سری موشک های پدافند هوایی استاندارد

سری موشک های پدافند هوایی استاندارد

ساخت نخستین نسل موشک های استاندارد به سال 1963 بر میگردد . در ان سال نیروی دریایی امریکا خواهان یک موشک پدافند هوایی ناو پرتاب به جای موشک های پدافندریم 24 سی بود.موشک جدید در یرتان طراحی شد و در سال 1967 رسما عملیاتی شد. در این نیاز امده بود که موشک جدید باید با سامانه هدایت اتش تار تار که در ان زمان سامانه اتش اکثر ناو های پیشرفته امریکایی بود هماهنگ باشد. سامانه اتش این چنینی یک  سیستم کامل خودکار برای  کشف و رهگیری و درگیری با اهداف است

این موشک RIM-66 استاندارد1 نامید  شد.موشک دارای  طول 4.7 متر و از یک پیشرانه سوخت جامد بهره می برد.موشک دارای یک بالچه بزرگ  بود  که از ابتدای بدنه تا انتهای بدنه کشیده شده بود که بالچه تعادل بود و در قسمت عقب نیز بالچه کنترل قرار داشت. موشک در زیر یک ریل دو تایی لود میشد و در واقع یک لانچر پرتاب شامل  دو  موشک لود شده بر روی دو ریل پرتاب بود. لود موشک از زیر عرشه  به صورت خودکار انجام میشد

موشک سری استاندارد شامل  چندین موشک می شوند که در چهار دهه گذشته وارد خدمت شده اند اولین ان موشک استاندارد 1 بوده است

استاندارد 1:که نسخه نخست  تولید در دهه 1960 برای جایگزینی موشک ریم 24 سی شد. این نمونه دارای سامانه هدایت رادار نیم فعال است  و با سامانه تارتار هماهنگ شده بود .موشک دارای یک کلاهک انفجار  مجاورتی  ترکش شونده بود که 62 کیلوگرم وزن داشت  و سرعتش به2ماخ می رسید. این موشک که با نام سیم 1(همان استاندارد 1 ) شناخته میشد  خود دارای چندین بلاک تولید بود که عبارتند از

RIM-66A استاندارد 1 بلاک ا:نسخه اولیه با سامانه هدایت رادار نیم فعال  در قالب  سامانه اتش تارتار با یک کلاهک 62  کیلوگرمی ترکش شونده  انفجار مجاورتی  و پیشرانه تک  مرحله ای با برد 25 کیلومتر(نسخه موجود در ایران که در  زمان رژیم گذشته برای تجهیز ناوشکن ببر و پلنگ وارد شد و بعدها روی کلاس موج  نصب شد)

RIM-66A استاندارد 1 بلوک 2 و 3:ارتقا جزئی در پیشرانه

RIM-66A استاندارد 1 بلوک4: نسخه ارتقا یافته برای افزایش کارایی در نبرد در ارتفاع پایین و توان بهتر در نبرد جنگ الکترونیک

RIM-66B استاندارد1 بلوک 5:  نسخه ارتقا یافته دارای موتور و کلاهک جدید با برد 35 کیلومتر و یک خلبان خود پیشرفته

RIM-66E بلوک 6 :تنها نسخه در خدمت استاندارد 1در ارتش امریکا  دارای سامانه هدایت  راداری نیم خودکار با برد 45 کیلومتر و سقف پرواز 19 کیلومتر.این نمونه کارایی بهتر در مقابل اهداف کوچکتر دارد و در سال 1970 وارد خدمت شد

RIM-67 A: این نسخه استاندارد 1 ایی ار نامیده می شد که تلاش برای افزایش برد موشک استاندارد 1 بود و با اضافه  کردن یک موتور دوم این نسخه تبدیل به یک موشک دو مرحله ای شده است.65 کیلومتر برد دارد

RIM-66D : نسخه با رادار غیر فعال برای  درگیری با موشک های ضد کشتی رادار. این موشک با دریافت و تعقیب امواج رادار موشک رادار فعال با انها درگیر میشد. این نسخه از خدمت خارج شد

استاندارد 2: نسخه دیگر این  از موشک که در دهه 1970 توسعه یافت و هدف از توسعه ان افزایش کارایی ان بر ضد اهداف  چالاک چون موشک های ضد کشتی بود. همچنین این موشک با سامانه اتش ناوهای جدید ارتش امریکا همچون  اس پی یو -1 و یا 62 هماهنگ  شده بود.موشک دارای  سامانه هدایت رادار نیم فعال بود ولی دارای سامانه هدایت اینرسی نیز بود . این نسخه بر خلاف استاندارد 1 که از زمان شلیک تا برخورد تحت  هدایت رادار ناو بود ، در استاندارد 2  موشک به سمت هدف به صورت اینرسی شلیک شده، خلبان خودکار موشک را تا نزدیکی  هدف به صورت گروی پیش می رود   و تنها در لحظه  اخر موشک از رادار ناو مسیر نهایی را دریافت میکند.

