جنگنده ها

جنگنده تهاجمی استیلز اف117 نایت هاوک

جنگنده تهاجمی استیلز اف117 نایت هاوک

با اختراع رادار در جنگ جهانی دوم و کشف هواپیماها توسط رادار باعث شد تا به سرعت ارتش های روش های را برای مقابله با رادار ها ایجاد کنند. روش های که بسیاری از انها طی جنگ جهانی دوم نیز به کار رفت مانند پرتاب پوشاله و یا ایجاد امواج رادیویی  متراکم که در اصطلاح  به ان جنگ الکترونیک می گویند.ولی شاید بزرگترین و بلندپروازانه ترین ایده ، ایده هواپیمای بود که اصلا در رادار دیده نشود.

در واقع تلاش برای کاهش امواج راداری که به هواپیما برخورد می کرد و به رادار بر میگشت بود. امواج رادار بازگشته از هواپیما بسته به اندازه هواپیما و سمتی که امواج به هواپیما برخورد میکرد متفاوت بود. امواج از برخی نقاط بیشتر منعکس می شدند مانند برخورد به لبه بخش  های از بال که به بدنه متصل است و یا داخل ورودی های هوا که شکل منظمی نداشت و یا برخورد به تیغه های فن موتور و در نهایت برخورد امواج به سلاح و مهمات زیر بال و بدنه  هواپیما .

یکی از بهترین روش های که شرکت لاکهید در دهه 1950  طی تحقیقات به ان رسید  پوشش بدنه هواپیما با مواد جاذب رم بود. رم باعث جذب امواج رادار برخوردی به بدنه هواپیما می شد  و مانع انعکاس دوباره ان میشد.لاکهید یک تی 33 را در سال 1958 با مواد جاذب پوشاند ولی در ازمایشات موفق نبود زیرا معلوم شد که باید هواپیمای پنهانکار خود نیز دارای ویژگی های خاصی باشد.

در اوائل دهه 1960 لاکهید دست به ساخت اس ار 71 در نقش شناسایی زد. اس ار 71 ترکیبی از یک بدنه جدید با تلاش برای کاهش سطح مقطعی و همچنین استفاده از مواد جاذب رم در برخی نقاط در کنار جنگ الکترونیک بود. ولی اس ار 71 یک جت استیلز  واقعی نبود زیرا اس ار 71 بیشتر به دلیل سرعت و ارتفاع پروازیش از خطر پدافند ایمن  بود و هر گاه در نزدیکی خاک شوروی نیز پیدایش می شد توسط رادار های این کشور به سرعت کشف میشد.

نیروی هوایی امریکا در دهه 1960 در جنگ ویتنام  تلفات بالای را در برابر موشک های پدافندی سام2 داد. تلاش کرد با استفاده از جنگ الکترونیکی و موشک ضد رادار تلفات را پایین بیاورد. در سال 1973 نیز اسرائیل در جنگ یوم الکیپور در سال 1973 همین اتفاق  برایش افتاد. یوم الکیپور نشان داد موشک ضد رادار و جنگ الکترونیک در یک شبکه پدافندی متمرکز  کارایی  لارم را ندارند .

