شناور تندرو موشک انداز ساعر62 در خدمت اذربایجان

شناور گشتی ساعر ۶۲ ساخت اسرائیل که در خدمت گارد ساحلی آذربایجان نیز می‌باشد یک شناور سبک ۵۰۰ تنی است که ۶۲ متر طول دارد. این شناور به عنوان یک شناور سبک مسلح ساخته شده اگرچه می‌توان آن را به تسلیحات سنگین نیز تجهیز کرد و به عنوان یک بسته صادراتی از طرف اسرائیلی ها بسته به سفارش مشتری می‌توان آن را به سلاح‌های سبک و سنگین و رادارهای مختلف تجهیز کرد

این شناور در گارد ساحلی آذربایجان و نیروی دریایی قبرس خدمت می‌کند و دست کم تاکنون ۸ فروند از آن از سال ۲۰۱۰ برای این دو کشور ساخته شده.ساعر ۶۲ یک شناور با بدنه آلومینیومی سبک است که ۳۵ نفر خدمه دارد و برای دریانوردی دست کم به مدت ۱۰ روز در دریا می‌تواند همراه خود تدارکات حملش کند. این شناور برای عملیات در دریا ساخته شده و نه در اقیانوس و در حال حاضر نیز در دریای خزر و دریای مدیترانه عملیات انجام می‌دهد .

شناور همانطور که گفته شد دارای ۵۰۰ تن وزن و ۶۲ متر طول است. این شناور مبتنی بر ناوچه موشک انداز ساعر ۴.۵ ساخته شده که آن نیز یکی از محصولات دفاعی اسرائیل است که البته در دهه ۱۹۷۰ وارد خدمت شده است.

در زیر به شکل لیستوار به تجهیزات این شناور می‌پردازیم

پیشرانه
ساعر ۶۲ دارای چهار دستگاه موتور دیزل ۱۶ سیلندر ام یو تی آلمان است که هر کدام ۴ هزار اسب بخار قدرت فراهم می‌کنند که در مجموع ۱۶ هزار اسب بخار قدرت ایجاد می‌شود که می‌تواند این شناور را به سرعت ۵۹ کیلومتر در ساعت در بیشترین سرعت خود برساند .برد این شناور ۹۳۰۰ کیلومتر است البته این برد با سرعت ۲۴ کیلومتر در ساعت به دست می‌آید. موتورها به شکل دو به دو به دو پروانه در زیر کشتی متصل هستند و شناور برای تغییر جهت از سیستم تغییر زاویه پروانه‌ها استفاده می‌کند

الکترونیک
همانطور که گفته شد بسته به نوع سفارش تجهیزات الکترونیکی متفاوتی بر روی این شناور قابل نصب است برای نمونه نسخه‌ای در خدمت آذربایجان در بالاترین بخش دکل خود دارای یک رادار التا ای ال ام ۲۲۲۸ ایکس ساخت اسرائیل است که یک رادار پالس داپلر هدایت آتش باند ایکس است و دارای قابلیت چرخش ۳۶۰ درجه و برد ۱۰۰ کیلومتر است. این رادار می‌تواند بین ۱۲ تا ۲۴ دور در دقیقه به دور خود چرخش کند و به شکل ثابت می‌تواند یک زاویه ۳۰ درجه را پوشش دهد. این رادار برای هدایت و آتش یا رادار جستجو استفاده می‌شود و در شناور ساعر ۶۲ در خدمت آذربایجان برای هدایت توپ ۲۳ میلیمتری خودکار موجود در جلوی شناور در نقش دفاع هوایی کاربرد دارد. ولی مثلاً در نسخه‌ای که تحویل ارتش قبرس شده است به جای این رادار یک رادار ناوببری ساده نصب شده است. در نسخه تحویلی با آذربایجان در جلوی رادار ای ال ام 2228 یک سامانه اپتیک حرارتی ساخت رافائل اسرائیل نصب شده است که این سامانه جهت رصد اپتیکی اهداف به کار می‌رود و دارای برد کشف 15 کیلومتر می‌باشد .

