آفریقای جنوبی در سال ۱۹۵۷ دست به خرید تعداد تانک سنجورین از انگلستان زد. این تانک‌ها در آن زمان پیشرفته‌ترین تانک‌های ساخت انگلستان و البته از پیشرفته‌ترین تانک‌های جهان غرب بودند که بعدها شهرت زیادی در نبردهای مختلف به دست آورد از جمله در نبردهای اعراب اسرائیل. با وجود این در آفریقای جنوبی این تانک چندان خوب عمل نکرد .آب و هوای گرم و نیمه خشک بخش‌های مختلف این کشور باعث شد تا این تانک به شکل ذخیره درآید و از آن دیگر استفاده نشود.
با وجود این در دهه ۱۹۷۰ زمانی که آفریقای جنوبی با حکومت کمونیستی آنگولا درگیر شد که مورد حمایت شوروی بود و یگان‌های تانک بزرگی را با کمک تانک‌های شوروی تشکیل داده بود ، این کشور تصمیم گرفت تا دوباره به دنبال تانک برود ولی آفریقای جنوبی مورد تحریم تسلیحاتی سازمان ملل بود زیرا حکومت نژادپرست آپارتاید دست به سرکوب سیاه پوستان در این کشور می زد
این کشور تصمیم گرفت تا تانک‌های سنجورین قبلی و البته تعدادی تانک سنجوریان که از هند و اردن به دست آورده بود و حتی برخی از آنها به دلیل محدودیت‌های فروش سلاح به آفریقای جنوبی فاقد برجک و توپ اصلی بودند را ارتقا دهد و از آنها استفاده کند
مقاله ای در مورد تانک سنجورین را اینجا بخوانید
“””” سنجورین یک تانک انگلیسی با وزن 51 تن بود که بسته به مدل از توپ 76 ، 84 و 105 میلیمتری استفاده میکرد و دارای چهار خدمه شامل راننده در جلو، فرمانده و توپچی در سمت راست برجک و گلوله گذار در سمت چپ برجک بود. این تانک در نسخه تولیدی دارای موتور بنزینی بود 650 اسب بخاره با رانش به وزن 13 اسب بخار بر تن بود که سرعتش به34 کیلومتر بر ساعت در جاده می رسید”””
در مرحله اول در میانه دهه ۱۹۷۰ آفریقای جنوبی دست به ارتقاء ۳۵ دستگاه تانک به مدلی با نام سنجورین مارک5 شیمیل زد. این ارتقا شامل تعویض موتور تانک با یک موتور بنزینی ۸۱۰ اسب بخاره با گیربکس سه سرعته بود. این ارتقا به این دلیل در بخش موتور انجام شد که موتور قبلی دارای مشکلات بسیار به دلیل آب و هوای گرم آفریقای جنوبی بود. از این رو بعد از این ارتقا آفریقای جنوبی تصمیم گرفت تا تعداد بیشتری تانک سنچورین را ارتقا دهد که با کد اولیفانت شناخته می‌شود
تانک الیفانت مارک ۱
نسخه مارک 1 در واقع تنها یک ارتقا برای تعویض موتور تانک بود . در این ارتقا یک بنزینی ساخت رویز ریز انگلستان با قدرت ۶۵۰ اسب بخار و یک گیربکس ۵ سرعته بر روی این تانک نصب شد . الیفانت مارک یک بر اساس نسخه‌های از تانک سنچورین ارتقا پیدا کرده بود که دارای توپ ۸۴ میلیمتری بود. توپ ۸۴ میلیم انگلیسی‌ها که به توپ ۲۰ پوندی هم مشهور بود در سال ۱۹۴۸ وارد خدمت شد و بر روی برخی نسخه‌های سنچوریان به کار رفت مهمات‌های ساخته شده برای این توپ از نوع انرژی جنبشی توان نفوذ در ۳۳۰ میلیمتر زره در ۱۰۰۰ متر را نیز داشت در دهه ۱۹۷۰ دست کم تانک‌های تی ۵۵ حکومت آنگولا در مقابل این توپ آسیب پذیر بودند
الیفانت مارک ۱ ای
در ادامه برنامه مارک1 ای که در دهه ۱۹۸۰ عملیاتی شد. این نسخه از یک موتور دیزل ۷۵۰ اسب بخاره از نوع AV1790 ساخت آمریکا استفاده می کرد .این موتور بر روی بسیاری تانک‌های امریکایی همچون برخی نسخه های ارتقا یافته ام ۴۸ و همچنین نسخه‌های تولیدی تانک ام ۶۰ آمریکایی نصب شده بود . یک گیربکس ۵ سرعته نیمه خودکار ساخت آفریقای جنوبی نیز بر روی این تانک نصب شده بود که در نهایت به دلیل مصرف کم آن برد تانک افزایش یافته بود .استفاده از موتور دیزل به جای موتوربنزینی به این دلیل بود بنزین به عنوان سوخت تانک بسیار خطرناک بود و در صورت نفوذ مهمات دشمن آتش سوزی غیر قابل مهاری ایجاد می‌شد