در سال  1974 یعنی یک سال بعد از پایان جنگ ویتنام برای امریکای ها ، سازمان توسعه فناوری های پیشرفته پنتاگون” دارپا” از چندین شرکت خواست تا در مورد فناوری پنهانکار برای جنگنده های نیروی هوایی کار کنند. در این در خواست امده بود ایا می توان جنگنده سرنشین دارای را  به اندازه اف4 فانتوم را از نظر سطح مقطعی رادار به کوچکی هواپیمای بدون سرنشین بی  کیو ام 34 کرد. جالب اینکه در این برنامه لاکهید یعنی تنها شرکتی که در امریکا دست کم جت با ویژگی پنهانکاری ساخته بود دعوت نشده بود. سرانجام لاکهید با لابی به این پروژ راه یافت و دو تن از مهندسین این شرکت  به پنتاگون اعلام کردند بله کوچک کردن سطح مقعطی هواپیما ممکن است و تنها باید تلاش شود تا هواپیما  دارای  سطوح  تخت و صاف با زاویه های مختلف  باشد  و در هواپیما کمتر از بخش های صاف و یک دست بزرگ ویا انحنا استفاده کرد. در واقع لاکهید این پیشنهاد را داده بود که با ساخت هواپیما با شکل های شکسته بسیار تلاش شود تا امواج رادار برخورد کرده با هواپیما را به جای اینکه دوباره به سمت رادار پرتاب کننده برگشت کنند  به سمت دیگری منعکس کنند تا اصلا به دست رادار پرتاب کننده امواج نرسد.

از یکی از این دو مهندس پرسیده  شد مثلا با این فناوری شما می توانید  یک تی 33 را به چه اندازه کوچک کنید .ایا به اندازه یک عقاب  یا یک چقد (منظور یک هواپیما با اندازه تی 33) ، مهندس جواب داد به اندازه تخم چشم عقاب…

در سال 1975 بسیاری شیفته این طرح بودند غیر از کلی جانسون  سر طراحی لاکهید که عاشق طرح های سنتی بود. وی میدانست چنین هواپیمای زیبا نخواهد شد .

در اکتبر سال 1975 دو شرکت لاکهید مارتین و نورث روپ برای ساخت یک هواپیمای تهاجمی با سطح مقطعی کم انتخاب شدند. هر دو طرح های را به ارتش دادند.  ماکت های از دو طرح ساخته شد و در معرض  امواج رادار قرار گرفت و البته به سرعت مشخص شد که طرح لاکهید 50% کارایی بهتری در زمینه پنهانکاری دارد و از این رو در سال 1976 لاکهید پیروز شد. البته نروث راه خود را ادامه داد و در اواخر دهه 1980 بمب افکن پنهانکار ب2 را تولید کرد.

طرح لاکهید در سال 1977 اماده پرواز شد . به این طرح نام HAVE BLUE داده شده بود که یک طرح با بدنه ای دلتا شکل  با بخش های  شکسته  در قسمت  بالا، ورودی هوا روی بدنه در دو طرف کابین و دو سکان عمودی با زاویه بسته بود .

پرنده تحقیقاتی HAVE BLUE
پرنده تحقیقاتی HAVE BLUE

این طرح ازمایشی اولین پرواز خود را در 1 دسامبر سال 1977 انجام داد . هواپیما دارای دو موتور جنرال الکترونیک جی 85 (موتور اف 5)، برخی سامانه های ناوبری اف16 و مابقی سامانه های درونی از اف5 گرفته شده بود . این طرح تنها یک طرح ازمایشی بود

در همان زمانی که HAVE BLUE در حال گذراندن  ازمایشات خود بود ارتش خواهان یک بمب افکن دو سرنشینه اتمی  با برد بین قاره ای و یک جنگنده تهاجمی تک سرنشینه هر دو با سطح مقطعی کم  شد. لاکهید پروژه جنگنده تهاجمی را  بر عهده گرفت زیرا بیشتر به طرح HAVE BLUE می امد.

از این رو بر اساس طرح HAVE BLUE لاکهید دست به توسعه پروژه ای با نام SENIOR TREND زد که به صورت مستقیم  دست کم از نظر ظاهر بر اساس HAVE BLUE ساخته شد. در

SENIOR TREND که بعدها منجر به ساخت اف117 شد . این پرنده دارای   ورود هوا رو بدنه بود تا امواج رادار وارد ورودی هوا نشوند و کمتر با ورودی برخورد کنند  و همچنین دارای دو خروجی در عقب بود به شکلی که از طریق پایین بدنه دیده نشود  تا کشف ان توسط سامانه حرارتی سخت شود. همچنین دارای  بالی پس  گرا با زاویه 72 درجه بود در دماغه ان به شکل چند تکه و نوک تیز ساخته شده است.دم تغییر بیشتری نسبت به طرح  HAVE BLUE داشت و به شکل وی تغییر یافته بود تا سطح مقطعی باز کاهش یابد.

