
فرار ایلیوشین76 روسی از دست طالبان در دهه1990
برای عضویت در اینستاگرام جنگاوران اینجا را کلیک کنید