جنگنده تهاجمی سبک فیات جی 91

در اواخر سال 1953 ناتو خواهان یک جنگنده پشتیبانی هوایی  و تهاجمی  سبک شد که بتوان ان را در نقش حمله به زمین  جایگزین هواپیماهای مانند اف84 و اف86 شود. بر اساس نیاز اعلام شده جنگنده فوق باید  ارزان ساده و راحت تعمیر باید  باشد  و به چهار مسلسل 12.7 م م و یا یک جفت توپ 20 و یا 30 م م مجهز شود

پنج شرکت امریکایی و اروپایی طراحی های به ناتو پیشنهاد دادند   که شامل  طرحی از نروث روپ، گرومی، داگلاس، داسا برگه ، لاکهید  و فیات بو. جنگنده ساخت فیات  که جی 91 نام داشت  در 9 اگوست  سال 1957 به پرواز در امد  که مجهز به موتور توربوجت واورفئوس 801 با توان 4050 پاوند بود که البته موتور فاقد پس سوز  بود.  کمتر از شش ماه بعد اولین پیش نمونه در هنگام پرواز از دست رفت  و در نهایت  پیش نمونه دوم در 26 ژنویه سال  1957 به پرواز در امد  که دارای  بالی کوتاه تر و موتور  واورفئوس 803 با توان 4850 پاوند بود

 در نهایت در سال 1958   جنگنده جی 91  ساخت فیات  پیروز رقابت شد

رقیبان  فیات طرح های چون اتندارد و اف5 بودند که از ان در رقابت   با فیات شکست خوردند البته از انجایی که بیشتر کشورهای اروپایی ناتو به دنبال این جنگنده بوند  ترجیه  دادند یک کشور اروپایی این جنگنده  را ساخته باشد.نیروی هوایی ایتالیا 27 پیش نمونه را سفارش  داد که در سال 1958 وارد خدمت شد

اولین نمونه تولید این جنگنده جی 91 ار/1 بود.  فیات جی 91 زاده  یک تیم طراحی فیات به رهبری جوزپه گابریلی بود که بسیار تحت تاثیر  جنگنده اف86 کا   بود و جی 91 نیز بر اساس ان طراحی شد  . جی 91 جنگنده با ورودی هوا در جلوی بدنه بود که  دارای  بالی پس گرا با زاویه 37 درجه بود و دایرای یک  سکان عمودی  و تک  سرنشین بود

هواپیما دارای  سه اربه فرود تک چرخ بود  که دو ارابه فرود عقبی زیر بالها جمع می شد  . از یک موتور انگلیسی بیرستول سیدلی واورفئوس 803 با توان 5000 پاوند در نسخه تولید جی 91 ار/1 استفاده می کرد  که دارای ورودی هوا در جلوی بدنه بود  و بالای سر ورودی دارای دماغه کشیده بود که  البته تنها یک سامانه ناوبری  ساده و  یک دوربین برای هدفگیری  مسلسل  دران قرار داشت  ولی شکل کلی کاملا مشابه اف86 بود

هواپیما دارای  چهار مسلسل 12.7 م م برونینگ  ام2 با سرعت اتش 850 گلوله بر دقیقه برای هر   توپ بود که هر توپ نیز 300 گلوله دارد. این مسلسل های به صورت دو به دو در دو طرف دماغه  قرار داشتند و   یک دوربین در دماغه   برای هدفگیری توپ  نصب شده بود . به غیر از این در زیر هر بال دارای  دو جایگاه خارجی برای حمل در مجموع 1814 کیلوگرم سلاح  بود. جی 91 می توانست  تا چهار بمب 450 کیلوگرمی  ویا چهار راکت 18 لول 68 م م   را حمل کند  و میتوانست در زیر هر بال تا یک مخزن سوخت خارجی   را نیز حمل کند . همچنین در زیر  بدنه دو سرعت گیر  برای کنترل سرعت در هنگام شیرجه  برای پرتاب بمب بود

 خلبان روی صندلی پرتاب شونده ساخت مارتین بیکر انگلیسی قرار داشت که در سرعت بالای 165 کیلومتر بر ساعت و ارتفاع صفر عمل میکرد. جی 91 مادون صوت بود و  بیشترین سرعت ان 1075 کیلومتر بر ساعت  می رسید  و برد انتقالی ان 2200 کیلومتر با دو مخزن سوخت خارجی بود

26 فروند جی 91ار/1  و 25 فروند جی 91ار/1 ای  تولید شد که  که این نمونه اخر دارای رادیویی   ارتقا یافته  بود و سپس 50 فروند جی 91 ار/1بی  تولید شد که توان پرتاب موشک سایدواندر  را داشت. فیات  دست به توسعه یک نسخه اموزشی  دو سرنشینه  با نام جی 91 تی زد  که 140 سانتیمتر کشیده تر بود  و سوخت کتری داشت و دارای  دو کابین پشت سر هم بود

این نسخه توان رزمی مشابه نمونه تک سرنشینه  داشت ولی تنها دارای یک  جفت مسلسل 12.7 م م بود . این نسخه در 31 دسامبر سال 1960 پرواز کرد  و 101 فروند از ان ساخته شد.

