در سال ۲۰۱۹ ارتش ایالات متحده می‌دانست که دیر یا زود با ارتش چین باید در جنوب شرق آسیا بر سر تایوان درگیر شود. تقریباً میتوان از آن سال به بعد در تمامی واحدهای ارتش ایالات متحده تغییر سمت به طرف درگیری با چین را دید .حتی در سیاست‌های کلان جهانی ایالات متحده امریکا تلاش در خروج نیروهایش از خاورمیانه برای انتقال به جنوب شرق آسیا دارد
با گیر افتادن روسیه در جنگ اوکراین و ادامه‌دار شدن این جنگ و خسارات زیاد به ارتش روسیه با کمک تسلیحاتی غرب اوکراین ، آمریکایی‌ها می‌توانند حواس خود را به جنوب شرق آسیا مرطوب کنند جایی که به غیر از چین، کره شمالی نیز برای آنها دردسر ایجاد کرده
کره شمالی تهدید جدی نیست دست کم میتوان آن را با کمک کره جنوبی مهار کرد ولی چین داستان دیگری دارد. ارتشی که تقریباً طی دو دهه دو برابر بزرگتر شده و از نظر حجم ناوگان دریایی با ایالات متحده برابری میکند. تعداد زیادی جنگنده دارد و از فناوری های مدرنی استفاده میکند. این کشور مانند برخی از دشمنان ایالات متحده دارای اقتصاد ضعیفی نیست گرچه چین بزرگترین شریک تجاری ایالات متحده در جهان است ولی ایالات متحده نمی‌تواند روی این مسئله حساب کند که این دوستی در زمینه تجارت مانع از دست درازی چین به تایوان شود
ایالات متحده حتی در تمام طول جنگ سرد بر روی قدرت دریایی و هوایی خود بسیار حساب باز میکند ولی وقتی بحث دفاع از تایوان پیش می‌آید به دلیل توان تهاجمی بالای چین در برد کوتاه و بودن پایگاه‌های ایالات متحده در ژاپن ، کره جنوبی و تایوان و جزایری چون گوام و اینکه چین میتواند به آنها حملات کوبندی انجام دهد باعث شده این تفکر در ایالات متحده به وجود آید که شاید آنها نتوانند در یک درگیری احتمالی با چین پایگاه‌های هوایی و پایگاه‌های دریایی خود در آن منطقه استفاده موثر کنند
از این رو ارتش ایالات متحده به شکل چشمگیری به سمت پرتاب تسلیحات از راه دور سوق پیدا کرده آنها نه تنها دست به پرتاب موشک‌های هایپرسونیک از بمب افکن‌های قاره پیمای خود زده‌اند که بتوانند در صورت نیاز با برخاستن از خاک ایالات متحده ، چین را هدف قرار دهند بلکه حتی در اقدامی هواپیماهای ترابری چون سی130 هرکولس را نیز مجهز به موشک‌های کروز پنهانکار هوا پرتاب و جنگنده‌های کوچک چون اف ۱۶، اف ۱۵ و یا اف ۱۸های خود را نیز به سلاح‌های با برد حدود ۱۰۰۰ کیلومتر تجهیز کردند که همان موشک کروز پنهانکار ای جی ام ۱۵۸ است .تمامی این اقدامات از این رو انجام می‌شود که ایالات متحده می‌خواهد این تضمین را به دست بیاورد در صورت نابودی پایگاه‌هایش در نزدیکی خاک چین آنها بتوانند ضربات خود را از خاک خود ایالات متحده و یا استرالیا و یا دیگر نقاط جهان به خاک اصلی چین وارد کند
یکی از اقداماتی که آمریکایی‌ها به دنبال آن رفتند پرتاب تسلیحات پیشرفته برد بلند از سکوهای زمینی بود. اقدام از آنجا انجام شد که در صورت از بین رفتن پایگاه‌های هوایی و یا ناوهای هواپیمابر آنها همچنان توان دفاع از برخی از جزایر همچون تایوان و گوام را داشته باشند
امریکا در این راستا چندین سلاح وارد مرحله توسعه و ساخت کرد. یکی موشک پارسام با برد 300 تا1000 کیلومتر ، دوم موشک هایپر سونیک LRHW با برد 2850 کیلومتر که هر دو زمین پرتاب هستند.ولی سلاح سومی نیز نیاز بود که بین این دو سلاح را پوشش دهد
و اینگونه شد که سیستم تسلیحاتی جدید تایفون به وجود آمد