ولی این نسخه در موارد دیگر نیز ارتقا یافته بود. سایت آتش ارتقا یافته بود و مجهز به یک مسافت یاب لیزری شده بود تا توپچی بتواند مسافت تا هدف را تشخیص داده و دقیق‌تر آتش کند .سنچوریان فاقد چنین سیستمی بود .برد آتش موثر با سیستم برای این تانک با یک شلیک به حدود ۱۰۰۰ متر رسیده بود اگرچه یک توپچی خوب با آموزش لازم تا ۲۰۰۰ متر نیز با این تانک آتش میکرد
توپ ۸۴ میلیمتری از روی این تانک برداشته شده بود و به جای آن توپ 105 میلیمتری ال ۷ ساخت انگلستان نصب شده بود. این توپ بر بر روی نسخه مارک ۵ به بعد تانک سنجوریون نصب شده بود و بسیاری از تانک‌های سنجورین بعد از ارتقا مجهز به همین توپ شده بودند .این توپ از نظر قدرت نفوذ دو برابر قدرت توپ ۸۴ میلیمتری قدرت داشت و انواع مهمات های انفجار قوی ترکش شونده، ضد زره انرژی جنبشی و مهمات خرج گود ضد زره را حمل میکرد. مهمات‌هایی که در آن زمان آفریقای جنوبی در دسترس داشت می‌توانست در ۳۵۰ تا ۵۵۰ میلیمتر زره نفوذ کند از این رو دست کم در ارتش آنگولا هیچ تانکی در مقابل این تانک مقاومت نداشت .بحث احتمال به خدمتگیری تانک تی ۶۲ توسط آنگولا (که بعدها وارد خدمت شد)باعث شد تا آفریقای جنوبی تصمیم به استفاده از توپ جدید بگیرد
از جمله ارتقائات دیگر بر روی نسخه مارکت می‌توان به نصب ۴ لوله نارنجک انداز دودزا در هر سمت برجک در مجموع ۸ لوله، طراحی دریچه فرمانده و نصب یک سایت دید شبانه متکی به نورافکن فروسرخ با برد حدود ۷۰۰ متر یک سایت روزانه جدید برای فرمانده با توان درشت نمایی برای فرمانده و توپچی و همچنین بهبود پیرسکوپ دید به بیرون راننده اشاره کرد
در مجموع نسخه مارک ۱ قابلیت بسیار بالایی در رزم روزانه و شبانه نسبت به سنجوریون داشت و نه تنها برد بلکه قدرت آتش نیز افزایش یافته بود
شایان به ذکر است که سنجوریان به غیر از توپ ۱۰۵ میلیمتری دارای دو مسلسل ۷.۶۲ میلیمتری اف ان مگ نیز بود که یکی هماهنگ با برجک اصلی و دیگری بر روی تانک قرار داشت
حدود 250 سنجوریون به الیفانت مارک1 ای تغییر یافت
الیفانت مارک ۱ بی
این نسخه توسط یک شرکت مهندسی در افریقای جنوبی در سال ۱۹۹۱ توسعه یافت . مارک 1 بی نیز در واقع برنامه ارتقا بر روی سنجوریون های بود ولی سطح ارتقا بسیار بالاتر بود. در این نسخه یک موتور جدید دیزل ۹۵۰ اسب بخار با یک گیربکس خودکار نصب شده بود .سیستم تعلیق کاملاً بهسازی شده بود و چرخ‌های عقب و جلو کاملاً عوض شده بودند. سیستم زره تانک به شدت دگرگون شده بود و شامل صفحات زرهی کامپوزیت ماژولاریش بود که بر روی بدنه و برجک با پیچ قابل نصب بود و به راحتی قابل عوض شدن بود. یک کاور برای برجک ساخته شده بود که نه تنها خودش دارای صفحات فلزی برای مقابله حملات راکتی و موشکی دشمن بود بلکه می‌شد فاصله این کاور و برجک اصلی را نیز زره کامپوزیت نصب کرد. کف شاسی نیز زره افزوده‌ای نصب شده بود تا در مقابل بمب‌های کنار جاده و یا مین‌های ضد تانک مقاومت بیشتری ایجاد شود
تانک مجهز به یک رایانه کنترل آتش بالستیک دیجیتال شده بود که با کمک مسافت یاب لیزری می‌توانست مسافت تا هدف را تعیین کرده و دست به تنظیم زاویه لوله توپ ۱۰۵ میلیمتری بزند .این نسخه به دلیل تغییراتی که در ناحیه موتور و شاسی دیده بود می‌توانست به سرعت ۵۸ کیلومتر در ساعت در جاده برسد که دست کم ۱۵ کیلومتر سریع‌تر از نسخه اصلی بود و همچنین برد آن در حالت رزمی به ۳۵۰ کیلومتر می‌رسد.