این نسخه یک بار استفاده شد و ان نیز باعث سرنگون شدن یک ایرباس غیر نظامی ایرانی شد

مدل های مختلف استاندارد 2

RIM-66C نخستین نمونه از استاندارد 2 که در سال 1978  وارد خدمت شد و دارای کلاهک جدید و سامانه خلبان خودکار به روز شده بود

RIM-66D:نسخه از مدل قبلی برای استفاده در ناو های جنگی که دارای سامانه کنترل اتش قدیمی  تارتار هستند

RIM-66Gبلوک 2: دارای موتور جدید برای دستراسی به سرعت بالا تر که از 2 ماخ به سرعت 3.5 ماخ رسیده است  برای تعقیب اهداف پر سرعت ، دارای  پردازنده  سیگنال دیجیتال  است  و  از و یک کلاهک با فیوز انفجاری بهبود یافته استفاده کرد. این نسخه در سال 1983 ساخته شد

RIM-66H بلوک 2: مشابه نسخه قبلی   است با این تفاوت که نسخه قبلی از روی ریل دو تایی  پرتاب میشد ولی نسخه اچ از سیلو  بر روی عرشه نام به صورت عمود شلیک میشود.این روش اتش سرعت اتش را چندین برابر میکرد

RIM-66J بلوک2: نسخه ای بر اساس مدل G برای پرتاب از ناو های با سامانه اتش تاتار

RIM-66K بلوک 3 ای: نسخه بهبود یافته برای درگیر در ارتفاع پاینتر  وکلاهک ارتقا یافته برای سامانه کنترل اتش تاتار

RIM-66Mبلوک 3 بی: یک نسخه پیشرفته با برد 167  کیلومتر و ارتفاع عمل 24 کیلومتر دارای یک کاونده فروسرخ در کنار کاونده هدایت رادار نیم فعال.این نمونه دارای سامانه  تغییر خروجی موتور برای پرتاب عمود از سلیو مارک 41 بود و توان بهبود  یافته ای در درگیری با موشک های کروز دارد

RIM-67B استاندارد 2 ایی ار بلوک 1 : نسخه دو مرحله ای دوربرتر  استاندارد 2 که در سال 1980 وارد خدمت شد

RIM-67C بلک2 : دارای موتور دو مرحله پر توان تر با برد 186 کیلومتر

RIM-67D  بلوک3:دارای سامانه هدایت ارتقا یافته

RIM-156 A  بلوک 4:یک نسخه بسیار دوربرد با دو مرحله از رده استاندارد 2 ایی ار با برد 370 کیلومتر برای درگیری با اهداف باند پرواز تر تا ارتفاع 33 کیلومتر. این موشک که در سال 1999 وارد خدمت شد تلاشی برای نابودی موشک های بالستیک  تاکتیک است و از سیلوی مارک 41 شلیک میشود. این نمونه از سال 2008 جزعی از سپر دفاع ضد موشکی امریکا است. دو نسخه دیگر از این موشک توسعه یافت که به نفع استاندارد 3 کنار رفت

استاندارد 3

نسخه ای از RIM-156A بلوک 4  با نام بلوک 4 ای در دهه گذشته ازمایش شد که به شکست  انجامید . این نسخه قرار بود جزعی از سپر دفاع ضد موشکی باشد ولی در نهایت ریتان به سراغ استاندارد 3 رفت

استاندارد 3 دارای روش برخورد انرژی جنبشی است و بدون داشتن کلاهک به صورت مستقیم  با هدف برخورد میکند. این موشک  برای نابودی هدف در خارج از جو زمانی که در حال دور زدن نیم کره زمین  است طراحی شده است و سرعت برخورد حدود 8 کیلومتر بر ثانیه است.موشک دارای سامانه هدایت اینرسی ، جی پی اس، و تصویر ساز فروسرخ است و از دارای هدایت همزمان توسط  رادار ناو است. این موشک دارای سه مرحله سوخت جامد است  و دارای برد 500 کیلومتر می باشد

