نویسنده : رضا پاشاپور
در اواسط تابستان سال 1358 در حالی که مدتها بود عراق شروع به حمله های گاه و بیگاه خود به روستاه های مرزی و پاسگاها کرده بود و علائم حمله غریب الوقوع ان کشور شروع شده بود دولت ایران با اطلاع از حمله عراق در اینده نزدیک تصمیم عجیبی گرفت و آن فروش اف14 ها برگ برنده نیروی هوایی ایران که مدرن ترین جنگنده ان دوران بود به آمریکا و یا هرکشور خارجی در ان زمان دکتر ابراهیم یزدی وزیر خارجه دولت موقت در مصاحبه با روزنامه کیهان دلایلی را مطرح کردند که در این مقاله به برسی ان دلایل میپردازیم. روزنامه را اینجا دانلود کنید.
مصاحبه دکتر ابراهیم یزدی با روزنامه کیهان شنبه 13 مرداد 1358
س.اخیرا در بعضی جراید عنوان شده که آمریکا قصد دارد هواپیما های اف14 را که که در زمان شاه مخلوع 80 عدد از انها را به دولت ایران فروخته را مجددا از دولت ایران بخرد میدانیم که هواپیمای اف14 جنگنده بسیار مدرنی و پیشرفته ای است تا انجا که برخی کارشناسان ادعا میکنند مقداری از تکنولوژی امریکا در ایران بخاطر فروش این هواپیما بخطر افتاده است. باتوجه به این مساله که فروش مجدد این هواپیما به امریکا حریم فضائی ایران را ضعیف کرده و از کیفیت دفاع هوایی میکاهد و با باتوجه به این مساله که اگر بخواهیم هواپیمای دیگر جایگزین اف14 کنیم حداکثر تا زمانی که این جنگنده به دولت ایران تحویل گردد و خدمه فنی ان تربیت شود 3 تا 4 سال به طول خواهد کشید این سوال پیش میاید که ایا پس دادن این هواپیما صحیح است و ثانیا درصورت فروش برای جایگزینی ان چه تدبیری اندیشیده شده است؟
دکتر یزدی : وقتیکه گزارشاتی که درمورد این هواپیما تهیه شده بررسی شد ما برخوردیم به این مساله که تا کنون ایران 5 میلیارد دلار بابت خرید این هواپیما ها پرداخته و نگه داری انها هر سال 500 میلیون دلار هزینه دارد . یعنی ظرف ده سال 5 میلیارد دلار به میزان قیمت این هواپیما ها افزوده میشود و ثانیه چنانچه میدانید به غیر از نیروی دریایی آمریکا هیچ کشوری هواپیمای اف14 ندارد مگر ایران و سیستم پروازی این هواپیما بسیار پیچیده است و حتی موشکهایی که این هواپیما حمل میکند (فونیکس)هنوز آزمایش نشده است و بطور کلی بکار انداختن این هواپیما ها برای خود آمریکا هم بسیار مشکل است و اگر دولت ایران بخواهد این هارا بکار بیندازد حداقل به چهارصد مستشار آمریکایی برای آموزش خلبانان نیاز داریم و این امر مارا بشدت به آمریکایی ها وابسته میکند . چه از لحاظ کارشناسی و چه از لحاظ لوازم وسایل یدکی و وسایل این هواپیما تماما الکترونیکی هستند و چنانچه تحقیق شده بنیه علمی ایران تا چند سال اینده این امکان را ندارد که کادرهای فنی ما بتوانند مستقلا این هواپیما را بکار بیاندازند .با در نظر گرفتن گرانی بیش از حد این هواپیما و این که هزینه هر ساعت 1.5 میلیون دلار خرج برمیدارد و ثانیا نگه داری این هواپیما باعث وابستگی شدید ما خواهد شد دولت تصمیم گرفت این هواپیما ها را به دولت آمریکا یا هردولت دیگری که حاضر باشد بفروشد .
