سلاح هواپرتاب AGM-154 و موشک AGM-158

سلاح هواپرتاب AGM-154 و موشک AGM-158

AGM-154 JSOW

در سال 1986 نیروی  دریایی امریکا خواهان  یک سلاح هواپرتاب با توان انجام عملیات بر ضد اهداف ثابت بود که بتواند در هر شرایط جنگی وارد عمل شود و جایگزین موشک های چون ماوریک و اسکیپر شود. در سال 1992 ریتون  پیروز این رقابت شد

سلاح جدید در سل 1994 تست شد و در سال 1997 رسما وارد خدمت شد  و با کد AGM-154 و نام JSOW شناخته شد که مخفف کلمه Joint Standoff Weapon میباشد.

ای جی ام 154 برای نیروی دریایی طراحی شد ولی از انجایی که دهه 1990 نیروی هوایی نیز به دنبال سلاحی مشابه بود از این رو هر دو نیرو این سلاح را توسعه و به خدمت گرفتند. ای جی ام154 سلاحی است بدون پیشرانه و هوا سر که بر اساس نیروی پتانسیل اولیه در لحظه پرتاب و  با کم دو بالچه جمع شونده در بالای سر خود روی امواج هوا سوار شده و به پیش می رود. به غیر از دو بالچه  جمع شونده در انتهای بدنه دارای شش بالچه  نیز است که به عنوان بالچه هدایتی  به کار می رود

 سلاح دارای سیستم هدایت اینرسی و جی پی اس است و در واقع سیستم اینرسی است که هدایت موشک را بر عهده دارد و سامانه ماهواره ای جی پی اس تنها خطی سیستم اینرسی را جبران میکند.از این رو این سلاح از نظر هدایت بسیار  شبیه بمب های مشهور سری JDAM است

این سلاح در دهه 1990 برای مقابله با سامانه های پدافندی چون اس 300 و بعدها اس 400 توسعه یافت و هدف ان نابودی رادار و لانچر های  پرتاب با کمک ریز مهمات است. میتوان موشک را از هر جنگنده ای شلیک کرد و دقت ان در صورت استفاده برای برخورد مستقیم  به هدف حدود 3 متر است . برد این سلاح بستگی به سرعت و ارتفاع پرتاب ان دارد . در صورت پرتاب در ارتفاع بالای  برد ان به 130 کیلومتر و در ارتفاع پایین به 22 کیلومتر می رسد

چندین نمونه از این سلاح توسعه یافته است

AGM-154A: اولین نسخه تولیدی که تا کنون حدود 4000 بار استفاده  شده و دارای  145 ریز مهمات BLU-97B می باشد که بر ضد اهداف نرم مانند نفرات، خودرو ها ،  رادار ها و هواپیما های پارک شده بسیار موثر می باشد . هر ریز مهمات دارای  وزنی معادل 1.54 کیلوگرم است که حاوی 300 گرم مواد منفجره  می باشد .این نسخه از قبل برنامه ریزی میشد که در چه مختصادی  و  در چه ارتفاع دست به پرتاب ریز مهمات های خود بزند

AGM-154A-1: نسخه برخورد مستقیم  به هدف  که هسته مرکزی ان خرج افنجاری BLU-111 است که در بدنه بمب مارک 82 نیز استفاده شده است. این نمونه دارای  83 کیلوگرم مواد منفجره است و بر ضد اهداف ثابت کاربرد دارد

AGM-154A BLOCK1: این نسخه در واقع یک نمونه با گیرنده جی پی اس   و اینرسی ارتقاء یافته  است و تلاش شده تا قیمت تولید نیز کاهش یابد

AGM-154B: این نسخه متشکل از شش ریز  مهمات BLU-108 میباشد. این ریز مهمات یک ریز  مهمات هدایت   ضد زره است که بعد از پرتاب شدن شش مجفظه حاوی چهار ریز مهمات  از پوشته اصلی،  با باز کردن چتر در اسمان معلق  ماند، چهار ریز مهمات خود را رها کرده و هر ریز مهمات دارای  یک کاونده فروسرخ  است که با جستجوی خودروی زرهی دشمن به ان حمله  میکند  . این ریز مهمات دارای  945 کیلوگرم مواد منفجره خرج گود است و از انجایی که از بالای زره پوش به ان برخورد میکند بسیار موثر است. این ریز  مهمات در بمب خوشه ای سی بی یو -97 نیز استفاده شده است

AGM-154C: این نسخه دارای یک دوربین دید حرارتی  در سر موشک است که میتواند  تصویر هدف را  با تصاویر از قبل تست  ماهواره گرفته شده و به حافظه موشک داده شده  قیاس کند و دست به حمله دقیقتر بزند. این نمونه دارای  دقت کمتر از 1.5 متر است و از یک کلاهک دو مرحله ای نفوذ کننده برای نفوذ در اهداف سخت استفاده میکند

AGM-154C-1: این نسخه بلاک 3 نیز خوانده  می شود دارای  یک خط ارتباط داده لینک 16 است که میتوان به ان حتی مختصاد  یک هدف جدید را اسمان به ان داده شود  ویا اینکه تصاویر دوربین دید حرارتی را با ماهواره برای هر مرکزی ارسال کند  . این نسخه همچنین دارای  سامانه دید حرارتی  پیشرفته تری است

