هواپیمای ترابری Y-8 و Y-9
برروز رسانی:شهریور 1403
چین در دهه 1960 به دنبال یک هواپیمای ترابری بزرگ با توان حمل بار بالا بود. در ان زمان شوروی هواپیمای جدید انتنوف12 را به خدمت گرفته بود که یک توربوپراپ در کلاس هواپیمای سی 130 هرکولس بود که توان حمل 20 تن بار را داشت(برای اشنایی با انتنوف 12 اینجا را کلیک کنید)
چین در سال 1964 توانست 4 فروند انتنوف12 را از شوروی تحویل بگیرد و خواهان راه اندازی خط تولید این هواپیما در داخل بود ولی با قطع رابطه چین و شوروی در میانه دهه 1960 این برنامه لغو شد ولی چین به دنبال تولید نسخه داخلی این هواپیما رفت. اولین نمونه در سال 1972 تکمیل شد و دو سال بعد طی ازمونهای زمینی به رواز در امد. هواپیما کاملا مشابه انتنوف12 بود و اجزای ان مهندسی معکوس شده بود. هواپیمای جدید Y-8 نامیده شد
هواپیما همانند انتنوف12 دارای بالی در بالای بدنه و چهار موتور توربوپراپ داشت و در دماغه شیشه ای ان محل قرار گیری ناوبر بود. در انتهای هواپیما یک درب بارگیری عقب بود که دارای یک سطح شیب دار به طرف پایین بود و می توانست 20 تن بار و یا 90 سرباز مسلح را حمل کند. بخش بار دارای 13.5 متر طول و عرض 3.5 و ارتفاع 2.10 متر است که دقیقا مشابه انتنوف12 روسی است
موتور همان موتور روسی Ivchenko AI-20D می باشد که از سال 1959 در چین تحت امتیاز تولید میشد. تولید تحت امتیاز این موتور برای چین خیلی ارزش داشت زیرا چین همواره برای ساخت موتور حتی همکنون مشکل دارد و اگر این موتور در چین تولید نمی شد شاید هرگز چین نمی توانست این پروژه را تکمیل کند. این موتور در چین با نام WJ-6 ساخته می شود و دارای رانش 4250 اسب بخار بود. هر موتور دارای یک پروانه چهار تیغه از جنس فولاد بود ولی نسخه های که از میانه دهه 1990 به بعد تولید شدند مواد کامپوزیت هستند
وای 8 توان رسیدن به سرعت 660 کیلومتر برساعت بدون بار و برد انتقالی 5612 کیلومتر است ولی در صورت حمل 20 تن بار برد به 1275 کیلومتر کاهش می یابد
وای 8 در سال 1981 وارد خدمت شد. چین در میانه دهه 1980 تلاش در رها کردن بارهای سنگین مانند خودرو های زرهی هوابرد از وای8 کرد ولی در اولین تست نزدیک بود فاجعه رخ دهد. به دلیل شکل طراحی درب عقب وای8 و سرعت بالای هواپیما در هنگام تست ، هنگامی که خودروی زرهی با باز کردن یک چتر در انتهای خود و درگیر شدن چتر با هوا به عقب کشیده شد تا از درب عقب هواپیما خارج شود ، چتر به قسمت بالای درب دو لنگه گیر کرد و خودروی زرهی بین هوا و زمین در حالی که با چتر به عقب هواپیما وصل بود و خودش در اسمان معلق گیر کرد. لنگه بالای درب عقب کنده شد و خودرو ازاد شد. چین که در ان سالها رابطه اش با امریکا مسائد شده بود از کارشناسان لاکهید خواست تا این مشکل را حل کنند. لاکهید طراح سی 130 رقیب غربی این هواپیما بود و تلاش کرد تا در مرحله اول تاکتیک های درست را به چین بیاموزد و در مرحله دوم در عقب هواپیما را اصلاحاتی به وجود اورد. چین مدتی از وای8 خسته شد و حتی به دنبال خرید هرکولس از امریکا بود ولی بعد از مدتی با تغییراتی که روی وای8 داده شد مشخص شد که این هواپیما استعداد خوبی دارد و میتواند در نقش های زیاد استفاده شود و این همان کاری بود که چینیها کردند
مدل های مختلف
Y-8: نسختین نمونه تولید که برای حمل و نقل ترابری ارتش چین ساخته شده
