کره شمالی در دهه ۱۹۸۰ با توسعه نسخههای بومی موشک اسکاد ساخت شوروی با نامهای هواسانگ ۵ و ۶ اولین موشکهای بالستیک خود را ساخت که میتوانست تمام کره جنوبی را با آن هدف قرار دهد. هر دوی این موشکها سوخت مایع بودند و بیش از ۱۰ ساعت زمان میبرد تا برای شلیک سوختگیری شوند. سرعت آنها کم و دقت کمی داشتند. کره شمالی نمیتوانست با آنها به سرعت تعداد زیادی موشک را شلیک کند زیرا زمان آمادهسازی هر موشک زیاد بود .از طرفی دقت آنها کم بود عملاً برای هدف قرار دادن شهرها خوب بود تا یک ساختمان یک مرکز نظامی
از طرفی دیگر عملاً در جریان جنگ خلیج فارس مشخص شد که موشک پاتریوت ۲ که به عنوان یک موشک پدافندی ساخته شده بود نیز میتوانست موشکهای خانواده اسکاد را شکار کند. با وجود این مشکلات سری هواسانگ ۵ و ۶ اولین سلاحهای راهبردی کره شمالی بودند ،که به انها اجازه هدف قرار دادن تمامی کره جنوب را میداد. آنها این موشک را به چندین کشور فروختند و برای نمونه ا یران نیز آنها را به نام شهاب 1 و 2 تولید کرد .حتی این موشک پایه توسعه موشکهای برد بلندتری در کره شمالی شد. برای نمونه کره شمالی بر اساس این موشک موشک نودونگ 1 را ساخت که ۱۳۰۰ کیلومتر برد داشت و اولین موشک کرهایها بود که به ژاپن نیز میرسید. ایران و پاکستان نیز بر اساس کمکهای کره شمالی دست به ساخت موشکهای شهاب ۳ و غوری بر اساس همین موشک زدند
از سالهای ۲۰۰۰ به بعد کره شمالی به سراغ موشک های بالستیک سوخت جامد رفت. فناوری سوخت جامد به کره شمالی این اجازه را میداد تا موشکهای خود را به سرعت پرتاب کند در حالی که برای پرتاب یک موشک مانند هواسانگ ۵ با برد ۳۰۰ کیلومتر نیاز به 10 ساعت زمان بود برای پرتاب موشک مشابه با سوخت جامد کمتر از نیم ساعت وقت لازم بود. از طرفی عمر این موشکها بیشتر و ذخیره سازی کردن آنها راحتتر بود. در حالی که موشکهای سوخت مایع به غیر از خودرو حامل موشک باید تانکر سوخت نیز همراه خود میکشیدند تا موشک را سوختگیری کنند، ولی موشکهای سوخت جامد نیازی به هیچ کدام از این موارد نداشتند و تنها خود موشک و پرتاب کننده آن برای شلیک کافی بود
چندین نمونه موشک بالستیک سوخت جامد توسط کرهایها رونمایی شد که یکی از انها شبیه موشک بالستیک توچکا روسی با برد 120 تا150 کیلومتر بود ، ولی یکی از بهترین آنها موشک کیان ۲۳ است که برای اولین بار در سال ۲۰۱۹ تست شد
موشک کا ام ۲۳ (که به آن هواسانگ 11 نیز میگویند) یک موشک تاکتیکی کوتاه برد با برد حدود ۶۰۰ کیلومتر است.این موشک سوخت جامد دارای پیشرانه تک مرحله سوخت جامد است که از ۴ بالچه تعادل در انتهای بدنه استفاده میکند سیستم متحرک آن در پشت خروجیهای موتور قرار دارد . شکل کلی آن به شدت شبیه موشک بالستیک اسکندر ساخت روسهاست ، اگرچه یک برادر کره جنوبی نیز دارد که با نام هیونمو2 بی شناخته میشود در واقع هر سه موشک کا ام ۲۳ ، اسکندر و هیونمو2بی شباهت بسیار زیادی به یکدیگر دارند و هر سه نیز موشکهای تاکتیکی سوخت جامد با برد حدود ۵۰۰ کیلومتر هستند
در این مورد که کره شمالی آیا از روسیه برای ساخت این موشک کمک فنی گرفته همواره بحثهای زیادی مطرح است. علیرغم شباهت بسیار زیاد این دو موشک یعنی اسکندر و کا ان ۲۳ ولی باز تفاوتهایی در خروجی موتور، بالچههای انتهایی هدایت ، بالچههای تعادل و حتی شکل بدنه وجود دارد و از این رو به دید بسیاری از کارشناسان نظامی موشک کا ان ۲۳ فقط یک الگوبرداری از اسکندر است .البته گزینه دیگری نیز وجود دارد که بسیاری بر روی آن تاکید میکند .خود موشک اسکندر بر اساس موشک اوکا ساخت شوروی ساخته شده. اوکا در دهه ۱۹۸۰ در شوروی ساخته شد و اسکندر نیز ساخت همان دفتر طراحی است برخی از مهندسان دفتر طراحی موشک اوکا بعدها به کره شمالی رفتند و احتمال زیاد کره شمالی از آنها در این زمینه بهره برده است