خلاصه ایرادهای که اف14 دارد و بسیار هم مهم هستند که بدون جایگزینی باید فروخته شوند انهم قبل از یک جنگ حتمی با عراق این است :1 – هر ساعت پرواز اف 14 هزینه 1.5 میلیون دلاری دارد 2- خود امریکا هم برای پرواز ان مشکل دارد.3- موشک فونیکس آزمایش نشده است. 4- ما انرا 5 میلیارد دلار خریدیم. 5 – 5 میلیارد دلار در 10 سال به قیمت ان اضافه خواهد شد .6-برای اموزش خلبانان به چهار صد مستشار نیازمندیم .7- اف 14 تماما دستگاهای الکترونیکی دارد و ما بنیه علمی نداریم انرا سرپا کنیم. 8- گران است.9- هیچ کشوری بجز ایران و آمریکا انرا ندارند .این گفته های اقای وزیر در شرایطی که مدتهاست دشمن روستاها و پاسگاه های مرزی را بمباران میکند و جنگ قطعی در راه است چقدر با واقعیت همراه است. .
- 1-هزینه هر ساعت پرواز اف14 1.5 میلیون دلار است.
مگر سوخت اف 14 از الماس باشد که هزینه هر ساعت پرواز ان 1.5 میلیون دلارباشد این گفته بسیار عجیب است(حتی همکنون نیز بمب افکن های اتمی قاره پیما در هر ساعت اینقدر هزینه پرواز ندارند)اما عجیب تر اینکه در ان زمان سخنی به این اشکاری را کسی رد نکرد و به ان اعتراض نشد. هزینه هر ساعت پرواز جنگنده اف35 در دهه دوم قرن 21 معادل 36 هزار دلار است لازم است حساب کنیم همه چیز از 40 سال پیش گران تر شده است و اینکه اف35 بسیار پیچیده تر در نتیجه هزینه بیشتری دارد برای مثال رنگ اف35 رنگی جاذب رادار که بسیار گران و دارای فرسایش بسیار است که پس از مدت کمی باید ترمیم شود لازم به گفتن است اف35 دارای ابر کامپیوتر و پیشرفته ترین حسگرهای الکترونیکی است که اف14 هرگز فاقد انها بوده است که هزینه انها بر دوش اف35 است چگونه میتوان گفت هزینه پرواز یک اف14 1.5 میلیون دلار است یا مثال دیگر هزینه هرساعت پرواز اف15در قرن 21 کمتر از 20هزار دلار است هرچند بالهای اف15 به پیچیدگی اف14 نیست اما با ارتقاعاتی که اف15 دیده مانند لوام تهاجم زمینی/ضد رادار و یا رادار پیشرفته نوین ان لوازم جنگ شبکه محور که هزینه های خاص خود را دارند همهگی در مجموع کمتر از 20 هزار دلار است. اما فرض میکنیم منظور اقای یزدی تومان بوده و از دهانش در رفته گفته است دلار چنانچه سخنگوی دولت موقت با فاصله چند روز در مصاحبه با همین روزنامه قیمت را 1.5 میلیون تومان اورده است که با حساب قیمت هفت تومانی دلار در ان زمان 1.5 میلیون تومان مساوی بیشتر از 200000 دویست هزار دلار میشده است که میبینید فاصله بسیار زیادی با هزینه یک اف 35 در قرن 21 داشته است مانند روز مشخص است که این گفته اقای وزیر دروغ بوده است انهم در حالی که همه میدانستند جنگی سخت در راه است.
2-خود آمریکا برای به پرواز دراوردن اف 14 مشکل دارد. هرگز مقامات رسمی امریکایی چنین چیزی نگفته اند و هرگز بخش بزرگ یا کوچکی از اف 14 ها به هر دلیلی زمین گیر نبوده است در همان دوران ایالات متحده ابر ناو هواپیمابر اینترپرابز 93هزارتنی که هزاران پرسنل از تخصص های گوناگون را داشت و از هشت راکتور اتمی برای تامین نیروی خود بهره میبرد را به اب انداخته بود که حدود 80 فروند از پرنده ای مانند اف 14 را میتوانست در خود جای دهد چنانچه جای داد اما کشوری که اینترپرایز به راحتی بکار میگیرد با اف14 چه مشگلی می تواند داشته باشد؟ امریکا مدتی بعد ناوهای نیمتز را که سنگینتر بودند را وارد اب کرد بعلاوه پرواز دادن ب2 های سنگین که بسیار سختر از اف 14 ها بودند ان را به راحتی در جنگها بکار گرفتند.