Y-8A. بر اساس تجارب همکاری با لاکهید این نسخه دارای درب عقب اصلاح شده برای پرتاب بار از اسمان است
Y-8AF: نسخه ازمایشی برای تست برخی تجهیزات نبرد ضد زیر دریایی
Y-8B: نسخه حمل نقل تجاری برای حمل مسافر
Y-8C: نسخه حمل و نقل تجاری فاقد سطح شیب دار عقب و درب عقب بر اساس این مدل چند نمونه ساخته شد که عبارتند از
- Y-8CA: یک بستر ازمایش با دماغه کشیده شبیه دماغه یک جنگنده برای ازمایش رادارهای مختلف نسب شده روی جنگنده های نسل چهارم نیم و پنچ ارتش چین
- Y-8CB: نسخه جنگ الکترونیک دارای سامانه های جنگ الکترونیک بومی در کنار هشدار دهنده راداری و سامانه جمع اوری علائم و فرکانس های راداری دشمن
Y-8D : نسخه صادراتی این هواپیما برای حمل و نقل نظامی که دارای سامانه اونیک غربی همچون سامانه ناوبری و مخابراتی و رادار هواشناسی در زیر دماغه
Y-8E: نسخه ای بر اساس Y-8A که برای پرتاب هواپیما بدون سرنشین دبلیو زد-2 ساخته شده است. این نسخه در زیر هر بال دارای یک جایگاه برای حمل و پرتاب این پهپاد است و از سامانه کنترل و هدایت این پهپاد بهره می برد. پهپاد دبلیو زد-2 یک مهندسی معکوس روی پهپاد امریکایی بی کی ام 34 است
Y-8F: یک نسخه غیر نظامی برای حمل گوسفند؟!!
Y-8FQ: یک نسخه گشت دریایی با توان ضد زیر دریایی که دارای یک میله کشیده در پشت بدنه به عنوان یک کاونده مغناطیسی برای کشف زیر دریایی شناور در اب است. همچنین این نسخه دارای یک رادار جستجوی دریایی در زیر دماغه است که برای کشف و شناسایی اهداف دریایی به کار می رود. این نسخه همچنین زیر بدنه دارای یک دوربین اپتیکی دید حرارتی برای شناسایی بصری اهداف در روز و شب است. همچنین در زیر بدنه دارای یک درب دو لنگه است که مشخصا درب دهلیز جنگ افزاری است و درون ان باید اژدر و احتمالا موشک های کوچک اپتیکی ضد کشتی قرار داشته باشد این نسخه که GX-6 نیز نامده می شود دارای برد 5000 کیلومتر است
Y-8F-100 -600: نسخه اف-100 تا 600 نسخه ترابری نظامی و غیر نظامی است که دارای کابین شیشه ای با نمایشگر رنگی وسامانه ناوبیر شبانه است
Y-8G: نسخه جمع اوری علائم الکترونیک و فرکانس های دشمن و همچنین شنود مکالمات دشمن. این نسخه دارای دو برامدگی در دو طرف بدنه است که محل قرار گیری دو رادار روزنه ساختگی SAR برای نقشه برداری سه بعدی از سطح زمین به شکل پهلونگر است. این به بدین معنی است که این مدل در حال رد شدن از کنار یک منطقه نیز میتواند از ان تصویر برداری کند بدون اینکه وارد ان منطقه شود. برد این رادار حدود 150 کیلومتر و دقت ان زیر یک متر است
Y-8J: یک نسخه هشدار زودهنگام دارای یک رادار انگلیسی Argus-2000 اسکای مستر در دماغه بسیار بزرگ. رادار اسکای مستر قبلا نیز نصب در دماغه یک هواپیمای بزرگ را تجربه کرده بود و ان زمانی بود که انگلستان در دهه 1970 یک رادار اسکای مستر را در جلو و یکی در عقب هواپیمای گشت دریایی نیومرد نصب کرد تا از ان به عنوان اواکس بهره ببرد ولی برنامه لغو شد. چین این رادار را در اواخر دهه 1980 از انگلستان تحویل گرفت و برنامه مشابه ای را روی وای8 اجرا کرد ولی تنها با یک رادار در جلو . این رادار حدود 185 کیلومتر برد دارد و برای کشف موشک های کروز ضد کشتی شلیک توسط تایوان استفاده می شود زیرا رادار قدرت تفکیک بالای دارد سطح اب را جستجو میکند