سیستم تسلیحاتی تایفون در سال ۲۰۲۰ تنها بر روی کاغذ بود تا اینکه لاکید مارتین مسئول طراحی و توسعه آن شد و در سال ۲۰۲۲ تست و در اواخر سال ۲۰۲۳ رسماً وارد خدمت شد .این سیستم تسلیحاتی در واقع شامل پرتاب تسلیحاتی که از قبل در خدمت بوده از یک پرتابگر زمینی جدید است
هسته مرکزی سیستم تسلیحاتی تایفون یک تریلر مجهز به یک اتاقک همچون کانکس است که در آن یک سیلوی پرتاب عمود برگرفته شده از سیلوی پرتاب عمود مارک ۴۱ قرار دارد
مارک 41 یک سیلوی پرتاب عمود شناورهای جنگی آمریکایی است که بر روی بسیاری از شناورهای غربی و یا خریداران شناورهای غربی نصب شده است. سیلوی مارک ۴۱ میتواند انواع تسلیحات پدافندی و تهاجمی شامل موشک‌های پدافندی تا موشک‌های کروز را درون خود جا دهد و در سیستم تسلیحاتی تایفون همین سیلو به شکل چهارتایی درون یک کانکس نصب شده
کشنده یک خودروی ۸ چرخ تاکتیکی مشهور (HEMTT) است که ساخت شرکت اوشیکوش در آمریکاست و چندین دهه است بسیار از سامانه‌های تسلیحاتی آمریکایی را حمل میکند
این کامیون به عنوان کشنده سامانی پاتریوت شناخته می‌شود و یا نسخه‌های زمینی رادارهای مختلف را حمل میکند و نسخه کامیون و تانک آن نیز در خدمت است.کامیون دارای موتور ۴۵۰ اسب بخار است و میتواند به سرعت ۱۰۰ کیلومتر در ساعت برسد و برد آن به ۶۵۰ کیلومتر می‌رسد
سیلوی پرتابی که پشت کامیون در یک کانکت جاسازی شده به وسیله یک جک هیدرولیک در زمان شلیک عمود شده و از آن میتوان چندین نوع موشک را شلیک کرد که عبارتند از
استاندارد 6یک موشک پدافند بسیار کارآمد ساخت آمریکا است که از سال‌های پس از سال ۲۰۰۰ بر اساس پیشرانه موشک استاندارد ۲ و با کاوندی رادار فعال موشک مرام نسخه سی طراحی شد .این موشک به عنوان یک موشک پدافندی ساخته شد ولی قابلیت‌های بسیار بالایی دارد که آن را از هم نوعان خود بسیار متمایز میکند
اولین آن دارا بودن چندین روش هدایت است
روش اول روش هدایت رادار نیم فعال است. در این سیستم هدایت موشک در تمام طول مسیر تحت هدایت رادار شناور شلیک کننده می باشدو با کمک امواج بازگشتی از هدف تا هدف پیش میرود .این روش هدایت برای اهدافی که در برد بالا کاربردی است و اینگونه رادار با قفل مدام روی هدف میتواند حرکات موشک و یا جنگنده دشمن را به موشک استاندارد ۶ گزارش داده تا آن به سرعت اصلاح مسیر کند.این مسئله برای مقابله با موشک های بالستیک با قابلیت مانور و یا هایپر سونیک اهمیت دارد
روش دوم هدایت آن روش رادار هدایت فعال است یعنی موشک بعد از شلیک کاملاً خودمختار عمل کرده و به وسیله خلبان خودکار آنقدر به هدف نزدیک می‌شود تا بتواند از ۵۰ یا ۷۰ کیلومتری با رادار خود هدف را کسب کرده و بر روی آن قفل کند
از جمله ویژگی‌های موشک استاندارد ۶ توان هدایت همزمان در یک پرواز با دو روش هدایت فعال و یا نیمه فعال بسته به پروفایل پروازی است یعنی میتواند بخشی از مسیر را به صورت نیمه فعال یا بخشی را به صورت فعال طی کند
موشک بعد از شلیک ارتفاع گرفته و در ارتفاع بالا به هدف خود نزدیک می‌شود و در فاز نهایی در زمان درگیری بر روی هدف شیرجه میرود اینگونه میتواند برد بیشتری را از موشک استاندارد دو پوشش دهد
یکی از ویژگی‌های این موشک توان درگیری با اهداف دریایی است ، به شکلی که در سال ۲۰۱۶ رسماً تایید شد که این موشک میتواند با اهداف دریایی مانند شناورهای جنگی درگیر شود و یکی از دلایل استفاده آن در سیستم تایفون دقیقاً به همین دلیل است که توان درگیری با اهداف هوایی و دریایی را با هم دارد
