ارتش هاموشک بالستیک

موشک های بالستیک پاکستان

پاکستان از زمان جدایی از هند , استقلال از استعمار پیر انگلستان همواره بر سر منطقه کشمیر با هند دچار مشکل بوده است .این مشکل تا به انجا پیش رفته که طی چهار دهه گذشته این دو کشور پنچ بار با یک دیگر وارد جنگ شده اند .این جنگها در سالهای1947(منطقه کشمیر)،1965(منطقه کشمیر)،1971،1981،1999(منطقه گارگیل) انجام شدند .اگرچه در این جنگ ها هیچ کدام از دو طرف میدان جنگ نتوانستند بر دیگری به صورت کامل پیروز شوند ولی این مسئله را نمی توان منکر شده که هند به طور معمول در این جنگها تلفات کمتری را می داد و پیروزي های بیشتری را نیز به دست می آورد. اختلافات این دو کشور نه تنها مسئله منطقه کشمیر است بلکه ریشهای قومی و مذهبی نیز دارد .ایالات جامو و کشمیر که در غرب این کشور همواره مورد ادعا پاکستان بوده است. یکی از دلایل پاکستان برای این موضوع مسلمان بودند ¾ جمعیت این ایالت بوده است که البته به نظر می رسد که مسلمانان این منطقه نیز خود ترجیح می دهند که جزع پاکستان باشند. به هر حال اختلافات این دو کشور باعث یک مسابقه تسلیحاتی بین هند و پاکستان شده که طی دو دهه گذشته این مسابقه تسلیحاتی در دو بخش موشکی و اتمی از شدت عمل و سرعت بیشتری برخوردار بوده است .

پاکستان از اوائل دهه 80 میلادی برای مقابله با فعالیتهای اتمی هند که بدون هیچ پرده پوشي با هدف تولید سلاح اتمی پیش می رفت پا به مسابقه اتمی گذاشت .پاکستان کشور کوچکی با جمعیت120 میلیون نفر است و قدرت مقابله با قدرت تسلیحاتی و ارتش پیشرفته هند را ندارد. اقتصاد این کشور بسیار ضعیف تر از این است که بتواند پول خرید فناوریهای پیشرفته متعارف را به پردازد از این رو پاکستان می داند که برای مقابله با هندی تا دندان مسلح و بزرگ ، بهترین را ساخت سلاح اتمی است زیرا این سلاح می تواند برابر نظامی  را در منطقه ایجاد کند و ضعف ارتش پاکستان را پوشاند و دوم اینکه هزینه دفاعی را نیز کاهش می دهد .جالب این است که این روی کرد را هند از اوائل دهه 80 میلادی در مورد دشمن به مراتب بزرگ تر خود نسبت به پاکستان یعنی چین پیش برد .چین بزرگترین ارتش جهان را دارد که در حدود 70 تا 80 میلیون نفرپرسنل دارد(با در نظر گرفتن جمعیت 1.5 میلیاردی چین!).

این ارتش بزرگ ترین نیروهای هوایی جهان را در اختیار دارد اگر چه چین از نظر کمیتی بزرگترین ارتش جهان است ولی از نظر کیفیتی و تکنولوژی پیشرفته نمی تواتند با آمریکا و یا روسیه مقابله کند و آن را از این نظر بزرگترین ارتش جهان نامید .ولی برای توصیف قدرت ارتش چین همین کافیست که ، ویلیام کوهن وزیر دفاع امریکا در زمان ریاست جمهوری بیلی کیلنتون می گوید “یک لشكر ما در اروپا نیروی بزرگ است ولی در چین مانند یک جوخه است” (توان موشکی بالستیک چین را در بخش بعدی مقاله بررسی می کنیم).پاکستان همزمان با شروع برنامه های اتمی خود در دهه 80 میلادی دست به گسترش موشکهای بالستیک برای ارتش خود در دو بعد موشک های سوخت جامد و مایع زد .پاکستان دلایل زیادی برای این کار داشت ولی با اطمینان می توان گفت در اوائل دهه80 میلادی که این کشور هنوز راه زیادی برای تولید سلاح هسته ای داشت(دو دهه) در فکر ساخت یک موشک برای حمل کلاهک اتمی نبود زیرا اولین برنامه های موشکی پاکستان موشکهای کوتاه برد تاکتیکی بودند و نه موشکهای میان برد اتمی . در ان زمان دلیل ساخت و توسعه موشک های کوتاه برد این بود که پاکستان در زمینه نیروی هوایی قابلیت رو یا روی را با نیروی هوایی هند را نداشت .نیروی هوای هند همواره از پیشرفته ترن جنگنده های ساخت روسیه و اروپا استفاده می کرد این در حالی بود که پاکستان توان مالی هزینه کردن در بخش نیروی هوایی خود را نداشت. از این رو این کشور دست به توسعه برنامه موشک بالستیک خود ضد تا بتواند در صورت جنگ احتمالی آینده اهداف مهم و راهبردی هند را مورد هدف قرار دهد .