AGM-154D: این نسخه که JOSW-ER نیز خوانده می شود  نسخه دوربرتر ای جی ام154 ای است که دارای  یک موتور توربوجت   دبلیو جی 24 می باشد که باعث افزایش برد این سلاح بسته به ارتفاع پرتابی بین 130 تا 560 کیلومتر شده است . این نمونه دیگر یک سلاح راهبری است زیرا میتوان بدون ورود به حریم هوایی دشمن ان را شلیک کرد. همچنین نسخه ای با نام AGM-154E نیز وجود دارد که ان نیز نسخه موتور دار ای جی ام 154  سی است

این سلاح در جریان  نبرد در افغانستان  و عراق و همچنین در لیبی  استفاده شد و به دلیل اینکه از همه  جنگنده های ارتش امریکا پرتاب می شود اهمیت بسیار دارد  و به غیر از امریکا  در چندین کشور دیگر نیز خدمت میکند. این سلاح از اف18 کانادا، استرالیا و فنلاند و اف16 های  امارلت، ترکیه،هلند،لهستان و یونان و از اف15 های عربستان و سنگاپور اتش می شود

AGM-158 JASSM

در میانه دهه 1990 شرکت نروث روپ روی طرحی به نام ای جی ام 137 کار می کرد که موشکی با سامانه هدایت  ماهواره ای با برد 185 کیلومتر بود. این برنامه به  دلیل مدیریت  ضعیف در نهایت لغو شد. ولی ارتش نیاز به یک موشک دوربرد شلیک کن و فراموش کن داشت از این رو  دست به دامن لاکهید مارتین شد و این  شرکت  نیز در سال 1996 طرحی با کد  AGM-158 با  نام JASSM را پیشنهاد داد.

در نهایت در سال 1998 لاکهید برنده  برنامه شد و تست و تولید موشک از همان سال اغاز شد

ای جی ام 158 یک موشک  پیشرانه دار است که از یک موتور توربوجت J402 با توان  680 پاوند بهره می برد. موشک ماون صوت است و بیشترین سرعت ان به 760 کیلومتر بر ساعت می رسد . موشک دارای  دو بالچه جمع شونده در بالای بدنه و  دو دم و یک سکان عمودی برای  هدایت است که البته انها هم جمع شونده هستند

موشک دارای سامانه هدایت اینرسی  در کنار سامانه مکان یاب جی پی اس است و برای تشخیص هدف در مرحله اخر از یک  دوربین دید حرارتی  بهره می برد که تصاویر  هدف را با تصاویر  از پیش داده شده در حافظه برای تشخیص  هدف استفاده می کند. موشک دارای یک لینک ارتباط داده است و می توان حتی در اسمان نیز مختصاد جدید را به ان داد و دست به تغییر مسیر برای درگیر با هدف جدید در صورت  وجود هدف در برد موشک بزند.

یکی از ویژگی های این موشک پنهانکاری ان است و باید ای جی ام 158 را نخستین موشک کروز پنهانکار عملیاتی جهان دانست که سطح مقطعی ان کمتر از 0.002 متر مربع است

این موشک را میتوان از اف15 ایی، اف16، اف18 و در اینده اف35  و همچنین بمب افکن های  امریکایی پرتاب کرد و دو مدل از نمونه هواپرتاب این موشک توسعه یافته است

AGM-158A: نسخه پاییه که در بالا به ان اشاره  شد و دارای بیشترین برد 370 کیلومتر و دقت 2 متر است. این نسخه  درسال 2003 وارد خدمت شد و قیمت هر تیره  ان  هشتصد  هزار دلار است و تا کنون دست کم 5000 تیره  ان برای ارتش امریکا تولید شده است و استرالیا، فنلاند و اسپانیا  از دارندگان این موشک هستند

AGM-158B: این نسخه که JASSM-ER نیز شناخته می شود نسخه دوربرد این سلاح با برد 1000 کیلومتر است . این نمونه موتور قویتر دارد و اندازه ان نیز بزرگتر شده از این رو سوخت بیشتری  حمل میکند . این نسخه دارای موتور توربوفن  اف107   که مصرف سوخت کمتر و 250 پاوند رانش بیشتری دارد . این نسخه  البته به میزان برد بیشترش گرانتر نیز است و هر تیره  ان 1.320.000  دلار قیمت دارد. این نمونه در سال 2010 تست شد ولی در سال 2014 بر روی بمب افکن  ب1 عملیاتی شد و تا پایان  سال 2015 از ب52 و اف15 ایی نیز پرتاب می شد . این موشک  قرار است جایگزین موشک کلکوم شود. ای جی ام158 بی توان تهاجمی فوق العاده به به نیروی هوایی امریکا می دهد توانی که باعث می شود از  فاصله 1000 کیلوومتری ، یک جنگنده معمولی بتواند یک هدف راهبردی را با دقت زیر 3 متر هدف قرار دهد.

JASSM-XR: نسخه جدیدی که در سال 2024وارد خدمت خواهد شد و برد ان به 1800 کیلومتر می رسید که دوربردترین موشک کروزی است که از یک جنگنده قابل پرتاب است. این نسخه دارای یک کلاهک نفوذ کننده با قابلیت نفوذ در 6.3 تا 7.5 متر در بتن مسلح است

AGM-158سی

برای اشنایی با این نسخه اینجا را کلیک کنید

ترجمه: عبدالحمید تارخ

منابع: http://fas.org/man/dod-101/sys/smart/agm-154.htm

http://www.airforce-technology.com/projects/agm-158-jassm-standoff-missile/

http://www.airforce-technology.com/projects/agm-154-joint-standoff-weapon-jsow/