ورود پهپادهای و کواد های انتحاری به میدان جنگ باب جدید را در نبردهای امروزی گشوده است. این تسلیحات کوچک ارزان و بسیار سریع هستند. اوکراینی‌ها برای اولین بار به شکل گسترده‌ای از کوادها و پهپادهای کوچک استفاده کردند که با آن به نیروهای روسی و خودروهای زرهی آنها در میدان نبرد حمله می‌کردند .این پهپادهای هدایت همزمان که اکثراً ریشه غیرنظامی دارند و می‌توان به راحتی با کمک یک سامانه جنگ الکترونیک رادیویی و ایجاد اختلال بین کواد و واحد ارسال امواج کواد را سرنگون کرد .ولی پهپادهای انتحاری که دارای سیستم هدایت درونی هستند مثلاً با هدایت ماهواره جی پی اس و یا اینرسی هدایت می‌شوند دشواری بیشتری برای سرنگونی به همراه دارد
پهپادهایی که دارای سیستم هدایت درونی هستند مانند پهپاد ایرانی شاهد و یا آرش انواع مشابه هیچ امواجی را بعد از پرتاب از واحد هدایت دریافت نمی‌کنند. اگرچه آنها برای رسیدن به هدف اکثر متکی به سامانه جی پی اس هستند و می‌توان با استفاده از سامانه‌های مسدود کردن امواج ماهواره‌های جی پی اس در نزدیکی اهداف مهم و راهبردی از رسیدن آنها به هدفشان جلوگیری کرد ، ولی به شکل کلی حتی اگر امواج ماهواره نیز به آنها نرسد آنها می‌توانند با سیستم اینرسی نیز به راه خود ادامه دهند اگرچه به شدت از دقت آنها کاسته می‌شود. این پهپادها کوچک و ارزان هستند در تعداد زیادی شلیک می‌شوند در ارتفاع کم پرواز می‌کنند و کشف آنها از این رو برای سامانه‌های زمینی تا حدی دشوار است
از بحث کشف که در بحث پدافند هوایی بسیار کلیدی است بگذریم در بحث درگیری در جبهه اوکراین اوکراینی‌ها با سلاح‌های ساده مانند دوشکا به مقابل با پهپادشان شاهد رفتند. از آنجایی که پهپادهای موتور پیستونی صدای زیادی تولید می‌کنند کشف آنها راحت است سرعت آنها کم است و برای همین درگیری با آنها نسبتاً آسان است .پدافندی مثل گپارد با هدایت راداری و توپ ۳۵ میلیمتری نیز به گفته بسیاری از مقامات اوکراینی بهترین سامانه پدافند پیشرفته اوکراینی‌هاست که می‌تواند با پهپادی چون شاهد درگیر شود
شاید دلیل موفقیت گپارد این است که این سامانه برای درگیری برای کشف اهداف ارتفاع پایین ساخته شده و از طرفی وجود یک سامانه اپتیکی باعث می‌شود که حتی در صورت عدم توان قفل رادار بر روی اهداف بتواند با سامانه اپتیکی که با دوربین دید حرارتی کار کرده می‌تواند گرمای موتور را به خوبی تشخیص دهد دست به هدایت آتش بزند
جدیدترین تسلیحاتی که به ارتش اوکراین برای مقابله با پهپادها اضافه شده سامانه دفاع هوایی ومپایر یا خون آشام است. خون آشام ترکیبی از یک سلاح ساده با یک خودرو تاکتیکی است و راهکاری ساده ارزان و موثر را برای مقابله با پهپاده می‌دهد
ومپایر متشکل از یک سامانه هدایت اپتیک دید حرارتی با مسافت یاب و نشان گذار لیزری بر روی یک خودرو است که که با راکت هدایت لیزری هایدرا ۷۰ دست به شکار پهپادها میزند
این سیستم پدافندی که با نام خون آشام شناخته می‌شود یک سیستم پدافندی تاکتیکی است که توسط شرکت ال ۳ هریس تکنولوژی توسعه یافته .این سیستم به سرعت برای خدمت در اوکراین توسط این شرکت توسعه یافته اگرچه بر اساس یک طرح قدیمی این شرکت است، ولی برای اینکه بتواند به سرعت وارد خدمت در اوکراین شود شرکت هریس با استفاده از تجهیزات موجود در بازار دست به دیزاین و آزمایش سیستم خون آشام زد تا آن را بتواند به سرعت تحویل اوکراین دهد
