تانک تی62 ام،تانک 60 ساله ای که روسها دوباره ان را به خدمت گرفتند

روس‌ها با تلفات زرهی بسیار بالای در اوکراین روبرو شدند.. انها حدود 900 تانک از انواع تی72، تی80 و تی90 را از دست دادن که نیمی از تانک های عملیاتی دردسر آنها برای نبرد در اوکراین بود. آنها در سه ماه نخست سال 2023 به جایی رسیدند که مجبور شدند تا 800 تانک تی62 ام را به خدمت برگرداند تانکی که در دهه 1990 از خدمت خارج شده بود و در دهه 1960 وارد خدمت‌ شده بود  اگرچه بر اساس تصاویر آنها در حال بازیابی تعداد زیادی تانک تی55 نیز هستند

روسها در نبود بودجه برای تولید انبوه ارماتا و همچنین عدم توان فنی لازم برای برگرداندن تانک های نسبت بهتر مانند تی72 ذخیره خود به خدمت به سراغ تی62 ام رفتند که برای نبرد این دوران هیچ حرفی برای گفتن ندارد

تی62 ام تانک اصلا بروزی نیست اگرچه این تانک در اوائل دهه 1980 با ارتقا تی62 قدیمی به دست امد و به شکل گسترده ای در افغانستان در زمان اشغال این کشور توسط شوروی استفاده ‌شد ولی در همان زمان هم خط مقدم تانک های شوروی در اروپای شرقی را تانک های چون تی 72 بی و تی 80 بی تشکیل داده بوند. در محیط افغانستان که هیچ تهدید زرهی نبود تهدید ضد زره هم به راکت های چون ار پی جی 7 بر می‌گشت این تانک موثربود.. روس‌ها بعد ها از این تانک در چچن هم استفاده کردند البته معمولا جهت پشتیبانی آتش از فاصله دورتر و به ندرت وارد مناطق درگیری به شکل گسترده میشد

مقاله ای برای اشنایی با نسخه صالی و تولیدی تانک تی62 که تی62 ام بر اساس ارتقا ان به دست امده است را اینجا بخوانید

ولی همکنون که روس‌ها تعداد زیادی تانک از جمله تی72 در اوکراین از دست دادند آنها چاره ای جز به خط برگرداند تی62 ام قدیمی ندارند. محیط عملیات این تانک با افغانستان تفاوت بسیار دارد. در افغانستان هیچ تهدید زرهی وجود نداشت ولی در اوکراین نتنها پیشرفته ترین موشک های ضد تانک مانند جولین، Nlaw و تاو 2 وجود دارند بلکه تانک های غربی چون چلنجر و لئوپارد 2 نیز وجود دارند.. از اول حضور  این تانک در فوریه  سال 2023 این تانک البته تلفات مختلفی را شاهد بود به شکلی که تا  اول اوریل 2023 این ارتش 19تانک تی62 ام را از دست داد و 8 تانک اسب دید و بیش از 35 تانک رها شده که به دست اوکراینی ها افتاده است

ولی تی62 ام چه فرقی با نسخه های تولیدی دارد و طی ارتقا چه توانایی یافته

توپ در این مدل عوض نشده و این تانک از همان توپ قبلی استفاده می‌کند. تسلیحات اصلی تی 62 ام یک توپ بدون خان  115 میلی متری U-5TS (2A20) است که مجهز به سیستم پوکه پران خودکار است که در مدل های قبلی نیز نصب شده بود. بیشترین سرعت آتش این توپ 4 گلوله بر دقیقه است که سرعت پایینی است دلیل آن نحوه قرارگیری مهمات درون بدنه و برجک و فضای کم درون برجک برای حرکت گلوله گذار است.