سازمان دفاع ضد موشکی امریکا این نمونه را روی 18  شناور خود شامل  سه رزم ناو 15 ناوشکن برای ایجاد سپر دفاعی ضد موشک نصب کرده است و تا سال 2010 این موشک  طی 20 تست 18 بار موفقیت کسب کرده است که 90% موفقیت کسب کرده است. البته این تنها امریکا نیست که این موشک را درخواست کرده است ژاپن نیز این موشک را روی شناورهای خود نصب کرده است

استاندارد 3 تنها برای مقابله با موشک های بالستیک  نیست دست کم توان محدودی در مقابله با ماهواره های مدار  پایین نیز دارد و در یک تمرین در سال 2008 در ارتفاع 247  کیلومتری یک ماهواره قدیمی  امریکایی را که با سرعت 10.5 کیلومتر بر ثانیه پیش میرفت را مورد هدف قرار داد.

یکی از مسائل مربوط با موشک استاندارد3 که جزعی از سپر دفاع ضد موشک امریکا است و روی ناو های این کشور سوار می شود و هدف ان ،هدف قرار دادن موشک های بالستیک در خارج جو است به این مسئله مربوط میشود که هر تیره نسخه بلاک 1 بی این موشک بین 13 تا 17 میلیون دلار قیمت دارد این در حالی است که هر موشک بالستیک چینی دانگ فنگ 21 بین 5 تا 8 میلیون دلار قیت دارد . در جدید ترین نسخه که هنوز در حال تست است قیمت هر تیره موشک به 30 میلیون دلار می رسد.البته این مسئله را نباید نادیده گرفت که برخورد موشک های دشمن  خسارت بیشتری  را به جا خواهد گذاشت .

لهستان، رومانی و ترکیه نیز در حال بررسی دریافت این موشک هستند. همکنون مطالعاتی برای نصب این سامانه بر روی یک پرتاب گر زمینی برای استقرار در شبکه پدافندی اسرائیل است

در جریان حمله موشکی ایران به اسرائیل در اوریل سال 2024 موشک های استاندارد 3 یک ناوشکن ارلی برگ نیروی دریایی امریکا سه موشک بالستیک میان برد ایران را سرنگون کرد که نخستین استفاده رزمی در شرایط واقعی از این موشک بوده است

نسخه های مختلف

RIM-161A استاندارد 3 بلوک 1:در واقع 11 فروند RIM-156A  استاندارد 2که برای ازمایشاتی در نظر گرفته شد است

RIM-161B بلوک 1 ای:نسخه ازمایش که 82 فروند از ان ساخته شد و به صورت محدود وارد خدمت شد. 82 تیره از ان ساخته شد که دارای سنسور تصویر ساز فروسرخ نیز در کنار سامانه  هدایت همزمان است و در سال 2004 وارد خدمت شد

RIM-161C بلوک 1بی: دارای کلاهک انرژی جنبشی بهتر و یک تصویر بردار فروسرخ دو کاناله و یک پردازنده سریعتر است. این نمونه در سال 2012 تولید شد و در سال 2014 وارد خدمت شد و در مجموع 52 فروند از این نمونه ساخته شد

RIM-161C بلوک 2: نسخه بهبود یافته که در سال 2012 وارد خدمت شد .

بلوک2 ای:نسخه بهبود یافته در زمینه  قدرت چالاکی و کلاهک انرژی جنبشی. این نسخه در سال 2015 عملیاتی می شود  در ژاپن نیز به خدمت در خواهد امد

بلوک 2 بی:نسخه بسیار دوربرد با برد 2500 کیلومتر و ارتفاع عمل 1500 کیلومتر. این نسخه در حال ازمایش است و در سال 2020 وارد خدمت می شود

استاندارد 6

موشک RIM-174 استاندارد 6 در واقع یک نسخه بهبود یافته استاندارد2 برای افزایش کارایی ناو گان امریکایی بر علیه  جنگنده ها و موشک های کروز است . این نسخه  رادار فعال است و از رادار  موشک امرام نسخه سی -7 بهره می برد و برد ان 370 کیلومتر است.موشک همانند نسخه های ایی ار استاندارد 1 و 2 دارای  دو مرحله است و توان محدود ضد بالستیک نیز دارد.این موشک بین سال های 2005 تا 2010 ازمایش شد و در سال 2010 عملیاتی شد

برای خواندن مقاله ای کامل در مورد استاندارد6 اینجا را کلیک کنید

ترجمه:عبدالحمید تارخ