در اکتبر سال 1910 تئودور روزولت رئیس جمهور وقت امریکا با یک هواپیما دو باله اولیه پرواز کرد. این پرواز کوتاه بود ، وی در کنار خلبان نشست و شاهد این پرواز بود و این اولین پرواز یک رئیس جمهور امریکا بود .تا پیش از جنگ جهانی دوم رئیس جمهورهای امریکا به ندرت به خارج امریکا سفر میکردند البته این مسئله در مورد اکثر رهبران جهان بود زیرا وسایل ارتباطی ضعیف بود و ارتباط با رئیس جمهور مثلا در قاره دیگر بسیار دشوار و سفرهای درون کشور هم با قطار ویژه رئیس جمهور انجام می شد. با ساخت هواپیما داگلاس دی سی3 که به شکل گسترده ای در دهه 1930 توسط شرکت های هوایی جهان به خدمت گرفته شد برای اولین بار شهروندان امریکا دست به مسافرت به شکل گسترده ای با هواپیما زدند
در سال 1933 یک فروند هواپیمای داگلاس دولفین اولین هواپیمای بود که برای سفر رئیس جمهور های امریکا تداروک دیده شد که با کد ار دی -2 شناخته می شد. داگلاس دولفین یک هواپیما اب نشین با دو موتور پیستونی 450 اسب بخاری بود که میتوانست 6 مسافر را تا برد 1300 کیلومتری حمل کند و انواع نظامی ان نیز ساخته شد.این هواپیما بین سالهای 1933 تا 1939 برای کاخ سفید پرید ولی از قرار هرگز رئیس جمهور امریکا با ان پرواز نکرد و تنها مقامات عالی رتبه با ان پرواز کردند
در سال 1943 طی جنگ دوم جهانی روزولت رئیس جمهور امریکا یک سفر 8800 کیلومتری با کازبلانکا در مراکش داشت که به دلیل تحدید زیر دریایی های المانی از هواپیما دو زیست بوئینگ 314 استفاده کرد . این هوپیما 32 متری چهار موتوره دارای برد 5600 کیلومتر بود و تنها یک بار در یکی از پایگاه های هوایی امریکا فرود امد و سوخت گیری کرد .از انجایی که رئیس جمهور به هواپیمای خطوط هوایی محتاج بود، ارتش امریکا یک هواپیمای سی87 را برای رئیس جمهور در نظر گرفت. سی87 نسخه ترابری بمب افکن چهار موتور ب24 بود که یکی از بهترین بمب افکنهای جنگ دوم بود که دارای سرعت 483 کیلومتر بر ساعت بود و با بار کامل تا 4000 کیلومتر برد داشت و از اواخر همان سال رسما به ان نام نیروی هوایی یکم داده شد که همچنان هواپیماهای ریاست جمهوری امریکا با این نام شناخته می شود.این سی87 تا سال 1945 در خدمت بود و طی جنگ رئیس جمهور امریکا را به چندین کشور از جمله ایران برد(برای کنفرانس تهران در سال1943)
از فوریه سال 1945 یک فروند هواپیمای سی54 اسکای مستر به عنوان هواپیمای رئیس جمهور انتخاب شد. سی54 ساخت داگلاس بر اساس هواپیمای دی سی4 ساخته شده بود.سی 54 دارای چهار موتور پیستونی بود و میتوانست 50 مسافر را به برد 6400 کیلومتر برساند. در ان زمان سفر به اروپا تنها با سوختگیری در میانه راه در گرینلند ممکن بود.هواپیما با نام وی سی54 در خدمت رئیس جمهور در امد
زمانی که تورمن رئیس جمهور شد، در سال 1947 دستور تشکیل نیروی هوایی امریکا را داد تا پیش از این نیروی هوایی به شکل مستقل وجود نداشت و در واقع هواپیماهای جنگی ارتش امریکا در نیروی زمینی خدمت میکرد .از ان به بعد این هواپیما با همان نام نیروی هوایی یکم در یک اسکادران ویژه نیروی هوایی خدمت کرد