3-موشک فونیکس آزمایش نشده بود . امریکا بدلیل نداشتن دشمن خطرناک در قاره خود تکه اصلیش بر نیروی دریایی است و تکیه اصلی نیروی دریایی بر ناوهای هواپیمابر خود است اینچنین است که امریکا بزرگترین و پرتعدادترین ناوگان ناوهواپیمابر را دارد و اگر در دریا شکست بخورد بخش مهمی از امنیت خود را از دست میدهد و امکان ندارد با پرنده و یا سلاح آزمایش نشده ناوگان خود را تجهیز کند .البته بشکلی فونیکس آزمایش نشده بود زیرا منظور آمریکا از تهدید نبرد در میان اقیانوس در شرایط جنگ الکترونیک شوروی فونیکس باید بتواند موشک کروز دشمن را شکار کند که مسلما شوروی بمب افکن های خود را در اختیار امریکا نگذاشته بود اما تحدید از نگاه ما میگ های عراقی بودند که فونیکس از پس انها بر می امد چنانچه بر امد اما وقتی دکتر یزدی اسرار دارد که این پرنده ناتوان است و سلاح ان ازمایش نشده در حالی که میداند جنگ در راه است یعنی فونیکسی که نمیتواند میگ 23/21 را بزند را بدهیم برود.
- 4-ما اف 14 ها را به قیمت 5 میلیارد دلار خریده بودیم.
در دهه هفتاد میلادی یعنی زمانی که ما اف14 ها را خریدیم قیمت هریک از انها 14 میلیون دلار بوده است که مجموع ان حدود 1میلیاردو صدو بیست میلیون دلار برای ما اب خورد انهم برای هشتاد فروند ما 424 تیر موشک فونیکس به قیمت 150 ملیون دلار پرداخت کردیم که در مجموع میشود کمتر از یک میلیاردو سید میلیون دلار (البته در نهایت خرید اف14 برای ایران با اموزش و پشتیبانی و سلاح نزدیک به دو میلیارد دلار از اب در امد)اما چگونه میتوان قیمت را تا 5 میلیارد دلار رساند؟ با سوخت الماس؟ مجموع هزینه تعمیر و نگه داری لوازم یدکی و آموزش خلبانان را هم که بسیار گران حساب کنیم بازهم به دو میلیارد دلار نمیرسد اما بر فرض لوازم یدکی را یک میلیارد حساب میکنیم(اصلا نمیشود اینها رنج قیمتی درد کافی است با معاملات مشابه بسنجید مثلا خرید رافائل قطر از فرانسه) بازهم حتی نیمی از قیمت 5 میلیاردی اعلام شده نمیشود هرچند رقم قرار داد اف14 کمتر از 2 میلیارد دلار بود و توضیح بالا با بسیار بالا گفته شد. عدد 5 میلیارد درست نیست.
- 5- پنج میلیارد دلار در 10 سال به قیمت ان اضافه میشد. سندی برای این گفته نیست و تا نیروی هوای لیست لوازم مورد نیاز انزمان را اعلام نکند نمیتوان نظر داد اما باتوجه به اینکه رقم خرید اعلام شده از سوی دولت موقت درست نبوده بنظر این رقم هم درست نیست اگر بنزین هواپیما 1.5 میلیون دلار بشود شاید 5 میلیارد هم درست باشد.
- 6-برای آموزش خلبانان به چهار صد مستشار نیازمند بودیم. ما برای بلند کردن این پرنده به مستشار نیازمند بودیم اما نه برای اموزش خلبان این جمله غلط است زیرا زمانی که اقای یزدی این مصاحبه را انجام میدادند خلبانان اموزش دیده بودند و کاملا اماده بودند یادمان باشد برای خلبانی اف14 بهترین های فانتوم ها برگزیده شده بودند البته تعدادی مستشار برای اف14 در کشور حضور داشتند این جمله اقای یزدی درست نیست.
- 7-اف 14 تماما دستگاهای الکترونیکی دارد و ما بنیه علمی نداریم انرا سرپا کنیم. مسلما در طول چهل سال گذشته متخصیص توانمند کشورمان تنها کسانی بوده اند که به اف14 ها دست زده اند و میبینید که پرواز هم میکنند هرچند تعداد زیادی از اف14 های ما زمینگیر هستند اما بخاطر متخصصین و عدم تخصص نیست بلکه بدلیل نبود لوازم یدکی است اما اگر کسانی اعتقاد دارند که منظور از بنیه علمی ساختن لوازم یدکی است باید گفت که حضور مستشار و وابسته گی در زمینه یک پرنده به خارج بهتر است یا رژه پیروزی دشمن در اهواز و خرمشهر و سوسنگرد؟ ایا ناموس مردم سوسنگرد را باید به دشمن سپرد چون ما نمیتوانیم چیزی را که لازم است بسازیم؟
- 8-گران است. بله جنس خوب گران است اما نبود ان گران تر است جان جوانانی که در فاو زنده بگور شدند گران تر است جوانانی که در کربلای چهار تگه تگه شدند گران تر است مردمی که در دزفول زیر موشک بارانها مردند گران تر بودن یادمان باشد در هشت سال فقط 1000 میلیارد دلار زیان اقتصادی دیدیم اگر اف14 ها نبودند چه بسا ایرانی هم نبود .گرانی درست است اما مهمتر از ان نتیجه و سود است که اقای یزدی نتیجه غلطی گرفته اند.
9- هیچ کشوری اف14 ندارد بجز ایران .این جمله یعنی این پرنده یک ایرادی دارد که هیچ کس انرا نمیخرد در حالی که شاه با هزارو یک نقشه کنگره را راضی کرد تا این گنج تکنولوژی را بخرد ان وقت ابراهیم یزدی با ایراد الکی میخواهد انرا پس بفرستد .اینکه کسی نداشت دلیلش این است که اطلاعات رادار پیشرفته و موشک برد بلندش فاش نشود . اساس ارتش آمریکا در ان زمان و امروز بر روی نیروی دریایی استوار بود و ان زمان و امروز اساس نیروی دریایی بر روی ناوهای هواپیمابرش و قدرت اصلی ناوهای هواپیمابر بر روی اف14 ها استوار بود طبیعی بود که این شکاری توانمند را به هرکس ندهند..البته اف14 در همان زمان به دوستان امریکا چون زاپن، کانادا، اسرائیل و عربستان پیشنهاد شد سه تا انها اف15 را انتخاب کردند و یکی اف18 را که دلایل خود را هم داشتند. اف14 یک شکاری رهگیر بود در حالی که اسرائیل و زاپن دنبال شکاری برتری هوایی بودند و اف15 برای این نقش ساخته شده بود. عربستان از پس پیچیدگی این پرنده بر نیامد و کانادا تصمیم گرفت یک جنگنده چند منظوره چون اف18 را بخرد
در نتیجه دولت موقت در حالی که از شروع جنگ اطلاع داشته با دلایل واحی و ساختگی برگ برنده ارتش ایران را میخواست از خدمت خارج کنند اینکه چرا و به چه علت ان افراد در دادگاه محاکمه نشده است بر نگارنده پوشیده است .
لازم به یاداوری است که اف14 ها در حال فروش بوده اند که تنها بدلیل اتفاقات غیر منتظره مانند اشغال سفارت امریکا به تاخیر افتاد تا اینکه جنگ عراق شکل گرفت از تمامی دوستانی که به فروش نرفتن اف14 ها را به گردن خود ما اندازند تقاضا داریم کوتاه بیایند .
جاوید ایران
مقالات مشابه
چه کسی قراردادهای تسلیحاتی ایران و آمریکا را لغو کرد
برخی سفارشات لغو شده ایران بعد از انقلاب
سلاح های که توسط اف14 حمل شده است
چرا اسرائیل اف14 را انتخاب نکرد