44 دستگاه از این تانک به خدمت در امد
الیفانت مارک ۲
در میانه دهه ۱۹۹۰ آفریقای جنوبی به عنوان به دنبال یک تانک جدید جهت جایگزینی با تانک‌های الیفانت مارک ۱ و مارک 1 ای می‌گشت .در این میان چند تانک خارجی مانند تانک چلنجر ۲ و یا لگرک فرانسوی و حتی خرید چلنجر1 دست دوم نیز مد نظر قرار گرفت ولی در نهایت آنها تصمیم گرفتند تا تانک‌های قبلی را به نسخه جدیدی به نام الیفانت مارک ۲ تغییر دهند. اول قرار بود که تانک از نو طراحی شود حتی مجهز به برجک جدید و شاسی جدید شود ولی در نهایت به دلیل مشکلات بودجه برنامه به ارتقاء موتور و سیستم آتش بسنده کرد
این نسخه م جهز به یک موتور دیزل ۱۰۴۰ اسب بخار است که چندان از نظر قدرت با موتور قبلی فرقی نداشت ، رانش به وزن این نسخه 17.19 اسب بخار بر تن بود که تنها یک و نیم اسب بخار بر تن بهتر از نسخه قبلی بود.از یک گیربکس خودکار استفاده میکرد از نظر سرعت و چالاکی تفاوتی با نسخه قبلی پیدا نکرده بود ولی مصرف سوخت آن کمتر شده بود و هزینه نگهداری آن نیز کم شده بود. موتور در این نسخه حجم بزرگتری داشت و بخش از فضای سوخت را در داخل تانک گرفته بود پس سوخت کمتری حمل کرد. ظرفیت سوخت در این مدل ۱۲۸۵ لیتر بود که حدود ۱۰۰ لیتر از مدل قبلی کمتر بود ولی برد این نسخه ۳۶۰ کیلومتر در حالت رزمی بود
این نسخه نیز مانند نسخه‌های قبلی و خود سنجوریون دارای چهار خدمه بود .فرمانده دارای پریسکوپ بسیار بهتر با دید وسیع‌تر رو به بیرون بود ولی در این نسخه مجهز به یک سایت پانورما ۳۶۰ درجه با قابلیت دید حرارتی و مجهز به مسافت‌یاب لیزری بود. این نخستین باری بود که سامانه دید حرارتی برای فرمانی در این تانک نصب شده بود . فرمانده در این تانک می‌توانست به وسیله یک نمایشگر تصاویر دوربین دید حرارتی را که ۳۶۰ درجه را پوشش می‌داد را مشاهده کند
توپچی نیز مانند فرمانده در سمت راست برجک قرار داشت و در این نسخه نیز مجهز به یک سایت آتش کاملاً جدید مجهز به سایت دید شبانه حرارتی شده بود .در این نسخه برد آتش و موثر یعنی انهدام هدفی در ابعاد یک تانک با یک شلیک به ۲۲۰۰ متر رسیده بود اگرچه برد آتش با اصلاح آتش توسط رایانه کنترل آتش به ۵۰۰۰ متر نیز. رایانه کنترل آتش تانک دارای سیستم تعقیب خودکار هدف است .هدفی که توسط دوربین دید حرارتی توسط توپچی بر روی آن قفل شود به شکل خودکار تعقیب می‌شود . توپچی دارای یک صفحه نمایشگر چند کاره است که میتواند بر روی آن هدف را در حالت دوربین مداربسته و یا حرارتی ببیند و اطلاعات رایانه کنترل آتش نیز بر روی آن به نمایش در می‌آید . مسافت‌یاب لیزری دارای برد ۱۰ کیلومتر است و اطلاعات به دست آمده از آن به شکل خودکار به رایانه کنترل آتش منتقل شده که در محاسبه آتش استفاده می‌شود
برای راننده صندلی مجهز به گرمکن پرسکوپ‌های جدید با دید وسیع‌تر باعث شده بود تا خستگی برای راننده کمتر شود.