ترومن در سال 1947 هواپیمای سی118 را جایگزین وی سی54 کرد. سی118 ساخت داگلاس بر اساس دی سی6 ساخته شده بود که ان نیز یک هواپیمای چهار موتور ، موتور پیستونی با برد 7500 کیلومتر بود و میتوانست تا 70 مسافر را حمل کند اگرچه نسخه رئیس جمهور تنها توان حمل 25 نفر را داشت
در سال 1953 ایزنهاور رئیس جمهور جدید امریکا چهار هواپیما به ناوگان نیروی هوایی یکم افزود که دو لاکهید سی121 هواپیما حامل رئیس جمهور بودند. سی121 در واقع هواپیما مسافربری لاکهید کونستلیشن بود که کاربرد بسیار نظامی هم داشت زیرا هواپیما بزرگ با برد بالا بود. این هواپیما دارای چهار موتور 3250 اسب بخاری بود که برد ان را به 8700 کیلومر با 65 مسافر میرساند که اولین هواپیمای ریاست جمهوری بود که بدون سوختگیری میتوانست اقیانوس اطلس را طی کرده و از امریکا به اروپا رود
در سال 1957 با پایان دوره ریاست جمهوری ایزانهاور سه فروند جت بوئینگ 707 برای ناوگان ریاست جمهوری خریداری شد که این اولین جت این ناوگان بود. این نسخه که با نام طی وی سی 137 شناخته می شد با شماره بدنه 970،971 و 972 شماره گذاری شده بودند .هواپیما های ریاست جمهوری امریکا با تغییر رئیس جمهور،کدشان نیز عوض می شد (کد هواپیما و نه خود هواپیما) برخی از این کدها بسیار جالب هستند
کد سام 26000 مربوط به یکی از بوئینگ های 707 بود که کندی با ان پرواز میکرد که به شکل ویژه درونش برای حمل رئیس جمهور تغییر کرده بود و رئیس جمهور درون ان دارای اتاق کار و خواب و سالن کوچک برای جلسه بود و دارای تجهیزات دفاعی بود و دو طرف بدنه از ورقه فلزی سفارشی ساخته شده بود. سام 26000 شاهد یک رویداد تاریخی کم نظیر هم بود زمانی که کندی در سال 1963 به دالاس تگزاس رفت توسط فردی ترور شد و لیندن جانسون معاون وی در همین هواپیما سوگند یاد کرد و به شکل موقت رئیس جمهور امریکا شد اگرچه بعدها طی انتخابات نیز رای اورد و رئیس جمهور شد. روز قبل هواپیما با کد 26000 در دالاس نشست ولی فردا زمانی که رئیس جمهور جدید را با خود برد با کد27000 که مخصوص نیکسون بود از زمین برخواست . این هواپیما(یکی از دو فروند 707 خریداری شد ) تا سال 1998 نیز در خدمت بود و چندین رئیس جمهور امریکا از ان استفاده کردند که اخرین ان بیلی کیلینتون بود و همکنون نیز در موزه نگهداری می شود. کد27000 متعلق به نیکسون بود که معمولا به دیگر جت 707(نه ان نمونه ای که کندی را اخرین بار به تگزاس برد) گفته می شود .این نمونه تا سال 2001 نیز در خدمت بود و اخرین پرواز ان مربوط میشود به بردن جرج بوش به تگزاس. 27000 نیز شاهد یک پرواز تاریخی بود و ان زمانی که نیکسون در ماجرای رسوایی واترگیت مجبور به استعفا از مقام خود در کالیفرنیا شد، با 27000 به انجا رفته بود و این هواپیما در برگشت دیگر رئیس جمهور مستعفی را همراه خود نیاورد زیرا جرالد فورد به شکل موقت سوگند یاد کرده بود و رئیس جمهور موقت امریکا شده بود و از این رو باز با کد27000 نشست ولی با کدی دیگر برخواست