دارای یک دهلیز داخلی بود که می توانست  در کنار هم یک جفت  بمب 900 کیلوگرمی لیزری جی بی یو 10 و یا جی بی یو 12 را حمل کند. دهلیز بمب دارای درب های دندانه دار بود تا امواج رادار منحرف کند.بمب ها روی ریل در درون دهلیز لود میشد. بر روی کاغذ بال اف117 برای حمل دو جایگاه در زیر هر بال سیم کشی شده بود و میتوانست ماوریک و موشک سایندواندر را نیز حمل کند اگرچه هرگز چنین سلاحی حمل نکرد.یک‌خلبان سابق جنگنده F-117 که سابقه ۶۰۰ ساعت پرواز رزمی با این جنگنده در دوران جنگ کویت و پس از آن را داشته اخیرا طی مصاحبه ای با رسانه های امریکایی اعلام کرده این جنگنده دارای قابلیت درگیری هوا به هوا نیز بوده است .این قابلیت تاکنون محرمانه نگه داشته شده بود .به گفته وی علاوه بر حملات تهاجمی در عمق خاک دشمن یک وظیفه دیگر اف ۱۱۷ شکار آواکس های شوروی با استفاده قابلیت پنهان کاری بوده است

پیش نمونه اف117
پیش نمونه اف117

هواپیما فاقد رادار در دماغه بود زیرا نیازی به رادار ندارد . این هواپیما در نقش تهاجمی دارای  سامانه های دید حرارتی برای شناسایی و کشف هدف است.این هواپیما دو سامانه دید حرارتی دارد. یک سامانه دید حرارتی  گوی مانند در جلوی  کابین خلبان در دماغه (FILR). این سامانه در حالت عادی پشت یک محفظه پنهان شده بود و برای کسب و نشان گذاری لیزری هدف به کار میرود و یکی دیگر سامانه DILR در زیر بدنه است  که برای زمانی است که اف117 بر فراز هدف پرواز میکند. هر دو سامانه با هم مرتبط بوده و هدفی که توسط سامانه روی دماغه کشف میشود قابل کشف توسط سامانه زیر بدنه نیز است.تصاویر این دوربینها در درون کابین بر روی نمایشگر  و یا اچ یو دی قابل دیدن است.

کابین هواپیما نیز به شکل شکسته ساخته شده بود تا امواجی را منعکس کند. در کل دید خلبان از جمله با عقب کم بود. هواپیما دارای توان سوختگیری  هوایی بود و دریچه سوختگیری ان در پشت سر کابین قرار داشت.

هواپیما بدنه از  الومنیومی  بود و از روپوش مواد جاذب رم پوشانده شده است  هر چند در اطراف موتور دارای  بخش های تیتانیومی بود . هواپیما دارای دو موتور توربوفن جنرال الکترونیک اف404 – جی ایی-اف1 دی 2  مجهز  بود که نسخه ای از موتور نصب شده روی اف18 هورنت بود  ولی این نسخه  دارای پس سوز نبود و بیشترین قدرت ان 10800 پاوند بود . اف117 مادون صوت بود و بیشترین سرعتش به 993 کیلومتر می رسید ولی در حالت مسلح 850 کیلومتر بر ساعت سرعت داشت. برد انتقالی ان 2110 کیلومتر می رسید ولی با دو بمب یک تنی  شعاع رزمی ان حدود 650 کیلومتر بود. اف117 توان حمل مخازن  سوخت زیر بال نیز بود اگرچه هرگز در عمل حمل نکرد .