این نسخه نیز دارای توپ ۱۰۵ میلیمتری بود ولی نسخه توپ نصب شده بر آن توپ ۱۰۵ میلیمتری ال ۷ انگلیسی نبود بلکه توپ جی تی 3 ساخت دانل آفریقای جنوبی بود .این نسخه طول عمر بیشتری داشت و در گرمای آفریقای جنوبی مقاومتی بهتری از خود نشان داده بود. مجهز به یک پوشش برای مخفی کردن حرارت لوله توپ از سامانه‌های دید حرارتی بود و در آزمایشات نشان داده بود که بعد از ۱۰ شلیک پیاپی و گرم شدن لوله بسیار بهتر از نسخه انگلیسی عمل می‌کند
این تانک میتواند ۶۴ گلوله ۱۰۵ میلیمتری با خود حمل کند که در پشت برجک 22 گلوله به عنوان گلوله دم دست توپچی وجود داشت و مابقی درون ذخیره بود .از جمله مهمات‌هایی که این توپ میتواند شلیک کند می‌توان به مهمات ام ۹۲۱۰ اشاره کرد که یک مهمات انفجار قوی ترکش شونده برای استفاده بر ضد نفرات پیاده و یا ساختمان‌ها است و 7.5 کیلومتر برد دارد و یا مهمات انرژی جنبشی ام ۹۷۱۸ با توان نفوذ در حدود 550 میلیمتر زره تخت در ۲۰۰۰ متر را دارد.از این رو این تانک با توپ ۱۰۵ میلیمتری خود و البته مهمات‌های فعلی میتواند از پس تهدیدات آفریقای جنوبی بر بیاید
این تانک قابل قابلیت شکارچی قاتل را دارد که به این معنی است که هم فرمانده و هم توپچی می‌توانند از توپ اصلی استفاده کنند. تانک حدود 6750 گلوله نیز برای دو مسلسل 7.62 میلیمتری که یکی هماهنگ با توپ اصلیست و دیگری بر روی تانک حمل می‌کند
مارک2 دارای همان زره Mk1A بود که متشکل از 118 میلیمتر در جلوی بدنه با شیب 60 درجه، جلوی برجک 152 میلیمتری ، 51 میلیمتر در طرفین برجک ، 40 میلیمتر در بالا و 19 در عقب برجک . یک برنامه ارتقاء زره به شکل چندین بسته زره مرکب غیرفعال، یکی روی صفحه جلویی و چندین بسته در برجک (جلو، پهلوها و بالا) بود. بر اساس گذارشات این زره اگرچه در استنادارد های فعلی جهانی اصلا نیست ولی برای متوقف کردن گلوله 115 میلیمتری تانکی چون تی62 کافی است
کل بدنه میتواند گلوله‌های 23 میلیمتری توپ های خودکار با مهمات ضد زره را دفع کند همچنین در صورت مجهز بودن تانک به زره کامپوریتی که بین کاور برجک و برجک اصلی نصب می شود حتی میتواند از کنار برجک و جلوی ان راکت ار پی جی7 را نیز دفع کند .
همچنین تانک در هر سمت دارای چهار نارنجک انداز 81 میلیمتری دود زا می باشد
در مجموع تنها 26 الیفانت مارک2 توسط ارتش افریقای جنوبی به دست امد که دلیل ان نیز مشکلات در بخش بودجه بود
****عضویت در کانال تلگرام سایت جنگاوران برای آگاهی از آخرین اخبار نظامی و آخرین مقالات درج شده در سایت****
مقالات مشابه