ولی در گام بعدی در نسخه بلوک ۱ ای موشک حتی مجهز به گیرنده جی پی اس برای درگیری با اهداف زمینی ثابت شد موشک میتواند با اهداف زمینی نیز درگیر شود
برد موشک به شکل رسمی اعلام نشده ولی بردی که مد نظر است بسیار از منابع است عدد ۲۴۰ کیلومتر است اگرچه بردهایی چون ۳۷۰ کیلومتر و یا ۴۶۰ کیلومتر نیز در مورد آن ذکر شده است
موشک دارای ارتفاع عمل ۳۴ کیلومتر است از این رو میتواند با موشک‌های بالستیک تاکتیکی و همچنین با موشک‌های ضد کشتی با توان پرواز در ارتفاع ۵ متری سطح دریا درگیر شود .موشک دارای پیشرانه دو مرحله‌ای است از یک کلاهک انفجار قوی ترکش شونده ۶۴ کیلوگرمی استفاده میکند. کلاهک برای ضربه زدن به شناورهای کوچک تقریباً تا وزن ۱۵۰۰ تن انهدام اهداف زمینی سبک یا ساختمان‌های کوچک موثر است
همانطور که گفته شد در سیلوی چهارتایی ۴ عدد از این موشک قابل نصب است ولی این تنها موشکی نیست که سیستم تایفون توان حمل آن را دارد
تایفون میتواند برای انجام عملیات‌های ضد کشتی و یا تهاجم زمینی موشک کروز تاماهاوک را نیز شلیک کند
موشک استاندارد ۶ مهم است زیرا خطر چین هم از طریق هوا و هم دریا میباشد ولی بسیاری شناورهای چینی بزرگتر از انند که بتوان آنها را تنها به واسطه استاندارد ۶ متوقف کرد از این رو نیاز به موشکی بزرگتر بود
تاماهاوک یک موشک کروز تهاجم زمینی است و از روز اول نیز به عنوان موشک تهاجم زمینی ساخته شد ولی دارای نسخه ضد کشتی نیز بود و نسخه های فعلی نیز چنین توانی دارند . برنامه نصب موشک ضد کشتی روی سیستم تایفون از آنجا شروع شد که ارتشی ایالات متحده از سال ۲۰۱۸ به دنبال به خدمتگیری لانچرهای موشک‌های ضد کشتی ساحل پرتاب بود زیرا نیروی دریایی آمریکا برای درگیری با شناورهای دشمن به یگان‌های سطحی و زیر سطحی خود جنگنده‌های نیروی هوایی و دریایی متکی بود ولی فکر احتمال نابودی پایگاه‌های هوایی و دریایی آن در نزدیکی مرزهای چین باعث شد تا به سراغ لانچر زمینی برود
از آنجایی که استقرار این موشک جدید در گوام مهم بود و گوام فاصله زیادی حدود 3000 کیلومتر با سرزمین اصلی چین داشت موشک ضد کشتی هارپون که هم اکنون در خدمت ارتش امریکاست نمی‌توانست برده لازم را پوشش دهد نیاز به موشکی که بتواند در عمق اقیانوس با دشمن درگیر شود و چه موشکی بهتر از تاماهاوک با برد 1800 کیلومتر
نسخه ضد کشتی موشک تاماهاوک از دهه ۱۹۸۰ در خدمت نیروی دریایی آمریکا بود و از سیلوهای عمود شناورهای جنگی و یا شوتیوپ ت اژدر افکن زیردریایی‌ها شلیک می‌شد .این موشک حدود ۲۴۰۰ کیلومتر برد داشت ولی در سال ۱۹۹۴ با فروپاشی شوروی چند سال قبل آن از بین رفتن تهدید شوروی تمام نسخه‌های ضد کشتی از آن سال تا ۲ سال بعد به نسخه بلوک ۴ که یک نسخه به روز شده تهاجم زمینی با برد 1600 تا 1800 کیلومتر بود ارتقا یافت
نسخه‌ای که قرار است از تایفون شلیک شود همان نسخه بلوک ۴ است که دارای قابلیت توان تهاجم زمینی و ضد کشتی است. تهاجم زمینی آن با کمک سامانه ماهواره جی پی اس و سامانه هدایت تراکام به دست می‌آید ولی توان ضد کشتی ان واسطه یک دوربین مرحله آخر تصویرساز حرارتی به دست می‌آید در واقع موشک به وسیله خلبان خودکار تا نزدیکی هدف پرواز کرده و در مرحله آخر به وسیله دوربین دید حرارتی هدف را کشف و با آن درگیر می‌شود
روش درگیری با هدف به روش هوش مصنوعی است و دوربین موشک با تصویربرداری حرارتی از شناور دشمن و تطبیق آن با تصاویر از پیش داده شده در حافظه موشک دشمن را تشخیص داده و با آن درگیر می‌شود
کشف هدف در چنین بردی به کمک رادار آواکس و یا دیگر منابع شناسایی مانند پهپاد یا ماهواره ممکن است