همچنین کمی پایین‌تر از سامانه اپتیکی یک رادار ناوبری نیز قرار دارد
دو سیستم هشدار دهنده راداری جهت هشدار در مورد قفل موشک و همچنین دو سیستم جنگ الکترونیک که همگی ساخت شرکت رافائل اسرائیل هستند از دیگر تجهیزات این شناور به حساب می‌آیند.
در قسمت جلوی ناو ۶ لانچر هر کدام با ۱۲ پرتاب کننده چف و فلر آن نیز ساخت رافائل اسرائیل در مجموع ۷۲ لوله پرتاب کننده چف و فلر برای ایجاد پرده دود و اهداف دروغین برای فریب رادار و موشک‌های هدایت راداری دشمن در جلوی پل فرماندهی نصب شده است

تسلیحات
در جلوی ناو یک توپ ۲۳ میلیمتری تک لول قرار گرفته که در واقع این توپ همان توپ ۲۳ میلیمتری زد یو ۲۳ دولول مشهور روس‌ها است که البته در این شناور به شکل تکی نصب شده و در یک سیستم ریموت کنترل هدایت آتش ساخت رافال اسرائیل با نام سیستم آتش تایفون به کار رفته است.

سیستم تایفون شامل یک دوربین اپتیک حرارتی می‌باشد که قابلیت درشت نمایی دارد و می‌تواند به شکل حرارتی بر روی اهداف قفل کند و دارای سیستم تعقیب خودکار هدف است .این سیستم می‌تواند با تغییر خودکار اهداف متحرک و محاسبه زاویه حرکت آنها رایانه کنترل آتش دست به تنظیم زاویه لوله توپ برای آتش دقیق به طرف هدف می‌زند.این توپ را میتوان با کمک اپتیک و یا رادار هدایت کرد

سیستم تایفون را می‌توان با توپ‌های مختلف مانند توپ ۲۳ میلیمتری ۲۰ میلیمتری ۲۵ میلیمتری ۳۵ میلی‌متری استفاده کرد ولی همانطور که گفته شد در این شناور از نسخه تک لول توپ دفاع هوایی ۲۳ میلیمتری مشهور روسی استفاده شده. این توپ بر ضد اهداف هوایی تا ۲۵۰۰ متر و بر ضد اهداف دریایی تا ۴۰۰۰ متر برد موثر دارد و می ‌تواند انواع مهمات‌های مختلف از جمله مهمات انفجار آتشزا را شلیک کند که مهمات اصلی این توپ می‌باشد

دیگر سلاح این شناور گشتی یک لانچر ۸ تایی از موشک ضد تانک اسپایک نولس است. موشک هدایت اپتیک حرارتی اسپایک نولس که فرامین هدایت را از امواج رایویی می‌گیرد دارای برد 32 کیلومتر است .این موشک داره سیستم هدایت همزمان است یعنی وقتی موشک شلیک می‌شود تصاویر دوربین دید حرارتی سر موشک از طریق خط ارتباط امن برای اپراتور هدایت در رون ناو ارسال می‌شود از این رو دقت بسیار بالایی دارد و می‌تواند با دقت یک متر اهداف را بزند.این موشک در برد 32 کیلومتری می‌تواند انواع اهداف دریایی و یا زمینی را هدف قرار دهد. سیستم هدایت آن به دلیل اتصال مستقیم با خط ارتباط امن رادیویی باعث شده که ایجاد اختلال بر روی آن غیر ممکن باشد از طرفی نیاز به قفل رادار نیز بر روی هدف وجود ندارد بلکه تنها کافیست زاویه هدف مشخص باشد تا اپراتور این موشک ۷۰ کیلوگرمی را به طرف هدف شلیک کند. موشک دارای ۱۴ کیلوگرم کلاهک جنگی است که برای از بین بردن شناورهای تندرو موشک انداز تا با وزن ۲۵۰ تن و یا آسیب جدی به شناورهای تا وزن ۵۰۰ تن کافی است .این شناورمی‌توان همزمان دو اسپایک نولس را همزمان شلیک و هدایت کند

به غیر از اسپایک نولس و توپ ۲۳ میلیمتری این شناور در قسمت عقب پشت پل فرمانده دارای یک مسلسل ۱۲.۷ میلیمتری بروئینگ  باز در قالب سیستم ریموت کنترل تایفون است که از درون اتاق جنگی هدایت می‌شود و از ۴ مسلسل 7.62 میلیمتری نگیو در چهار سمت ناو که در واقع نسخه اسرائیلی مسلسل مشهور بلژیکی اف ان مگ است استفاده می‌کند.