تصویری سامانه جلونگر فروسرخ در دماغه به شکل یک گوی در حالت عادی این سامانه پوشانده شده است
تصویری سامانه جلونگر فروسرخ در دماغه به شکل یک گوی در حالت عادی این سامانه پوشانده شده است

در مورد میزان سطح مقطعی اف117 همچنان اعداد ان محرمانه است . گفته شده سطح مقطعی اف117 دارای 0.025 متر مربع یعنی به اندازه یک توپ فوتبال است (یکی به اندازه یک توپ فوتبال در رادار دیده میشود). البته اف117 دارای سامانه های جنگ الکترونیک داخلی نیز است در واقع ترکیب مواد جاذب رم  و جنگ الکترونیک  باعث کاهش رویت این پرنده در رادار شده است. هواپیما مجهز به هشدار دهنده راداری است

کابین نیز بی شباهت به کابین اف18 بود  و دارای تجهیزات  مشابه ای بودند.در نسخه تولیدی دارای   یک اچ یو دی و دو نمایشگر چند کاره در کابین مشابه نمونه نصب شده در کابین هورنت بود و از یک هوتاس مشابه بهره می برد اگرچه نسخه ازمایشی تنها مجهز به یک اچ یو دی و یک نمایشگر تک رنگ بود .سامانه ناوبیر اینرسی ان بر اساس سامانه ناوبری ب 52 بود و دارای سامانه  های جهت یابی مشابه پی 3 اوریون بود. خلبان بر روی صندلی صفر ، صفر  مارتین بیکر اسیس 2  قرار داشت.

هواپیمای جدید در خدمت اف117 نایت هاوک یا شاهین شب نام گرفت ولی چون زشت بود  در ارتش امریکا سوسک سیاه نیز خوانده شد.

کابین به روز رسانی شده
کابین به روز رسانی شده

اولین پیش نمونه با شماره 780 در سال 1979 تکمیل  شد و اولین پرواز خود را در 18 ژوئن سال 1981 انجام داد. به سرعت نشان داد ویژگی های پروازی ان بسیار بد است از این رو 50%  سیستم های پروازی  و سیم کشی ها تغییر کرد . چهار پیش نمونه دیگر نیز از ان ساخته شد که همگی به ازمون های پروازی پیوستند. مشکلات طی مراحل ازمون پیش امد .هواپیما در سال 1984 عملیاتی شد ولی تا سال 1988 وجود ان فاش نشد. در ان سال یک عکس با جزئیات محدود و کیفیت پایین اولین بار از اف117 چاپ شد و در سال 1990 برای اولین بار به نمایش گذاشته شد. در مجموع 64 فروند اف117 ساخته شد که 59 فروند عملیاتی و 5 فروند  ازمایشی بود.قیمت هر فروند 110 میلیون دلار به سال 1990 بود .

اف117  در وینگ 37 و 49 تاکتیک به کار رفت. اولین بار در سال 1989 در نبرد پاناما حضور یافت. در این نبرد  شش فروند اف117 با سوختگریی هوایی از خاک امریکا خود را به پاناما رساندن ولی به دلیل برخی سردرگمی ها تنها دو اف117 بمب های هدایت لیزری خود را افکندند. با وجود این بسیاری شرکت اف117 را در پاناما تبلیغاتی می خواندن زیرا اصلا پاناما راداری نداشت که بخواهد توانایی اف117 را زیر سئوال ببرد(مانند برخی انتقادات به شرکت اف22 بر ضد داعش در سوریه  ) ولی به زودی اف117 کارایی خود را بر همگان نشان داد.