تاماهاوک دارای سرعت مادون و صوت است و ۴۵۰ کیلوگرم کلاهک جنگی انفجار قوی حمل میکند کلاهک برای نابودی هر شناوری کافی است و میتواند با آن به اهداف سنگین روی زمین حمله کرد .این موشک سابقه بسیار درخشانی در ارتش امریکا دارد البته طی سه دهه گذشته بارها در جنگ‌ها و نبردهای مختلف به خدمت گرفته شده
هر اتش بار سامانه تایفون دارای چهار کامیون حامل موشک که بسته به نوع ماموریت میتواند ترکیبی از تاماهاوک و یا استاندارد6 باشد تشکیل شده است. یک خودروی فرمانده ای و یک خودروی ارتباطی نیز این اشت بار را همراهی میکند که در مجموع شامل شش خودرو است.برای کشف هدف و هدایت اتش موشک استاندارد میتوان از رادارهای نصب شده روی سامانه پاتریوت استفاده کردولی از انجایی که این سیستم دارای خط ارتباط داده لینک 16 است میتواند کشف و دادن مختصاد هدف به موشک را از طریق رادار شناور های موجود در منطقه و یا اواکس های در حال پرواز یا سامانه های پدافندی چون تاد و یا پاتریوت انجام دهد.در واقع از جمله ویژکی این سامانه معماری شبکه محور ان است
از جمله برنامه های اینده هماهنگ سازی و شلیک موشک AGM-158B-2 با برد 1900 کیلومتر است که قرار است در نهایت جایگزین تاماهاک در کل ارتش امریکا شود. این موشک نسخه برد بلند موشک AGM-158B است که همکنون حدود 900 کیلومتر برد دارد و نسخه جدید با 1000 کیلومتر برد بیشتر نتنها برد تقریبا بیشتر از تاماهاوک بلوک4 دارد بلکه به دلیل ویژگی پنهانکاری قابلیت بهتری در درگیر با ارتش چین را دارد
اینکه چرا ارتش ایالات متحده در مقابل چین از تجهیزاتی مانند سامانه‌های ساحلی استفاده میکند در حالی که در مقابله با شوروی چنین نبود بر میگردد به اینکه اتحاد جماهیر شوروی دارای نیروی دریایی ساحلی بود که متشکل از شناورهای کوچک معمولاً شناورهای تندرو موشک انداز بود که چندان نمی‌توانستند از سواحل این کشور فاصله بگیرند .تنها در اواخر جنگ سرد در دهه ۱۹۸۰ بود که اتحاد جماهیر شوروی به سراغ رزم ناوها و ناوشکن‌های بزرگی رفت که می‌توانستند در عمق اقیانوس دست به عملیات به شکل مستقل بزنند. ولی در همان زمان نیز آنها چندان شانسی نداشتند چون استراتژیک شوروی ساخت شناورهای بسیار بزرگ با سیستم‌های پدافندی متشکل از چند ده موشک و موشک‌های ضد کشتی با برد بلند تا بتواند به تنهایی از خود در مقابل ناوگروهای آمریکایی دفاع کند .ایالات متحده در آن زمان معتقد بود که ناوهای هواپیمابر این کشور که همواره مورد اسکورت چندین شناور جنگی مسلح هستند به راحتی می‌توانند با موجی از حملات هوایی کوبنده این شناورهای بزرگ شوروی را غرق کنند و از آنجایی که شوروی ناو هواپیمابر چندانی نداشت نمی‌توانستند از شناورهای خود در عمق اقیانوس دفاع هوایی کند و پوشش هوایی وجود نداشت برای همین جنگنده‌های نیروی دریایی آمریکا برای مقابله با آنها کافی بود ولی چین هم اکنون به سرعت در حال ساخت چندین ناو هواپیمابر است و دست کم می‌خواهد شش نوع هواپیمابر به خدمت بگیرد این به این معنی است که ایالات متحده می‌داند که ممکن است در رویارویی با چین در اقیانوس آرام دچار مشکل شود برای همین تلاش میکند تا پرتابگرهای ساحلی نیز برای خود توسعه دهد
اولین واحد از سامانه تایفون در اواخر سال2023 تحویل ارتش امریکا شد و ارتش امریکا به دنبال به خدمت گیری 44 اتش بار از این سامانه تا سال 2032 است
عبدالحمید تارخ
مقالات مشابه
پرتاب موشک کروز از هواپیمای ترابری سی130