این ناو را میتوان مجهز به موشک های پدافندی کوتاه برد فروسرخ کرد.برای نمونه در نسخه تحویلی به قبرس دارای یک پرتابگر دوتایی موشک پدافندی فروسرخ میسترال است ولی نسخه اذری این موشک را ندارد ولی در گارد ساحلی اذربایجان درون این ناو موشک های شانه پرتاب دفاع هوایی چون ایگلا درون ان حمل می شود

این شناور در قسمت انتهایی خود دارای محل فرود یک بالگرد ایرباسEC-135 است که در خدمت گارد ساحلی آذربایجان قرار دارد و از دو قایق تندرو که با کمک یک جرثقیل بر روی خود شناور نصب است بر روی آب قرار می‌گیرند به عنوان قایق تندروی گشتی برای بازرسی دریایی استفاده می شود

آذربایجان ۶ فروند از این ناو را در سال ۲۰۱۳ به اسرائیل سفارش داد که از سال ۲۰۱۵ تحویل آنها آغاز شد .برای تجهیز آنها دست کم ۶۰۰ تیر موشک اسپایک نولس توسط آذربایجان از اسرائیل طی سه دوره خریداری شده .البته آذربایجان از اسپایک نولس در نیروی زمینی نیز استفاده می‌کند و همه آنها برای این شناور خریداری نشدند

این شناور برای درگیری با شناور های تندرو و گشتی ساخته شد و درگیری با شناور های موشک انداز مجهز به موشک های ضد گشتی در کلاس نور کار ان نیست (مثلا شناور کلاس سینا نیروی دریایی ارتش که در دریایی خزر نیز در خدمت است) که دلیل ان بر میگردد به برد کم موشک های اسپایک در قیاس با برد موشک های چون موشک های ضد کشتی قدر و یا نور .اگرچه در یک درگیر واقعی همچیز بر میگردد به اینکه چه کسی زودتر شلیک کند.اگرچه موشک های اسپایک کلاهک کوچکی دارند ولی اگر به موقع از انها استفاده شود اپراتور به راحتی میتواند با انها مثلا رادار و یا لانچر های موشک های یک ناو بزرگ را بر روی ناو هدف قرار دهد زیرا اپراتور اسپایک به شکل همزمان موشک را به سمت هدف هدایت میکند و هر نقطه از ناو را بخواهد با ان هدف قرار میدهد . زره ناو بسیار کم است و عملا برخورد یک موشک ضد کشتی کار ان را تمام میکند ولی در نهایت باید بیاد داشت که این شناور برای گارد ساحلی است و یک شناور گشت دریایی و نه یک ناوچه جنگی برای درگیری سطحی با شناور های رزمی دشمن

شناور گشتی شادلداگ

دیگر شناور در خدمت گارد ساحلی آذربایجان شناور تندرو کلاس شادلداگ است که آن نیز اسرائیل بوده و بر اساس برخی از آرایه‌های به کار رفته در شناور ساعر ۶۲ ساخته شده است و بد نیست در این مقاله به ان پرداخت

شناورهای گشتی 100 تنی شادلداگ 4 تقریباً نصف طول ساعر 62 را دارند ولی بسیار سرعتر است و سرعتش به 93 کیلومتر بر ساعت میرسد . این کلاس دارای دو موتور دیزل ام یو تی است و از دو جت ابی برای تغییر مسیر استفاده میکند از این رو بسیار چالاک است .

از نظر تسلیحات دارای ترکیبی شبیه به ساعر هستند برای نمونه توپ 23 م م هدایت شونده با سیستم تایفون در جلو قرار دارد ولی در میانه بدنه دارای یک لانچر 4 تایی موشک ضد تانک اسپایک ایی ار است و مانند نسخه قبلی موشک اسپایک نولس حمل نمی کند .اسپایک ایی ار دارای بیشترین برد 8000 متر است و ان نیز مانند نسخه نولس دارای سیستم هدایت همزان با کمک دوربین سر موشک است. همچنین شادلداگ دارای دو مسلسل 12.7 م م و 4 مسلسل 7.62 م م است .این شناور در بالاترین بخش دکل خود دارای یک سیستم اپتیکی حرارتی است و البته در جلو کمی پاینتر دارای رادار ناوبری و جستجو با برد90 کیلومتر می باشد

چهار شناور از این مدل نیز توسط اذربایجان از اسرائیل برای گارد ساحلی خریداری شد

شایان به ذکر است که شناور گشتی شادلداگ در چندن کشور دیگر مانند نیجریه، اتیوپی ،فیلیپین ،سنگاپور خدمت میکند

عبدالحمید تارخ

مقالات مرتبط

تجهیزات ارتش اذربایجان

پهپادهای در خدمت اذربایجان

نیروی دریایی اسرائیل

نیرو های دریایی مستقر در دریایی خزر