دهلیز جنگ افزاری در زیر اف117 به خوبی قابل دیدن است
دهلیز جنگ افزاری در زیر اف117 به خوبی قابل دیدن است

زمانی که در 2 اوت سال 1990  ارتش عراق کویت را اشغال کرد همگی  متوجه شدند ممکن است به زودی درگیری حتی به کشورهای دیگر چون عربستان نیز بکشد. در 20 اوت  اف117 با پرواز از خاک امریکا با چندین سوختگیری هوایی خود را به پایگاه الخالد در عربستان رساندند. این پایگاه دارای اشیانه های مستحکمی بود که اف117 ها را از خطر احتمالی موشک های اسکاد عراق حفظ میکرد. به زودی خلبان اف117 دست به برنامه فشرده ای برای اموزش و تمرین زدند.

 هنگامی که در 15 اوت سال 1991 مهلت داده شده به عراق برای عقب نشینی به کویت جای نرسید  روز بعد حملات اغاز شد. اف117 در خط مقدم بود زیرا  بغداد توسط 4000 توپ ضد  هوایی و دهها اتش بار سام  محافظت میشد از این رو  در مرحله اولی قرار بود اف117 در کنار موشک های کروز شبکه دفاع هوایی عراق را هدف قرار دهنده.

در ساعت 3:35 دققیه  شب بود که توپخانه پدافند هوایی عراق شروع  اتش کرد. در ان زمان در اسمان بغداد  هیچ خبری  نبود و تنها در جنوب عراق بالگرد های اپاچی به یک شبکه رادار پیش اخطار عراق حمله کرده بودند. هشت اف117 وارد اسمان عراق شدند و به طرف بغداد حرکت کردند و در ساعت 2:51 دقیقه وارد اسمان بغداد شده بودن  در حالی که اتش توپخانه قطع شده بود. انها چند مرکز مخابراتی و کاخ صدام را هدف قرار دادند و تا زمان برخورد بمب ها به زمین  عراق متوجه اف117 ها نشد.در شب نخست دست کم سه موج از اف117 ها این شهر را بمب باران کردند . طی چند روز اول خلبانان  اف117 بشدت بر اعتماد به نفسشان افزوده شد زیرا متوجه شدن که پدافند هوایی عراق توان کشفشان را ندارد.

بعد از هفته اول که اف117 در سرکوب پدافند عراق نقش بازی کرد وبا باز شدن دست هواپیماهای متعارف برای حضور در اسمان عراق ، اف117 به بمب باران اشیانه های پایگاه های هوایی عراق برای نابودی توان هوایی  انها روی زمین  پرداخت.

جنگنده تهاجمی استیلز اف117 نایت هاوک
پرتاب جی بی یو 27 از اف117

تا پایان  جنگ اول خلیج فارس  اف117 در عراق 1270 پرواز را انجام داد و به 1600 هدف حمله کرد . تنها 34 فروند اف117 در عملیات حضور داشتند که 2.5% از نیروی های ائتلاف  را تشکیل میدادند ولی توانست  با موفقیت 40% اهداف راهبردی عراق را هدف قرار دهند . ولی باید این مسئله را نیز در نظر گرفت که تنها 229  فروند از هواپیما های ائتلاف توان حمل بمب لیزری را داشتند از این رو به اف117 نابودی برخی از اهداف را دادن که نیاز به بمب باران دقیق بود. در نهایت به کار گیری اف117 چندان نیز بی پروا نبود و بسیاری از پرواز های که گفته شد بر فراز بغداد انجام شد از جمله در روز های نخست در واقع در حومه بغداد بود.

بخشی از اف117  بعد از پایان عملیات به امریکا بازگشتند ولی تعدادی از انها تا سال 2003 در عربستان ماندند و چندین بار در جنوب عراق دست به عملیات زدند.

در دهه 1990  نیروی هوایی سه اف 117 خود را بر اثر حوادث غیر رزمی از دست داد تا اینکه با شروع عملیات  بر ضد یوگسلاوی در سال 1999 ، اف117 نیز به بالکان اعضام شد.. در این نبرد اف117 تنها پرنده استلیز میدان نبود و ب2 نیز در عملیات حضور داشت. یک فروند اف117 در این نبرد در شب 28 مارس سال 1999 به اتش  یک اتش بار موشکی سام 3 ارتش یوگسلاوی  سرنگون شد.