خودرویی که برای اولین بار به نمایش درآمد یک خودروی وانت غیر نظامی بود. در واقع نصب این سیستم بر روی یک خودرو غیرنظامی بر این اساس بود که سازنده می‌خواهد بگوید که هر خودرویی می‌تواند این سیستم را به راحتی حمل کند
خودرو در بخش بار خود دارای یک بازو بود که بر روی آن یک سامانه نظارتی WESCAM MX-10 که متشکل از یک دوربین دید حرارتی و یک دوربین مداربسته و یک نشانه گذار لیزری است این سامانه می‌تواند تا ۱۰ گیگ زوم کند و گفته شده توان کشف یک پهپاد به اندازه شاهد ۱۳۶ را از ۱۰ کیلومتری دارد و نشان گذار لیزری می‌تواند از ۸ کیلومتری اقدام به قفل روی هدف بکند
در واقع سیستم کشف و درگیری این سامانه کاملاً سامانه اپتیکی است. این خود امتیاز خود را دارد مثلاً جنگ الکترونیک روی آن تاثیری ندارد ولی خوب رادار در نقش هشدار دهنده امکانات بیشتری را به همراه دارد که این سامانه به شکل مستقل راداری ندارد ، ولی می‌تواند هشدار لازم را از رادارهای دیگر در مورد آمدن و سمت هدف دریافت کند
کل سیستم تنها دو اپراتور دارد یکی راننده خودرو دیگری کاربر سیستم . کاربر سیستم که کنار راننده قرار می‌گیرد از یک نمایشگر برای دیدن تصاویر سامانه اپتیکی استفاده میکند و به وسیله یک دسته ، سامانه اپتیکی را می‌چرخاند و روی هدف قفل میکند و دستور شلیک را می‌دهد
سلاح این سامانه راکت ۷۰ میلیمتری هایدرا است .هایدرا یک راکت ۷۰ میلیمتری هوا به زمین است که در دهه ۱۹۶۰ در جریان جنگ ویتنام برای اولین بار وارد خدمت شد این راکت بر روی بالگردها نصب می‌شد از جمله بالگرد کبرا و نسخه‌های مسلح بالگرد یو اچ ۱. از آن زمان به بعد این راکت تبدیل به سلاح اصلی هوا به زمین بالگردهای رزمی آمریکایی چون آپاچی و کبرا شده بر روی تمامی بالگردهایی که توان حمل سلاح را دارند نیز نصب می‌شود .این راکت در کشور خودمان ایران نیز تولید می‌شود
ولی نسخه‌ای که از این راکت که توسط این سامانه شلیک می‌شود نسخه هدایت لیزری است که به آن APKWS می‌گوید.. APKWS در واقع یک کیت هدایت لیزری است که بر روی راکت‌های غیر هدایت شونده هایدرا را نصب می‌شود تا آنها را تبدیل به سلاح هدایت شونده کند
این غلاف شامل یک بخش هدایت است که در میان راکت قرار می‌گیرد، یعنی در واقع بین بخش جلوی راکت که کلاهک است و بخش انتهای آن که پیشرانی راکتی است نصب می‌شود که شامل یک گیرنده امواج لیزر و ۴ بالچه برای هدایت راکت است .این راکت‌ها از سال ۲۰۱۰ به بعد وارد خدمت شدند زمانی که ارتش ایالات متحده در افغانستان درگیر بود و هزینه استفاده روزانه از موشک ضد تانک چون هلفایر بسیار گران تمام می‌شد از این رو این شرکتی بی ای ایی سیستم این کیت را طراحی کرد که با نصب بر روی راکت‌های غیر هدایت شونده آنها را تبدیل به یک سلاح بسیار دقیق و ارزان میکند. APKWS مانند کیت‌های هدایت ماهواره‌ای یا لیزری که بر روی بمب‌های سقوط آزاد نصب شده میباشد و آنها را تبدیل به سلاح‌های هدایت شونده میکند.قیمت هر کیت APKWS رقم 22000 دلار است