در زمان ریگان، ناوگان دنبال هواپیمای جوان میگشت. بوئینگ ، هواپیمای بوئینگ747 را پیشنهاد کرد و مگدانل داگلاس هواپیمای دی سی10 را در نهایت بوئینگ پیروز شد و دو فروند ان با کد وی سی25 سفارش داده شد که طراحی دکوراسیون داخلی ان به نانسی ریگان همسر اقای ریگان واگذار شد همان طور که طراحی داخل بوئینگ 707 به همسر کندی داده شد
اولین وی سی25 در سال 1991 وارد خدمت شد و دارای تجهیزات ارتباط ماهواره ای، مقاومت در برابر انفجارهای الکترومغناطیس ، سامانه های حیاطی و مدیریت میدان نبرد برای مواقع جنگ اتمی و سامانه های هشدار دهنده پیشرفته بود از این رو با هواپیماهای قبلی ریاست جمهوری فرق اساسی داشت
در 11 سپتامبر سال 2001 در هنگام حملات تروریستی به امریکا، رئیس جمهور وقت امریکا بوش در فلوریدا بود که با شنیدن خبر حمله به سرعت خود را به هواپیما بوئینگ747 رساند و هواپیما برخواست.مرکز ترافیک هوایی به خلبان بوئینگ هشدار میدهد که یک جت مسافربری بدون اینکه به هیچ اخطاری گوش بدهد در حال نزدیک شدن به بوئینگ رئیس جمهور است و از انجایی که سه هواپیما تجاری به اهدافی در امریکا حمله کرده بودند این نگرانی وجود داشت که یک حمله دیگر اینبار به هواپیمای رئیس جمهور در حال اتفاق باشد که خلبان بوئینگ تصمیم میگیرد که تغییر مسیر دهد و به طرف خلیج مکزیک برود .وی با مرکز کنترل ترافیک تماس میگیرد و میگوید که من به طرف خلیج مکزیک می رود و اگر هواپیما مورد نظر مرا تعقیب کرد ، یک تهدید به حساب می اید ولی اگر نکرد مشکلی نیست..در نهایت معلوم شد که جت سرگردان مورد نظر تنها سیستم ارتباطی خود را از دست داده و مشکلی نیز وجود ندارد.
همکنون حدود سه دهه است که بوئینگ747 سری 300 که با وی سی25 شناخته می شود در حال پرواز است و دولت امریکا به دنبال جایگزینی برای ان میگردد.چندین گزینه موجود است ولی بهتر از همه سری جدید بوئینگ 747 یا همان سری 8 است که بسیار هم کم هزینه و کم سرصدا است .در مرحله اول خرید دو فروند بوئینگ 747 سری 8 و تجهیز ان به تجهیزات ویژه رقم 3.2 میلیارد دلار بود ولی در نهایت به 4 میلیارد رسید از این رو برای مدتی این برنامه رها شد تا اینکه دولت امریکا متوجه دو فروند 747 سری 8 دست دوم متعلق به یک شرکت روسی شد که به دلیل ورشکسته شدن شرکت زمینگیر بودند از این رو دولت تصمیم به خرید انها گرفت زیر کمتر از 5 سال سن دارند.ولی این برنامه نیز در نهایت در سال2019 لغو شد تا آنها به دنبال 747 سری 8 دیگری بگردند ولی هنوز جایگزینی برای وی سی25 وجود ندارد اگرچه هنوز برنامه جایگزینی ان در دستور کار است
البته ناوگان ریاست جمهوری امریکا تنها شامل هواپیماهای بزرگی چون بوئینگ707 و یا 747 نیست بلکه همیشه هواپیماهای کوچکتری نیز در کنار انها خدمت میکرده که معمولا برای انتقال مقامات رده بالای کاخ سفید و یا خانواده رئیس جمهور استفاده می شد. برای نمونه همکنون یک بوئینگ 757 نیز برای این کار در ناوگان است که جایگزین یک فروند دی سی10 شده است و طی پنجاه سال گذشته نیز چندین جت تجاری کوچک مانند گلف استریم در خدمت این ناوگان بوده است
عبدالحمید تارخ
مقالات مشابه