سامانه سام3 از 50 تا 60 کیلومتری اف117 را کشف کرده بود و دست به اتش دو موشک سام3 به طرف ان زد که در نهایت یکی در نزدیکی اف117 منفجر شد و ان را سرنگون کرد.

تصویری از درب کابین اف117 سرنگون شده در یوگسلاوی در نمایشگاهی در بلگراد
تصویری از درب کابین اف117 سرنگون شده در یوگسلاوی در نمایشگاهی در بلگراد

فرمانده اتش  بار  سام 3 در سال 2007 طی مصاحبه ای گفت ما تنها زمانی توانستیم جنگنده را کشف کنیم که درب دهلیز جنگ فزاری  باز شد  ولی خود امریکای ها بعد اعلام کردند برنامه ریز ضعیف عملیات  باعث این حادثه  شده است زیرا اف117 تا ان روز چهار بار از همان مسیر وارد خاک یوگسلاوی شده بود و همچنین فاصله هواپیمای  جنگ الکترونیک با اف117 بیش از حد مناسب بوده. در نهایت این یک شانس بود زیرا اف117 در یوگسلاوی  بیش از 800 پرواز بدون هیچ مشکلی انجام داد.بعدها فرمانده اتش بار اعلام کرد ما از 8 کیلومتری روی اف117 قفل کردیم و چندین موشک به طرف ان شلیک کردیم

خلبان اف117 بیرون پرید و نجات یافت ولی لاشه اف117 دست یوگسلاوی افتاد و گفته شد به روسیه منتقل شد. در کل اف117 در سال 1999 دیگر یک فناوری بکر نبود  و دست کم دو نسل در فناوری پنهانکار عقبتر از اف22 و ب 2 بود.

اف117 در طول خدمت ارتقائاتی به خود دید

در اواخر دهه 1980  طی برنامه OCIP 1  به غیر از بمب لیزری جی بی یو 10 روی ان بمب لیزری جی بی یو 27  نیز نصب شد که به دلیل بالچه بزرگتر و همچنین نرم افزار هدایت بهتر برد بیشتر و دقت بهتری داشت.در اواوائل دهه 1990 طی برنامه OCIP 2  کابین به سه نمایشگر رنگی چند کاره مجهز شد و همچنین سامانه ناوبری خودکاری برای پرواز خودکار تا محدوده هدف روی ان نصب شد.

طی برنامه OCIP 3  این پرنده مجهز به سامانه ناوبری جی پی اس شد و همچنین خروجی موتور برای کاهش امواج فروسرخ ارتقا یافت و بال نیز شامل  ارتقائاتی شد. این ارتقائات  در سال 1998 انجام شد

همچنین یکی دیگر از مسائل مربوط به پوشش رم بود. این پوشش بسیار حساس  بود و خدمه تعمیر و نگهداری همواره باید مراقب این بودند که روی ان خط نیفتادن  و یا اسیب نبیند  و همچنین باید در جای خشک  نگهداری  می شد . در دهه 1990 تلاش در بهبود  پوشش رم برای افزایش مقاومت ان و کاهش حساسیت ان شد.همچنین تلاش شد تا پوشش رم  به شکلی  نصب شود که دسترسی به پنل های تعمیراتی اسان گردد.در اواخر دهه 1990 طی ارتقاء با نام بلوک 2 ، اف117 مجهز به نسخه بهبود یافته بمب جی بی یو 27 تجهیز شد . در سال 2004 نیز اف117 مجهز به بمب های هدایت ماهواره ای جی بی یو 31 شد .