این راکت هدایت شونده نیم ثانیه بعد از شلیک و خروج راکت از لوله، بالچه‌های هدایتش را باز میکند و کاونده لیزری شروع به کار میکند. پیشرانه حدود1.3 ثانیه بیشتر نمی‌سوزد و همین مقدار کافیست تا راکت را به برد ۵ کیلومتری برساند .برد نسخه هدایت لیزری کمتر از نسخه معمولی این راکت است که ۸ کیلومتر میباشد ، زیرا وزن آن سنگین‌تر است و بالچه‌ها و بخش هدایت با آن اضافه شده است. با وجود این نسخه‌ای تقویت شده وجود دارد که می‌تواند تا ۱۱ کیلومتری پرواز کند .راکت حدود ۲ کیلوگرم کلاهک جنگی دارد قدرت انفجار برای نابودی کردن تانک‌های سبک خودروهای زرهی کافیست
در سیستم خون آشام یک لانچر چهارتایی از این راکت در پشت وانت نصب شده که به شکل استاندارد APKWS از ان شلیک می شود. این راکت لانچر بر روی پهپادهای امریکای نیز نصب می شود که باز حاوی همین راکت است زیرا این سیستم به شکل گسترده ای روی پهپادها نیز نصب می شود .وقتی اپراتور هدف را می‌بیند به صورت حرارتی بر روی آن قفل میکند و دوربین به صورت خودکار هدف را تعقیب میکند لیزر به طرف هدف تابیده شده و نشانه گذار لیزری را روی هدف قرار می‌گیرد تا بعد از شلیک راکت امواج بازگشتی از هدف بتواند راکت را به هدف بزند .کلاهک راکت فاقد سیوج انفجار مجاورتی است و باید به شکل مستقیم به هدف برخورد کند .برد درگیری این سیستم در ارتفاع ۳۰۰۰ متر و در برد ۴۰۰۰ متر است کلاهک آنقدر قدرت دارد که هر وسیله پرنده‌ای را از بین ببرد
خون اشام سیستم بسیار ماژولاری است .به گفته سازنده تنها با یک جعبه ابزار می‌توان طی ۳۰ دقیقه لانچر ، پایه و سامانه اپتیکی را روی هر خودروی وصل کرد. برای تامین برق سیستم نیاز به یک دینام 14 ولت 90 آمپر است یعنی در واقع با دینام خود خودرو حمل کننده می‌توان این سیستم را راه اندازی کرد. پس نیاز به یک سیستم پشتیبانی ندارد
در دسامبر سال ۲۰۲۳ اولین دسته از 14 سامانه ومپایر که قرار بود تحویل اوکراین شود وارد این کشور شد. خودرو نسخه تحویلی به اوکراین سوار بر یک خودروی تاکتیکی نظامی هاموی بود .شرکت سازنده اگرچه برای اولین بار ومپایر را روی یک خودروی غیر نظامی به نمایش گذاشته بود ولی همانطور که گفته شد می‌توان آن را روی هر خودرویی وصل کرد .نسخه تحویل شده به اوکراین دارای یک سامانه اپتیکی بود که البته در زمان تحویل روی آن پوشیده شده بود ولی سامانه بر روی سقف خودرو هاموی نصب شده بود نه روی یک پایه همچنین به نظر می‌آید شکل سکوی پرتاب نیز فرق داشت البته باید منتظر شد تا تصاویر بیشتری از ومپایر اوکراین بیرون بیاید
سامانه ومپایر امتیازات خود را دارد.سیستمی است که همه چیز آن دم دست است، راحت تعمیر می‌شود و بسیار متحرک است، ولی خب سیستم‌های هدایت لیزری نیز در آب و هوای بد مانند برف و باران درست عمل نمی‌کنند و البته بعید است روس‌ها هم بخواهند دست کم به اوکراینی‌ها در آب و هوای بد حمله کنند. یکی دیگه از امتیازات این سیستم این است که می‌توان از آن بر علیه اهداف زمین نیز استفاده کرد .تا کنون چندین طرح در جهان بر اساس نسخه هدایت لیزری هایدرا توسعه یافته که دارای نقش دو منظوره هوا به زمین و پدافندی هستند زیرا ما میتوانید این راکت را در بردش بعد از قفل به هر هدف ثابت و متحرکی شلیک کند ، از جمله اینکه این راکت در انواع خرج گود ضد زره و انفجار ترک شونده نیز در دسترس است. از اول سال ۲۰۲۴ اولین فیلم‌ها از انهدام پهپاد شاهد به وسیله این سامانه توسط اوکراینی‌ها منتشر شد تا آوریل سال ۲۰۲۴ دست کم ۷ مورد شکار پهبادهای روسی توسط این سامانه منتشر شده است
عضویت در کانال تلگرام جنگاوران
مقالات مشابه
