در دهه گذشته ژاپن به دنبال جایگزینی برای سامانه پدافند هوایی قدیمی هاوک بود. این کشور دست به خرید سامانه پاترویوت از امریکا زد تا بتواند هم نیاز خود به یک سامانه دفاع هوایی بر طرف کند و هم بتواندد در برابر حملات موشکی کره شمالی ایستادگی کند .با وجود این وزارت دفاع ژاپن از صنایع سنگین میتسوبیشی ژاپن خواست تا یک سامانه دفاع هوایی پیشرفته برای انها طراحی کند
سامانه دفاع هوایی جدید با نام تایپ 03 و یا سام-4 و یا چوی سام شناخته می شود در سال 2003 عملیاتی شد
تایپ 03 یک سامانه تمام محرک ارتفاع متوسط است که هدف از طراحی ان جایگزینی هاوک بود ولی از نظر برد و قابلیت درگیری برتر از هاوک امریکایی است. از نظر شکل کلی سامانه بدون شک از پاترویت الهام گرفته شده ولی تلاش شده تا متحرک تر باشد و قابلیت انتقال ان از هوا اسان تر باشد. تمامی اجزای این سامانه روی یک کامیون هشت چرخ که قدرت موتور به هر هشت چرخ منتقل می شود نصب شده است . این کامیون ساخت ایسوزو است و بر اساس یک کامیون غیر نظامی ساخته شد و میتواند تا 15 تن بار را حمل کند و تا سرعت 100 کیلومتر بر ساعت سرعت دارد. اگرچه برخی بخش های این سامانه بر روی ایسوزو 73 نیز نصب شده است
سیستم شامل یک رادار ارایه فازی فعال است. گفته شده در سال 1995 زمانی که این سامانه رو نمایی شد این سیستم اولین سیستمی پدافندی در جهان بود که دارای سامانه ارایه فازی فعال بود تا پیش از این سامانه پدافندی دارای رادار ارایه فازی غیر فعال بودند. برد این رادار در منابع ژاپنی 120 کیلومتر اعلام شده و به شکل رسمی اعلام شده توان رهگیری 100 هدف و شلیک به 12 هدف را دارد . این سامانه دارای رادار صفحه تخت روی یک کامیون هشت چرخ است و میتواند با کابل فیبر نوری و یا امواج رادیویی ان را به دیگر بخش های اتش بار متصل کرد. رادار باند ایکس است و به عنوان یک رادار چند منظوره به عنوان رادار کشف و درگیر استفاده می شود و قابلیت جمع شدن دارد اگرچه گفته شده میتوان دیگر رادار های هشدار دهنده موجود در ژاپن را با این سامانه هماهنگ کرد .
این سامانه باز روی یک خودروی هشت چرخ دارای یک لانچر با شش لانچر پرتاب است و این شش لانچر را با دو نوع موشک پرمی کنند. اولین موشک در واقع نسخه زمین پرتاب موشک رادار فعال هوا به هوای AAM-4 است . موشکAAM-4 یک موشک هوا به هوای رادار فعال با برد 100 تا 120 کیلومتر بسته به مدل است. این موشک که دارای رادار فعال ارایه فازی فعال است و جایگزین موشک هوا به هوای اسپارو شده و روی فانتوم و ایگل های ژاپنی استفاده می شود . البته موشکی که روی تایپ 03 نصب شده تفاوت های نیز با این موشک دارد که شامل تغییر در مکان بالچه جلوی موشک اشاره کرد که کمی جلوتر قرار گرفته است و این موشک در نقش پدافندی دارای برد 50 کیلومتر است میتواند به سقف ارتفاع عمل 10 کیلومتر و بیشترین سرعت موشک 2.5 ماخ است. موشک دارای یک کلاهک انفجار مجاورتی لیزری است که در نزدیکی هدف منفجر می شود
برای اشنایی با موشک های هوا به هوای ساخت ژاپن اینجا را کلیک کنید
جدیدا روی این سامانه موشک XRIM-4 تست شده است. موشک XRIM-4 نسخه ناو پرتاب موشک AAM-4 است که با یک بوستر کمکی تا برد 80 کیلومتر نیز میرسد . این برنامه با خرید استاندارد2 از امریکا لغو شد ولی وزارت دفاع ژاپن برای افزایش توان ضد بالستیک تایپ03 دست به توسعه این موشک بار دیگر با برد 100 تا 120 کیلومتر برای نصب روی این سامانه زده است. با ورود این موشک به خدمت و نصب روی تایپ 03 این سامانه توان ضد بالستیک خواهد یافت.
موشک XRIM-4که با یک بوستر کمکی برد و ارتفاع بیشتری یافته
همچنین این سامانه شامل یک پست فرمانده روی یک خودروی شش چرخ ایسوزو 73 است که پست فرمانده ای و تمام اجزای این اتش بار به ان قابل لینک شدن است. یک خط ارتباط داده بین این پست فرمانده ای و اواکس ایی 767 ژاپنیها وجود دارد که به ان اجازه میداد تصاویر رادار اواکس را در پست فرمانده ای و یا بلعکس ببینند
سامانه تایپ03 شامل سه اتش بار ، یک رادار، یک پست فرمانده ای و سه خودروی حمل موشک است که هر یک نیز دارای یک لانچر شش تایی هستند. در ازمایشات اخیر این موشک در امریکا در یک رزمایش ده هدف پرنده به عنوان شبیه ساز موشک کروز شلیک شده که این سامانه هر ده موشک را در اسمان هدف قرار داد تا خود ژاپنهای مدعی باشند کارایی ان حتی از پاتریوت نیز بهتر است اگرچه همچنان از نظر قابلیت ضد بالستیک پاینتر از این موشک است
ارتش ژاپن 40 اتش بار تایپ 03 را در خدمت دارد که درسال 2016 میلادی بودجه ی برای افزایش کارایی این سیستم شامل ارتقا رادار و نصب موشک دید XRIM-4 میباشد تا در کنار پاتریوت اصلیترین سامانه دفاع هوایی این کشور را تشکیل میدهد
گرداوری:عبدالحمید تارخ