موشک طی آزمایشات مختلفی که از سال ۲۰۱۹ تاکنون انجام داده از برد 190 کیلومتر تا 700 کیلومتر پرواز کرده است. البته مشخص نیست که بیشترین برد آن که در برخی از منابع ۶۰۰ تا ۷۰۰ کیلومتر عنوان میشود با چه وزن کلاهکی به دست آمده. بر اساس برآورد منابع کره جنوبی این موشک با یک کلاهک ۵۰۰ کیلوگرمی میتواند به برد ۵۰۰ کیلومتری رطا طی کند
در آزمایشات مختلف کره شمالی هموار رادارهای پیش اخطار کره جنوبی حرکت سرعت و محل فرود موشکهای کره شمالی را تحت نظر میگیرد این گونه آنها به اطلاعات زیادی در مورد این موشکها میرسندبرای نمونه کره جنوبی معتقد است که در فاز نهایی این موشک ۶.۱ ماخ سرعت دارد و در فاز میانی حدود چهار و نیم ماخ سرعت دارد .بیشترین زمانی که این موشک در بیشترین برد خود یعنی 700 کیلومتری پرواز کرده حدود ۶ دقیقه عنوان شده است
کشنده این موشک نیز شباهتی به کشنده موشک اسکندر روسی دارد. در نخستین نمایش موشک کشنده شش چرخ این موشک را حمل میکرد، ولی هم اکنون کشندهای که به عنوان کشنده استاندارد این موشک شناخته میشود یک کشنده هشت چرخ است .همانند موشک اسکندر دو موشک در پشت آن سوار میشود یک درب دو لنگه روی موشک را پوشانده و زمانی که موشک میخواهد شلیک شود در باز شده موشک به شکل عمود درآمده و شلیک میشود .البته تاکنون دست کم یک بار یک کشنده چهارتایی نیز به نمایش گذاشته شده ولی مشخص نیست چقدر عملیاتی است. مشخصا کشنده اصلی موشک کا ان ۲۳ همان کشنده هشت چرخ مشهور آن است برخی منابع سرعت این کشنده را ۷۰ کیلومتر در ساعت در جاده میدانند و معتقدند از یک موتور دیزل چینی ۵۰۰ اسب بخاری قدرت میگیرد
البته دست کم در دو تست یک کشنده ده چرخ نیز دیده شده است.هر دو کشنده هشت و ده چرخ دارای دو موشک قابل پرتاب هستند
با وجود این کره شمالی دست کم یک بار دست به تست این موشک از یک واگن قطار مخصوص حمل موشک زده است. این واگن قطار که شبیه واگنهای کانتینر بر است در هر سمتش یک موشک را با هم شلیک کند این در حالیست که در نسخه کشنده جاده ای هشت چرخ گرچه دو موشک حمل میشود ولی در یک زمان فقط یک موشک قابل شلیک است
در مورد دقت این موشک گمانه زنهای زیادی وجود دارد .بر اساس گفته منابع کره جنوبی دقت این موشک بین ۴۰ تا ۵۰ متر است. سیستم هدایت این موشک ترکیبی از ژیروسکوپ حلقه لیزری و ماهواره جی پی اس است البته جی پی اس غیرنظامی. ولی باز با همین سیستم هدایت غیرنظامی نیز توانسته به دقت نسبتاً خوبی برسد اگرچه عملاً نمیتوان گفت یک سلاح دقیق است برای نمونه موشک هیونمو2بی ساخت کره جنوبی دارای دقت زیر ۳ متر است موشک پرسان با اتکام آمریکایی دارای چنین دقتی هستند ولی برای کره شمالی ۴۰ تا ۵۰ متر نیز دقیق حساب میشود
این موشک میتواند انواع کلاهکهای متعارف اتمی و شیمیایی را حمل کند اگرچه مشخصاً قرار است نقش متعارف داشته باشد. همچنین برخی از منابع کره جنوبی معتقدند این موشک توان انجام مانور در فاز نهایی خود را دارد تا کار کشف و رهگیری آن سختتر شود اگرچه سازمان امنیت کره جنوبی و یا ارتش کره جنوبی چنین مسئلهای را هرگز مورد تایید قرار نداده است
عبدالحمید تارخ
مقالات مشابه