انواع مهماتهای ضد تانک خرج گود، انرژی جنبشی و انفجار قوی ترکش شونده را شلیک می‌کند ولی بهترین مهمات انرژی جنبشی این تانک در نقش ضد زره در بهترین حالت دارای توان نفوذ 350 م م زره است که عملا توان نفوذ در زره تانک های تی64 بی وی اوکراین ها را نیز ندارد چه برسد به تانک های مدرن غربی وارد شده به اوکراین… بهترین مهمات ضد تانک خرج گود آن نیز توان نفوذ در 550 م م زره رادارد که باز عدد زیادی برای یک نبرد زرهی حتی در دهه 1980 نیست.(شما برای نفوذ در زره ابرامز و یا لئوپارد به یک مهمات انرژی جنبشی با توان نفوذ در بیش از 650 م م زره و یا یک مهمات خرج گود با توان بیش از 1200 م م نیاز دارید)

البته بدون شک همین توپ برای پشتیبانی از  نیروی پیاده بسیار موثر است

اگرچه در زمینه توپ و مهمات هیچ تفاوتی تی 62 ام با نسخه های قبلی ندارد ولی بزرگترین تفاوت در این زمینه توان شلیک موشک ضد تانک لوله پرتاب هدایت لیزری از لوله 115 م م است که مدلهای قبلی چنین توانی نواشتند

این  نسخه قادر است موشک شکنا AT-12 9K116-1 را شلیک کند. سامانه تسلیحاتی هدایت شونده شکنا 9K116 شامل گلوله 115 میلی متری 3UBK10M-2 با موشک هدایت لیزری 9M117M میباشد . این موشک هدایت لیزری ایت و باید تا زمان برخورد موشک به هدف لیزر روی هدف قرار داشته باشد.این کار توسط توپچی انجام میشد و توپچی با کمک مسافت یاب لیزری ، لیزر را روی هدف قرار داده  و موشک بعد از شلیک با رهگیری امواج لیزر منعکس شده از هدف به سمت هدف حرکت میکند .این موشک دارای چهار باله گرد در عقب و دو سطح کنترلی در جلو است. احتمال برخورد به هدف این موشک 80 درصد در 4000 متر  است و گفته شده موشک برای رسیدن به 4000 متری باید 13.5 ثانیه پرواز کند. حداکثر نفوذ زره تقریباً 650 میلی متر است و برد درگیری ان  100 تا 5000 متر است ، اگرچه به دلیل محدودیت برد هدفگیری مسافت یاب لیزری این تانک(تانک موشک را با لیزر مسافت یاب لیزری خود نشان گذاری میکند) و برد 4000 متری ان این موشک اگرچه برد 5000 متر دارد ولی تا 4000 متر در این تانک قابل استفاده است

این مهمات نیز توان بالای در درگیری زرهی بر ضد تانک ندارد اگرچه تمامی مهماتهای این تانک توان کافی در درگیر با نفربرهای و دیگر خودرو های زرهی را دارد ولی امتیاز این موشک توان درگیری در برد بالاتر از برد درگیر خود تانک با مهمات معمولی است. برد درگیر بر ضد اهداف ثابت در روز برای این تانک با گلوله های توپ در بهترین حالت 2000 متر است ولی عملا برد درگیر با این موشک دو برابر یعنی 4000 متر است.این برد درگیری حتی از برد درگیری تانک های  غربی  نویت نیز بیشتر است ولی همان طور که گفته شد مشکل اصلی توان نفوذ موشک است که کم است اگرچه میتواند به تانک اسیب برساند . مشکل دیگر اینکه تانک های مدرن همگی دارای هشدار دهنده لیزری بوده  و با قرار دادن لیزر روی تانک بلافاصله به خدمه هشدار داد و انها دست به پرتاب نارنجک دود زا برای شکستن قفل لیزر میکنند و البته یک مشکل بزرگ همه موشک ای  هدایت لیزری این است که باید حتما هدف تمام مدت در دید مستقیم باشد و قرار گرفتنش در پشت هر مانعی ، مانع رسیدن موشک به هدف میشود

یک مسلسل 7.62 میلی متری که به صورت هم محور در سمت راست توپ اصلی نصب شده است  و از نوار فشننگ 250 گلوله ای استفاده میکند اگرچه 2000 گلوله دیگر درون تانک است

یک مسلسل سنگین 12.7 م م دوشکا نیر با 250 گلوله بروی برجک نصب است

یکی از ارتقائات این مدل دارا بودن نارنجک انداز دود زا است. تی62 در نسخه تولیدی این نارنجک انداز را نداشت . 8 عدد نارنجک انداز دودزا 81 میلی متری نوع 902B در سمت راست برجک نصب شده و توسط توپچی کنترل می شود.

بدنه T-62M به سه محفظه تقسیم می شود، قسمت راننده در جلو، سلاح ها در مرکز و موتور و گیربکس و موتور  در عقب. راننده در جلوی تانک  در سمت چپ نشسته است و دارای یک پوشش دریچه در بالای سر خود است . برجک در مرکز بدنه سوار شده و فرمانده و توپچی در سمت چپ و گلوله گذار در سمت راست قرار دارند. دو دریچه روی تانک برای ورود این سه خدمه به درون برجک قرار دارد که رو به عقب باز میشود .

طی ارتقا یک زره نعلی شکل جلو و دو سمت برجک کشیده شده تا با برخورد راکت ضد تانک به ان  و فعال شدن زود هنگام توان نفوذ ان کاهش یابد.همچنین یک لایه فولاد جوش تری شده نیز در جلوی شاسی اضافه شدن که حدود15 م م زره دارد. در این ارتقا بیشتر تلاش شده تا توان نفوذ راکت های ضد تانکی چون ار پی جی7 را بگیرند و واقعا این زره هیچ کارایی در برابر راکت های مدرنی چون ای تی4 و یا موشک های چون جولین ندارد و از طرفی با دلیل اینکه زره این تانک در ناحیه بالای برجک کم است و وجود پهپادهای بمب انداز  که معمولا گلوله خمپاره 60 م م از بالا ب طرف پایین پرتاب میکنند این تانک واقعا دچار مشکل حفاظت در اوکراین است (البته در مورد همه تانک ها این مسئله صادق است که از ناحیه بالای برجک زره کمتر دارد نسبت به دیگر نقاط)

با وجود این  روسها تعدادی تی62 ام  وی را نیز در اوکراین به خدمت گرفتند .ام وی دارای ارتقائاتی مشابه تی62 ام از نظر سیستم اتش است ولی به جای زرهی اضافی جوشکاری شده ، دارای زره واکنشی کنتاکت1 است.تعداد زیادی بلوک  واکنشی کنتاکت1 در جلو و دو طرف برجک و بدنه نصب شده که برای فعال کردن زودهنگام راکت ضد تانک روی این تانک  نصب شده. پوشش زرهی کنتاکت1 روی این تانک پوشش کاملی ندارد بر روی  مناطقی نیز این زره را ندارد از جمله بخش های از جلو تانک و یا کنار لوله  توپ ولی در نهایت این زره میتواند در برابر مهمات خرج گود مانند راکت ها و موشک های ضد تانک 250 م م حفاظت زرهی بیشتری ایجاد کند

T-62M از یک موتور دیزل V-55U استفاده می کند که دارای یک سوپرشارژر یکپارچه است و 620 اسب بخار قدرت دارد. موتور اصلی از همین نوع ولی مدل دیگری بود که 580 اسب بخار قدرت فراهم میکرد  برای بهبود تحرک این نسخه  با  سیستم تعلیق میله های پیچشی جدید برای افزایش ایمنی  و عدم خرابی در حرکت های جاده ای نمجهز شده . سیستم تعلیق میله پیچشی از پنج چرخ جاده لاستیکی دوتایی تشکیل شده است .اگرچه سیستم تعلیق بهبود یافته ولی رانش به وزن افزایش نیافته و در سرعت و برد تاثیری نداشته زیرا این تانک اگرچه موتور قویتری از موتور نسخه اصلی دار ولی به همان نسبت نیز سنگینتر شد است.این نسخه بدون زره کنتاکت ، 2 تن و با زره کنتاکت3 تن سنگینتر از نسخه قبلی است