0589231

اف117 در سال 2006 از خدمت خارج شد. دلایل زیادی برای خروج از خدمت اف117 امده است .یکی از انها هزینه بالای عملیات اف117 بود .در یک براورد هزینه عملیات و تعمیر و نگهداری اف117 ، سه برابر اف16 براورده شده بود  در حالی که یک جنگنده تک منظور بود. این مسئله خود باعث مخالفت بسیاری با اف117 بود ولی موافقین نیز معتقد  بودند که در نقش تهاجمی به اهداف راهبردی  اف117 ، شش برابر کارایی بیشتری نسبت به اف16 دارد.این واقعیتی بود که اف117 به دلیل سطح کم پنهانکاری توان بسیار بهتری در نفوذ در عمق خاک دشمن دارد. با وجود این سرنگونی یک اف117 در یوگسلاوی و پیشرفته سامانه های راداری روسیه و چین عملا در اواخر دهه 1999 ، اف117 را برای اکثر راداری های پیشرفته قابل کشف کرده بود و این نیز یکی از دلایل خروج از خدمت اف117 بود. البته با وجود این اف117 به صورت ذخیره در خدمت نگهداری میشد و از سال 2012 شایعاتی در مورد پرواز مجدد اف117 و احتمال برگشت ان به خدمت به گوش میرسد اگرچه هرگز تائید نشده است.

از سال 2012 برای اولین بار تصاویری از پرواز این جنگنده دوباره ثبت شد و هر از گاهی تصاویری توسط غیر نظامیان گرفته می شود تا اینکه در سال 2016 میلادی اعلام شد که اف117 به شکل دوره ای و محدود پرواز میکند و قرار است نیروی هوایی هر سال 4 فروند اف117 خود را اوراق کند تا بعد مدتی همگی از خدمت خارج شوند. بین سالهای2017 تا2020 بیشترین تعداد پرواز این هواپیما ثبت شده حتی در سال 2019 اعلام شد که 3تا4 فروند اف117 به شکل موقت باز در خاورمیانه مستقر شده اند.

فرمانده گارد ملی سرانجام در مورد نقش اف117 بعد بازنشستگی در سپتامبر سال 2021  سخن گفت. فرمانده گارد ملی اعلام کرد با در نظر گرفتن سطح مقطعی کوچک این جنگنده از ان به عنوان شبیه ساز موشک کرروز برای تمرینات پدافندی و رادار استفاده می شود

تصویری از دو اف117 و یک هواپیمای سوخترسان کی سی135 ار در می 2020
تصویری از دو اف117 و یک هواپیمای سوخترسان کی سی135 ار در می 2020
مشخصات F117 نایت هاوک
تولید کننده امریکا، لاکهید مارتین
تعداد خدمه 1 خدمه
طول و ارتفاع 20.09 متر و 3.78 متر
وزن خالی 13380 کیلوگرم
بیشترین سرعت 993 کیلومتر در ساعت
برد 1750 کیلومتر با دو بمب لیزری 900 کیلوی
سقف پرواز 13716
موتور دو دستگاه موتور توربوفن  جنرال الکتریک اف404 اف 1 دی 2 با توان 10600 پاوند بدون پس سوز
تسلیحات دو جایگاه داخلی برای حمل بمب های هدایت لیزری GBU10/12/27 .توان حمل بمب ماهواره ای GBU31
تعداد تولید شده و قیمت 64 فروند .قیمت برای هر فروند 42 میلیون دلار به سال 1984 و 110 میلیون دلار در سال 1989 داشت

 ترجمه:عبدالحمید تارخ

نوشته های مشابه

‫4 نظرها

      1. ممنون آقای تارخ سوالی داشتم اینه که این پهپاد آرکیو170 که ایران رهگیری کرد از لحاظ رادارگریزی و سطح مقطع رادارای چه تفاوت هایی با اف35 داره؟فکر کنم سطح مقطع شان یکی باشد

        1. سلام کلا پهپاد قابل قیاس با جنگنده سرنشین دار نیست. زیرا یک جنگنده سیستم های هشدار دهنده و جنگ الکترونیک داره که پهپاد به شکل ثابت نداره

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن