آخرین بروزرسانی: 2023/04/02

سری راکت انداز های تورنادو

اخرین بروزرسانی این مقاله: آوریل 2, 2023

شوروی در تمامی دوران حیات خود دست کن ازسال 1942 به بعد  دست به تولید راکتهای توپخانه ای میزد. راکت بی ام  14 کاتیوشا اولین راکت انداز روسها بود که طی جنگ جهانی  دوم از ان استفاده گسترده می شود. این راکت ها  اگرچه دقت کمی داشتند ولی به تعداد بالا شلیک شده و مواضع دشمن را در هم می کوبیدند  از این رو ارتش  شوروی که علاقه بسیاری به حجم بالای از اتش روی خطوط دشمن داشت   همواره راکت اندازهای  مختلفی را به خدمت گرفت

در دهه 1960 با ورود راکت انداز بی ام 21 گراد، کاتیوشا جایگزین شد. گراد 122م م شهرت جهانی داشت  و دهها مدل از ان توسط چندین کشور  توسعه یافت  و ان را باید فراگیر ترین راکت انداز جهان دانست. گراد  بسته به مهمات تا 40 کیلومتر برد دارد و بین 19 تا22 کیلوگرم کلاهک جنگی که  از یک لانچر 40 تایی استفاده می کرد . در ادامه شوروی  برای افزایش  قدرت کلاهک و برد راکت های خود  دست به خدمت گیری راکت انداز بی ام 27 اوراگان با کالیبر  220 م م با 16  لوله و در نهایت راکت بی ام 30  سمریج با 12 لوله و کالیبر 300 م م بود. سمریج  یکی از بهترین راکت اندازهای  ساخت شوروی بود. این راکت انداز میتواند یک کلاهک بزرگ 243 کیلوگرمی را حمل کند که برخی مهماتهای ان دارای ریز مهمات های ضد زره و ضد نفر خوشه ای  بود و تا 90 کیلومتر نیز برد دارد

راکت 122 م م گراد
بی ام 27 اوراگان
سمرچ

سمریج راکت انداز موفقی بود ولی مشکلات خود را داشت از جمله شاسی  لانچر خودرو  هشت چرخ ماز543  است که لانچر سامانه های زیاد همچون  موشک اسکاد و یا اس 300 نیز بود. این شاسی هزینه  عملیات زیادی  داشت ، سنگین بود و حمل و نقل ان سخت و از طرفی مصرف سوخت ان بالا بود، از این رو روسیه در دهه گذشته  دست به توسعه  یک سیستم راکتی جدید  با نام تورنادو زد که  بتواند راکت 300 م م سمرچ را حمل کند و وزن کمتر و هزینه کمتری نیز داشت

اولین نسخه از راکت انداز تورنادو برای پرتاب راکت 300 م م  بود. این سیستم که با نام 9A53-S  تورنادو شناخته می شود شامل یک خودرو  KamAZ-63501   میباشد. این خودرو در دهه  1990 توسعه یافته  شامل یک خودرو هشت چرخ   با موتور دیزل 360  اسب بخاری است که کل وزن کامیون 11 تن است که در قیاس  با شاسی ماز 543 با 20 تن بسیار سبکتر بود. این خودرو در روسیه به عنوان کامیون  غیر نظامی  و نظامی  استفاده می شود ولی معمولا حامل سلاح نیست. این نسخه وزن کمتر و مصرف سوخت بهتری  در مقایسه با شاسی قبلی سمرچ دارد. در کامیون یک کابین است و برای  استفاده از کل سیستم تنها دو مرد کافی است ولی به شرط اینکه لانچر راکت گذاری   شده باشد.

9A52-4  شامل یک لانچر با 6 راکت 300 م م

لانچر راکت شش لوله است و راکت های 300 م م سری 9 ام 55 و یا 9ام 528 را شلیک میکند که از راکت انداز  سمرچ شلیک می شود. یک نسخه دیگر از ان دارای دو لانچر شش تایی در مجموع 12 راکت است . مهمات های پرتابی  تنوع خوبی دارد  به شکل معمولا راکت ها 800 کیلوگرم  وزن و 7.6 متر طول دارند  که شامل 243 کیلوگرم  کلاهک  جنگی است ولی  انواع خوشه ای  نیز  برای این راکت انداز وجود  دارد که مثلا مجهز  به 72 بمب چه 1.7 کیلوگرمی در نقش  ضد نفر و یا 5 ریز  مهمات  15 کیلوگرمی،یا 25 ریز  مهمات 25 کیلوگرمی  یا 645 ریز مهمات 250 گرمی… این ریز  مهمات ها در نقش ضد نفر ویا ضد زره به کار می اید و معمولا بسته به تنظیمات  کلاهک راکت در ارتفاع ده تا 100 متری روی هدف  ،کلاهک اصلی شکافته و ریز  مهماتها رها می شوند که این مسئله بسته به میزان پراکندگی دشمن در منطقه دارد

راکتها بسته به نوع بین 50 تا 90 کیلومتر برد دارد . لود موشکهای درون لانچر توسط یک خودرو پشتیبانی مجهز به یک چرثقیل انجام می شود. راکتهای 300 م م سنگینتر از ان هستند که توسط نفرات  پیاده درون لانچر قرار گیرند و لود راکت های دست کم 20 دقیقه  زمان می برد ولی برای  شلیک  تمام انها چهار ثانیه زمان لازم است. خودرو دارای دو خدمه بیشتری نیست و وقتی لود راکتها درون لانچر قرارداده شده باشد، میتواند خودرو را در عرض سه دقیقه اماده شلیک کرد ولی بدون شک بارگیری  دوباره نیز به تعداد بیشتری نفرات است