المان غربی از جمله مشتریان این جنگنده بود که در سال 1958 دست به سفارش  جی 91 ار /3  نسخه تولید برای المان زد که دارای  دو توپ 30 م م  هر کدام با 125 گلوله بود ولی دیگر تجهیزات  مشابه جی 91ار/1 بود. البته برخی از انها بعدها مجهز به سایدواندر نیز شدند. 50 فروند از این نمونه تحویل ارتش المان شد  که در خود فیات تولید شد و 295 فروند دیگر در دورنیر المان تحت امتیاز  تولید شد که اولین هواپیمای جنگی بود که بعد از جنگ جهانی دوم در المان تولید شد.المان 66 فروند جی 91 تی نیز دریافت کرد که 22 فروند در فیات و مابقی در المان  تولید شد  که  نسخه المانی نیز مانند نسخه ایتالیایی  دارای دو جفت مسلسل 12.7 م م بود. این هواپیما تا سال 1982 در خدمت ارتش المان غربی بود

پرتقال نیز که در دهه 1960 با جنبش های استقلال  طلبانه افریقای مواجه بود دست  به سفارش جی 91 زد. این کشور   در سال 1961 جنگنده های اف86 را برای نبرد به گینه  نو که مستعمره این کشور بود فرستاد  ولی در سال 1965 زمانی که جنگ بالا گرفت ارتش پرتغال در مرحله اول تصمیم گرفت  تعداد بیشتری اف86  دست دوم دریافت کند ولی در نهایت  40 فروند فیات جی 91 /ار4 را سفارش داد  و در سال 1966 از انها با بمب های ناپالم و راکت بر ضد   استقلال طلبان افریقایی استفاده کرد . چندین  فروند از انها بر اثر اتش موشک  سام 7  و توپ خانه ضد هوایی در نهایت  در افریقا  تا سال 1975 سرنگون شد. در نهایت  در سال 1982 از خدمت  خارج شد

در میانه دهه 1960 ایتالیا  از جی 91 راضی بود ولی خواهان ارتقا ان و افزایش  توان رزمی  ان بود ولی نیاز یع  موتور قویتر بود از این رو نسخه جدید با نام جی 91 وای (G-91Y)  را توسعه  داد که دارای دو موتور توربوجت جی 85 –جی ایی-13 بود که هر کدام 4080 پاوند رانش ایجاد می کرد و دارای پس سوز  بودند  . این موتور روی اف5 نیز نصب شده بود و شهرت خوبی در کم هزینه بودن داشت . همچنین برای تامین هوایی دو موتور دهانه ورودی هوا بزرگتر شده بود

نسخه جدید در 27 دسامبر سال 1966 پرواز کرد  و در سال 1970 رسما تحویل نیروی هوایی ایتالیا شد. در این مدل بال کشیده تر و سازه مستحکم تر   شده بود و جنگنده پهنتر  بود ولی شکل کلی همان شکل بود . این نسخه مجهز به دو توپ 30 م م بود  و از سامانه ناوبری جدید و یک اچ یو دی برای  نشان دادن اطلاعات هواپیما به خلبان بهره می برد  و خلبان روی صندلی  با قابلیت  پرتاب در سرعت و ارتفاع صفر قرار داشت. دماغه بزرگتر شده بود و پشت یک صفحه شیشه ای  به غیر از دوربین توپ دارای یک مسافت یاب لیزری بود  که برای رایانه محاسبه پرتاب بمب به کار میرفت

درون بدنه سوخت بیشتری حمل می کرد و با دو تانکر سوخت خارجی بردش به 3300 کیلومتر می رسید  و می تواسنت  با سرعت 1100 کیلومتر در ساعت پرواز کند .65 فروند  از این مدل  تنها برای ایتالیا ساخته شد که تا سال 1985 در خدمت بود

در مجموع 770 فروند  جی 91 ار و 65 فروند جی 91 Yتولید شد

 جی 91 فیات اخرین محصول  نظامی فیات بود. فیات در زمان جنگ جهانی دوم اصلیترین  سازنده جنگنده و حتی بمب افکن های  دو موتوره برای ایتالیا بود ولی در عصر جت به سرعت از میدان به در شد و ایتالیا  تنها با شرکت در پروژه های مشتری چون تورنادو و تایفون بسنده کرد اگرچه شرکت اروماچی ایتالیا  همچنان به عنوان یک سازنده مشهور هواپیماهای جت اموزشی باقی ماند کما اینکه محصولات مشهوری همچون ام 346 دارد.

با وجود اینکه جی 91 توانست مشتریانی نیز کسب کند ولی در دوران خود هرگز با رقیبان امریکایی خود از جمله طرح مشهور ای 4 اسکای هاوک قابل رقابت نبود  که چند برابر بیشتر مهمات و سوخت حمل میکرد و  تنها قابل قیاس  با رقیب  روسی خود یعنی سوخو 7 بود که البته سوخو 7 نیز مادون صوت و توان حمل مهمات بیشتری داشت اگرچه  بردش کمتر بود

 مشخصات فنی

ترجمه: عبدالحمید تارخ