Y-8JB: نسخه دیگر جنگ الکترونیک و جمع اوری علائم رادار دشمن که دارای یک برامدگی متعلق به یک سامانه الکترونیکی در بالای هواپیما جلوی سکان عمودی است. این نسخه همچنین دارای رادار با جستجوی 360 درجه زیر بدنه می باشد
Y-8K: نسخه ای با 121 صندلی به عنوان نسخه غیر نظامی
Y-8T: نسخه پست فرمانده ای برای هدایت میدان جنگ از اسمان که دارای سامانه های ارتباط ماهواره ای برای دریافت تصاویر رادار و یا اپتیکی واحد های شرکت کننده در جنگ است. این پست فرمانده ای میتواند تمامی تصاویر مورد نیاز فرمانده را از هر واحدی دریافت و دستور لازم را با کمک شبکه ماهواره ای ارسال کند
Y-8U: یک نسخه ازمایشی با غلاف سوخت رسانی هوایی برای تکیمل برنامه هواپیمای بومی سوخت رسان چین
Y-8X: نسخه گشت دریایی وای-8 که از تجهیزات الکترونیک غربی همچون سامانه نابری ساخت هانول و یک رادار جستجوی دریایی AN/APS-504 زیر بدنه بهره می برد . این نسخه در خدمت نیروی دریایی است
Y-8XZ: نسخه جنگ روانی برای پخش برنامه ای تلویزیونی و رادیویی برای دشمن
KJ-200: نسخه هشدار دهنده رادار (اواکس) این پرنده که دارای یکی رادار ارایه فازی فعال با یک انتن شکل یک مستطیل بر روی بدنه است. این رادار 360 درجه را پوشش می دهد و برد ان به 400 کیلومتر برد ضد یک جنگنده می رسد و در باند S کار میکند. جزئیات بیشتر از توانایی رادار مشخص نیست ولی هفت فروند ان تحویل نیروی هوایی چین شده است
Y-8P : یک نسخه دیگر هشدار دهنده دارای یک رادار ارایه فازی ولی با بشقاب گرد و تجهیزات اونیک غربی. این نسخه برای صادرات در نظر گرفته شده است
ZDK-03: اواکس تحویلی به پاکستان که مشابه نسخه قبلی است و دارای یک رادار ارایه فازی فعال است که دارای یک انتن بشقابی روی بدنه است . این رادار دارای برد 370 کیلومتر بر ضد یک جنگنده در ابعاد اف16 است و بیشترین برد کشف ان به 500 کیلومتر می رسد . چهار فروند از این نمونه تحویل پاکستان شد
وای 9
این نسخه در مرحله اول با نام وای-8 ایکس شناخته می شد ولی بعد به نام وای9 شناخته شد. وای 9 دارای چهار موتور بهبود یافته FWJ-6C است که دارای قدرت هر یک 5100 اسب بخار است که بیش از 700 اسب تر است بخار بیشتر از وای8 است. همچنین کابین دیجیتال تر شده و میتواند 5 تن بار بیشتری را حمل کند یعنی میزان بار قابل حمل به 25 تن رسیده است. این نسخه کشیده و توان حمل 106 نفر را دارد و پراونه های اصلی شش تیغه کامپوزیت دارد . برد این نسخه افزایش چشمگیری داشته و چین در تلاش برای ساخت نسخه اواکس و جنگ الکترونیک ان را دارد. در واقع اگر وای8 را رقیب سی 130 می دانیم باید وای9 را رقیب سوپر هرکولس دانست . این نسخه از سال 2010 وارد خدمت شده و یک نسخه اواکس ان نیز به نمایش در امده است
وای9 دارای یک نسخه اواکس با نام KJ-500 است.اطلاعات زیادی از این نسخه در دسترس نیست ولی در منابع چینی امده دارای یک رادار ارایه فازی فعال که برد کشف ان 475 کیلومتر اعلام شده و دارای یک خط ارتباط ماهواره ای برای ارسال اطلاعات به زمین است.این نمونه دارای 6000 کیلومتر برد است و گفته شده میتواند تا12 ساعت در اسمان دست به گشت زنی بزند.همچنین منابع چینی مدعی هستند این هواپیما دارای توان سوختگیری هوایی است ولی هیچ لوله سوختگیری هوایی روی این هواپیما دیده نشده