تجهیزات جانبی

سیستم‌های اتش و کنترل‌های آتش در این نسخه تنها با جایگزینی عناصر لازم برای پشتیبانی از پرتاب موشک بهبود یافته‌اند. سیستم اتش جدیدی ولنا روی این تانک نصب شده که شامل یک مسافت یاب لیزری KDT-2 است که روی لوله اصلی تانک نصب شده و دارای برد 4000 متر است. این تانک در نسخه اصلی مسافت یاب لیزری نداشت و توپچی برای تایین فاصله تا هدف که بسیار برای نشان گیری مهم بود باید از  روشهای چون مسافت یابی با کمک سایت درجه بندی شده و محاصبات ریاضی در مورد انداز هدف استفاده میکرد

سایت هدفگیری توپ چی تغیر کرده بود چه ساتی نصب شده روی برجک و چه سایت هم محور در جوی برجک و از یک راینه کنترل اتش بالستیک انتلوک BV62 بهره میبرد. این راینه با توپچی کک میکند با به دست امدن مسافت تا هدف توسط مسافت یاب لیزری و دادن دادها به رایانه زائیه لازم برای اتش را به طرف هدف به دست اورد.

یکی از مشکلات تی62 نبرد شبانه است. این تانک مانند تمامی تانک های شوروی ان دوران از سامانه دید شبانه غیر فعال استفاده میکند که در واقع با کمک نورافکن فروسرخ کار میکند. در این روش نورافکن فروسرخ امواج فروسرخ را به هدف تابانده و امواج فروسرخ بازگشت از هدف را برای دید شدن اسان تر ان توسط توربین دید در شب تقویت میکند. این روش در بهترین حالت 700 متر برد دارد حالا بماند که دوربین های دید حرارتی که روی تانک ها و یا نفربر های جدید غربی در اوکراین نصب شده  یا حتی نسخه های قابل حمل توسط سربازان به راحتی  خود این نورافکن فروسرخ را از چند هزار متری به دلیل امواج فروسرخ که از خود منتشر میکند کشف میکند و در واقع امروزه استفاده از این روش دید در شب خود بسیار خطر ناک است

با وجود این بر اساس تصویر برخی از تی62 بازیابی شده مجهز به یک سایت دید حرارتی   برای توپچی دیده شده اند .سایت مورد نظر در سمت چپ برجک قرار دارد و از نوع 1PN96MT میباشد که روی برخی از تانک های تی72 و یا تی80 ارتقا یافته روسی نیز دیده شده است .این سایت اتش جدید به توپچی اجازه میدهد تا در شب از 4000 متری هم اهداف را ببنید و برد درگیر موثر را برای این تانک به خوبی تا 2000 متری تضمین میکند.البته مشخص نیست چند تانک از 800 تانکی که قرار است به خدمت برگردند دارای این سیستم باشند زیرا تعداد زیادی تی62 ام قدیمی در اوکراین دیده  شد است

تی62 ام تانک مدرنی حساب نمی شود حتی تانک نسبتا مدرنی هم حساب نمی شود . فناوری ان مربوط به دهه1970 است ولی برای روسها این تانک  در وضعیت اوکراین مانند همان مثال در بیابان لنگه کفش غنیمتی است حساب میشود  . دست کم به روسها اجازه میدهد از نیروی های پیاده خود پشتیبانی کنند تا انها به اتش توپ  115 م م این تانک به مواضع دشمن حمله کرد و یا در پناه ان پیشروی کنند . تا ماه دوم سال 2023 روسها چندان از تی62 ام در مناطق پر خطر استفاده نمی کردند ولی برج3 سال2023 انها درمناطق مهم تر از جمله نبرد باخموت دیده شدند  زیرا در همین نبرد نبود تانک به تعداد کافی باعث شد بود تا پیاده نظام روسها بدون اتش پشتیبانی تلفات بالای بدهند.ولی بدون شک با در نظر گرفتن تجمع پیشرفته ترین موشک های ضد تانک غربی دراوکراین و جدید ورود تانک های چون چلنجر، ابرامز و یا لئوپارد 2 به اوکراین روزهای سخت و پر تلفاتی برای این تانک در راه است

عضویت در کانال تلگرامی جنگاوران برای آگاهی از آخرین مقالات و مطالب نظامی