خودرو دارای یک سامانه موقیت یاب جهانی است و از یک رایانه برای  هدفگیری و شلیک استفاده میکند. ای راکت انداز همانند  توپخانه دارای سایت برای تنظیم زاویه اتش است ولی رایانه با دادن موقعیت هدف در هدفگیری اسانتر به خدمه کمک میکند

همان طور که گفته  اولین نسخه  تولید از سیستم تورنادو سامانه 9A53-S  با راکت های 300 م م بود ولی از انجایی که روسها به دنبال بازار صادراتی  بودند دست  به  توسعه دو نسخه دیگر نیز زدند.

یکی سامانه 9A53-G بود که در واقع دارای راکت 122 م م بود که روی سامانه مشهور گراد نصب است. این سیستم روی شاسی خودروی مشهور MZKT-7930 نصب شده همان خودروی  هشت چرخی که به عنوان شاسی  سامانه های چون اس 400، اس 350 و همچنین اسکندر استفاده می شود. اس 300 پی ام یو 2 ایرانی نیز  دارای همان شاسی هستند. این شاسی  دارای یک موتور دیزل  500 اسب بخاری از است  و 20 تن وزن دارد.

لانچر سامانه بی ام 21 گراد 40 تایی است ولی در این نسخه دو لانچر جدید  هر یک با 15 راکت در مجموع 30 راکت وجود دارد. نسخه 122 م م تورنادو  از گراد سنگینتر و راکت کمتری دارد و تنها کامیون ان جدید و قویتر است اگرچه همان میزان سنگینتر است . این نسخه نیز  دارای رایانه هدایت اشت  و سیستم ماهواره ای است. این سیستم را میتوان روی همان خودروی قبلی  اورال 375 نیز نصب کرد(دقیقا متوجه نمی شوم  هدف روسها از ساخت یک سیستم سنگینتر با تعداد کمتری راکت  در چیست در حالی که همان راکت های  122 م م قبلی را حمل میکند)

البته روسها بر روی کامیون اورال 4320 نیز به شکل سنتی همان لانچر 40 تایی را نصب کردنده اند ولی در عوض روی ان یک سامانه اتش رایانه ای نیز قرار داده اند

اورال 4230

نسخه دیگر تورنادو نسخه 9A53-U Tornado است این نسخه راکت های 220 م م اوراگان را حمل میکند. راکت 220 م م اوراگان در دهه 1970 وارد خدمت شد و شامل   سیستم بزرگ  با وزن کامل 20 تن می شود که شامل یک لانچر 16 تایی می شود  که راکتهای 220 م م با برد 35 کیلومتر شلیک میکند . شاید بزرگترین مشکل  اوراگان کشنده  لانچر بود. این شاسی از نوع خودرو  زیل 135 بود که به عنوان شاسی  بسیار از تجهیزات روس همانند  راکت فراگ نیز استفاده شد . زیل دارای  هشت چرخ بود ول از دو موتور دزیل استفاده  میکرد که یک موتور چهار چرخ سمت چپ و یک موتور چهار چرخ سمت  راست را می چرخواند . البته خودرو با یک موتورهم کار می کرد ولی با سرعت کمتر. چنین سیستم بسیار  پر دردسر بود

ولی در سیستم اوراگان از شاسی  MZKT-7930 استفاده  می شود که متعلق به اس 400 است و در نسخه 122 م م نیز استفاده شد. این شاسی  بسیار کم هرینه تر است. لانچر  شامل دو لانچر  شش تایی  در مجموع 12 راکت است که چهار راکت از نسخه قبلی کمتر است. این   سیستم نیز میتواند انواع مهماتهای قابل حمل اوراگان را شلیک کند که شامل راکتهای  100  کیلوگرمی با کلاهک  57 کیلوگرمی انفجار قوی ویا مهماتهای با 30  ریز  مهمات 1.8 کیلوگرمی ترکش شونده ضد نفر  که هر شامل 370 ترکش هستند  و یا مهماتی با با 30 زیر  مهمات ترکش شونده که هر یک شامل 400 ترکش می شوند   و یا مهماتهای با توان پخش 32 تا 400 مین  برای مین گذاری جادها و یا معابر   و یا مهماتهای با کلاهک های هوا سوخت تربوباریک با وزن کل 149 کیلوگرم. برد راکتهای اوراگان بسته به مهمان بین 12 تا 35 کیلومتر است .

تورنادو -یو

سیستم تورنادو ، سیستم جدید نیست در واقع راکت های قدمی شوروی  گهگاه با مهماتهای جدید با لانچر و شاس جدید  است.اگرچه به نظر نمی اید  سیستمی که دارای  راکت 122 م م است موفق باشد ولی بدون شک نسخه 220 و 300 م م موفق خواهند بود زیرا اگرچه تعدا کمتری راکت از نسخه های قبلی یعنی اوراگان و سمرچ  حمل میکنند ولی در عوض کشنده بهتر و سیستم اتش مناسب تری دارند

در حال حاظر تنها روسی حدود 140 عراده از نسخه 122 و 300 م م را سفارش داده است  ولی فعلا سفارش خارجی در دست نیست