وای 9 جی زد
یک هواپیمای جنگ الکترونیک و شنود الکترونیک برای جمع آوری علائم راداری دشمن که بر اساس هواپیمای وای 9 ساخته شده و از سال ۲۰۱۸ وارد خدمت ارتش چین شده است . این هواپیما در قسمت جلو مجهز به یک رادار برای جستجو سطح دریا است و در روی بدنه مشخصاً دارای آنتن‌هایی برای دریافت امواج راداری و رادیویی دشمن است گفته شده ۸ فروند از این هواپیما در خدمت ارتش چین است
وای ۹ ایکس زد
این نسخه ، نسخه جنگ روانی وای ۹ است که در واقع دارای تجهیزات پخش امواج رادیویی و تلویزیونی برای تبلیغ در مواقع خاص و پخش برنامه‌های رادیویی و تلویزیون برای نیروهای دشمن است
وای ۹ جی
نسخه جنگ الکترونیک این هواپیما است که نه تنها دارای یک رادار آرایه فازی با دو آنتن در دو سمت بدنه برای نقشه برداری راداری از مواضع دشمن است بلکه دارای تجهیزات دریافت امواج رادیویی و راداری دشمن و ایجاد جنگ الکترونیک متقابل بر روی آنها است
وای ۹ ال جی
این نسخه نیز نسخه شنود و جمع آوری علائم راداری و الکترونیکی دشمن است که توان جنگ الکترونیک نیز دارد وجود یک برجستگی مستطیلی شکل بر روی بدنه ممکن است باعث این شبهه شود که این نسخه یک نسخه آواکس است ولی در واقع این برجستگی بر روی بدنه محل نصب تجهیزات الکترونیکی و جنگ الکترونیک است
وای ۹ کیو این نسخه نسخه ضد زیردریایی مجهز به سونار هوا پرتاب برای کشف زیردریایی در زیر آب است و همچنین از یک گیرنده مغناطیسی برای کشف زیردریایی استفاده میکند که به شکل یک میله در انتهای آن مشخص است .این نسخه توان حمل اژدر و بمب‌های عمقی ضد زیردریایی را دارد
وای-8 یک سوم سی 130 قیمت دارد و قیمت ان 30 میلیون دلار است از این رو گزینه ای خوبی برای کشورهای فقیر است. جالب اینکه در بین محصولات روسی نیز همکنون هواپیما توربوپراپی با این وزن وجود ندارد از این رو برخی کشورها یا بیاد به سراغ سی 130 بروند ویا وای8.
میانمار 5 فروند از نسخه ترابری Y-8D را خریداری کرد
سریلانکا نیز 3 فروند نسخه ترابری را دریافت کرد
سودان دو فروند نسخه Y-8D
ونزوئلا- 8 فروند Y-8F
تانزانیا 2فروند Y-8D
مشخصات
| نام | وای8 | وای9 |
| طول | 34.4 متر | 36 متر |
| بلندی | 11.16 متر | 11.3 متر |
| وزن خالی | 35490 کیلوگرم | 39000 کیلوگرم |
| بیشترین وزن برخاستن | 61000 کیلوگرم | 77000 کیلوگرم |
| موتور | چهار موتور توربوپراپ دبلیو جی 6 با توان 4250 اسب بخار | چهار موتور توربوپراپ FWJ-6C با توان 5100 اسب بخار |
| بیشترین سرعت | 660 کیلومتر بر ساعت | 650 کیلومتر بر ساعت |
| برد انتقالی | 5615 کیلومتر | 7800 کیلومتر |
| میزان بار قابل حمل | 20 تن بار و 90 سرباز | 25 تن بار و 106 سرباز |
ترجمه: عبدالحمید تارخ
منابع
en.wikipedia.org/wiki/Shaanxi_Y-8
http://www.airforce-technology.com/projects/shaanxiy8militarytra/
http://www.naval-technology.com/projects/y8xmaritimepatrolair/
http://www.military-today.com/aircraft/y8.htm
با سلام و عرض ادب خدمت شما. با تشکر از زحمات شما. یک سایت خوب و مرجع برای علاقه‌مندان به مسائل و وسایل نظامی
با توجه به اینکه ما دیگه به هرکولس و سوپر هرکولس دسترسی نداریم،اطلس هم که توی خواب نمی بینیم گزینه خوبی برای جایگزینی هرکولس ها نیست؟خصوصا که نسخه آواکس هم داره
سلام کاجی بعض هیچی است