سامانه پدافند هوایی اچ کیو ۱۷ نسخه چینی سامانه پدافند هوایی روسی تور ام ۱ است.
در دهه ۱۹۹۰ چین دست به سفارش سامانه پدافند هوایی تور ام ۱ از روسیه زد که طی این سفارش آنها ۳۶ آتش بار این سامانه به همراه حدود ۱۰۰۰ تیر موشک برای آن از روسیه تحویل گرفت . بر اساس سنت همیشگی چینی‌ها در ساخت یک نسخه بومی از تسلیحات وارداتی آنها دست به توسعه این سامانه زدند که امروزه به نام سامانه پدافندی ارتفاع پایین اچ کیو ۱۷ شناخته می‌شود و در واقع نسخه‌ای با استفاده از شاسی و رادار و موشکی مشابه سامانه تور ام1 شوروی است
تولید نسخه بومی سامانه سامانه تور ام ۱ در مرحله اول برای چینی‌ها در سال ۲۰۰۰ شروع شد زمانی که آنها تصمیم گرفتند تا دست به تولید تحت امتیاز تور ام1 در داخل چین بزنند که با مخالفت روسیه همراه شد و در نتیجه این بهانه دست چینی‌ها افتاد تا دست به توسعه نسخه بومی آن به روش مهندسی معکوس بزنند. سیستم جدید در سال ۲۰۱۳ وارد خدمت شد .
سامانه اچ کیو ۱۷ همانند نسخه روسی شامل یک برجک حاوی ۸ موشک است که بر روی برجک که قابلیت چرخش ۳۶۰ درجه دارد و دارای دو رادار بر روی خود است نصب شده است
در زیر لیست بار به بخش‌های مختلف این سیستم می‌پردازیم
شاسی
نسخه های اولیه‌ای که در سال ۲۰۱۳ بعد از آن ساخته شدند دارای شاسی شی دار زرهی است که وزن کل سیستم ۳۲ تن می باشد . نسخه روسی یعنی تور ام 1 بر روی شاسی است که در واقع شاسی نفربر بی‌ام‌پی ۳ روس‌ها است .چینی‌ها نیز یک نفربر مشابه بی ام پی3 در داخل چین ساخته‌اند که با نام زد بی دی ۴ شناخته می‌شود و حالا اچ کیو ۱۷ نیز بر روی شاسی این نفربر سوار شده است که شامل یک شاسی شنی است دار که در هر سمت دارای ۷ چرخ است و می‌تواند در جاده با سرعت ۶۵ کیلومتر در ساعت به برد ۶۰۰ کیلومتری برسد.
در ادامه چینی‌ها از سال ۲۰۱۸ به بعد دست به نصب برجک نصب شده بر روی شاسی زرهی بر روی یک خودرو چرخدار زدند. این اقدام در واقع تقلیدی از تور ام ۲ روس ها بود که روس‌ها آن را بر روی شاسی چرخدار برای افزایش قدرت تحرک این سیستم پدافندی نصب کردند. شاسی که چینی‌ها بر روی آن برجک را نصب کردند دقیقاً شبیه شاسیMZKT-6922 است که ساخت بلاروس است و روس‌ها سامانه تور ام ۲ را روی ان نصب کردند .نسخه چینی بر اساس شاسی بلاروسی در شرکت دانگ فنگ ساخته شد از یک موتور ۴۰۰ اسب بخاره دیزل استفاده میکند و سرعت آن به ۸۰ کیلومتر در ساعت در جاده می‌رسد و برد آن ۸۰۰ کیلومتر است . این نسخه تحرک بسیار بالایی دارد و برای حمل و نقل در جاده نیازی به تانک بر ندارد و خود به راحتی حرکت میکند. وزن این نسخه تنها ۱۵ تن است و می تواند در عرض کمتر از ۱۰ ثانیه به حرکت درآمده و جابجایی آن بسیار سریع است
موشک
سامانه از ۸ موشک پدافندی شامل چهار موشک در هر سمت در باکس مخصوص استفاده میکند که مشابه سامانه تور ام1 است ولی برخلاف سامانه تور که دارای سیستم هدایت در خط دید رادار است نسخه چینی دارای سیستم هدایت رادار نیمه فعال است .در سیستم روسی موشک تنها دارای گیرنده امواج رادیویی است که آخرین مسیر هدف را به وسیله این امواج از رادار سامانه دریافت میکند ولی در نسخه چینی رادار امواج خود را به هدف تابانده و امواج منعکس شده از هدف به رادار کوچک سر دماغه موشک برخورد کرده موشک به طرف محل انعکاس امواج که هدف باشد می‌رود . چینی‌ها معتقدند روش آنها در در مقابل جنگ الکترونیک آسیب پذیری کمتری دارد.
موشک ۱۶۵ کیلوگرم وزن و ۲.۹ متر طول برد آن به ۱۵ کیلومتر می‌رسد که دست کم ۳ کیلومتر از نسخه روسی برد بیشتری دارد ،گرچه چینی‌ها مدعی هستند نسخه از این موشک را با برد ۲۰ کیلومتر نیز تست کردند. برای بارگذاری موشک‌های بیشتر در درون سیلوها هر آتش بار این سامانه که خود شامل ۴ سیستم پرتاب می‌شود از سه خودروی Shaanxi SX2306 استفاده میکند که یک کامیون با یک جرثقیل است که برای بارگذاری موشک‌ها درون خودروی شلیک کننده استفاده می‌شود دارد
رادار
سامانه بر روی برجک خود دارای یک رادار آرایه فازی غیر فعال در نقش جستجو با برد ۴۵ کیلومتر است که دارای چرخش ۳۶۰ درجه است. این رادار می‌تواند ۴۸ هدف را رهگیری ، اطلاعات ۲۴ هدف را دسته‌بندی کرده و با کمک رادار ارایه فازی فعالی که در جلوی برجک قرار گرفته و در واقع رادار هدایت آتش است همزمان ۴ موشک را به سمت دو هدف هدایت کند. همچنین نسخه چینی در سمت راست برجک دارای یک مسافت یاب لیزری و یک دوربینی دید حرارتی نیز می‌باشد که گفته شده برد کشف آن بر ضد یک هدف حدود 10کیلومتر است که به کاربر اجازه می‌دهد تا هدف را به شکل چشمی شناسایی کند
مدل‌ها
اچ کیو17 نسخه پایه که مجهز به شاسی شنیدار بود
اچ کیو ۱۷ ای نسخه مجهز به شاسی چرخدار. اف ام ۲۰۰۰ نسخه صادراتی چرخدار که به سیستم‌های پیشرفته‌تر برای مقابله با جنگ الکترونیک مجهز است
اچ کیو ۱۷ ae نسخه‌ای است نسخه صادراتی اچ کیو ۱۷ ای
صربستان اولین مشتری‌ست که به صورت رسمی سامانه اچ کیو 17 ای ایی را تحویل گرفته است ا.ین کشور دو آتش بار شامل ۱۲ لانچر پرتاب موشک را تحویل گرفته که در سال ۲۰۲۴ برای اولین بار آن را به نمایش گذاشت .همچنین گفته عربستان نیز دست به سفارش تعداد نامعلومی از این سامانه زده است ولی هنوز این مسئله تایید نشده و دست کم تاکنون این سامانه در عربستان دیده نشده است
عبدالحمید تارخ
****عضویت در کانال تلگرام سایت جنگاوران برای آگاهی از آخرین اخبار نظامی و آخرین مقالات درج شده در سایت****
مقالات مشابه