موشک حتف1

اولین برنامه موشکی پاکستان موشک حتف1 بود که از اوائل دهه80 شروع و در سال 1989 اولین شلیک آزمایشی خود را انجام داد و بین سالهای1992 تا 1994 به ارتش پاکستان تحویل داده شد .موشک حتف1 موشکی است سوخت جامد که دارای برد 60 تا 80 کیلومتر و در رده موشکهای بالستیک کوتاه برد قرار می گیرد. موشک حتف1 می تواند یک سرجنگنده متعارف 500کیلویی را تا برد 80 کیلومتر حمل کند و در صورت کاهش وزن سرجنگنده به 100 کیلوگرم برد ان به 150  کیلومتر افزایش می یابد .این موشک دارای طول 6 متر و قطر /56متر و وزن1500 کیلوگرم می باشد.حتف چنیدن مدل دارد ولی دو مدل اول یعنی حتف 1 و حتف 1 A فاقد سامانه هدایت هستند و در واقع راکت توپخانه ای هستند .  از سال 2000 میلادی نمونه های بهسازی شده این موشک با نام حتف1B با برد 100 کیلومتر نیز مورد آزمایش قرار گرفته  .

این نمونه مجهز به سامانه هدایت اینرسی بود .با وجود اینکه به نظر می رسد موشک حتف1 امروزه در پاکستان به خدمت گرفته شده است ولی به احتمالا بسیار دیگر تولید نمی شود.دلیل این مسئله برد بسیار کم این سلاح است.این موشک از قرار معلوم توان حمل کلاهک اتمی را ندارد و تنها می تواند یک سرجنگنده متعارف انفجاری 500 کیلویی را حمل کند .حتی در صورت توان حمل یک کلاهک اتمی باز هم این سلاح به خاطر برد کم  نمی تواند در نقش بازدارندگی هسته ای جایگاهی در امنیت ملی پاکستان داشته باشد .تقریبا می توان گفت هیچ هدف مهمی در کشور پهناور هند در تیر راس این موشک نیست و برد کم ان باعث شده که این موشک را برای پرتاب به مناطق مرزی برد که در صورت درگیری و جنگ بین دو طرف کشف و انهدام پرتابگرهای  موشک برای نیروی هوایی هند کار آسانی است .طی دهه گذشته پاکستان تلاش به گسترش برد موشک های خود کرده است و موشک دو مرحله ای حتف2 را در میانه دهه 1990  آزمایش کرده است که گفته شده دارای برد 180 کیلومتر است .ابدال نیز فاقد توان حمل کلاهک اتمی است و یک موشک تاکتیکی متعارف است  و می تواند یک کلاهک 500 کیلویی را حمل کند. میزان  خطای این موشک 15 متر بیان  شده است .

اگرچه گفته می شود که موشکهای حتف1و2 در رده موشک های پریتون هند است ولی موشکهای پریتون هند دارای برد بین150 تا350 کیلومتر(بسته مدل آن)و توان حمل سر جنگنده سنگین تر و توان حمل کلاهک اتمی می باشند. پرتوتن 250 هندی با برد 250 کیلومتر و دارای خطا 75 تا25 متر به مراتب دقیقتر و دور برد تر از موشکهای حتف می باشد سرجنگنده آن نیز بین 300 تا500 کیلوگرم سنگین تر از حتف است.دقت بالا و استفاده از سامان هدایتی مکان یاب جهانی GPS در کنار سامانه هدایتی INS دقت پریوتن را بسیار بالا برد این در حالی است که گفته می شود موشک های حتف دارای دایره خطا بیش از 250 متر می باشند.به هر حال پاکستانی ها نیز می دانستند موشک حتف سلاح کارامدی نیست و از این رو به خاطر عدم توان مقابله با هند در برنامه ای موشکی آن که به سرعت  بیشتری پیش می رفت و به ساخت موشک اگنی 1 انجامید دست به دامن چینی ها شدند .

موشک سوخت مایع غوری 1
موشک سوخت مایع غوری 1

موشک اگنی1 با برد 850 کیلومتر تمامی پاکستان را در تیر راس هندی ها قرار می داد.چین همواره با پاکستان روابط بسیار خوبی دارد که یکی از دلایل اصلی ان مشكلات خود چین با هند است که از این رو این دو کشورچین و پاکستان را بسیار به هم نزدیک می کند .موشک سوخت جامد یک مرحله M11 ساخت چین است که از اواخر دهه80 میلادی به پاکستان تحویل داده شد.این موشک  که در پاکستان با نام غزنوی  یا حتف3 نیز شناخته می شود در اواخر دهه80 میلادی به صورت قطعه جدا وارد پاکستان شده و در انجا سر هم می شود .البته تعدادی از این موشک در سال1993 به پاکستان تحویل داده شود که گفته شده تعداد دقیقه آن 30 فروند بوده  و بعد از آن خط منتاژ این موشک به پاکستان  فرستاده شد. پاکستان تا سال 1997 وجود این موشک را انکار می کرد ولی دولت امریکا از سال1991 چین را متهم کرد که فناوری های حساس موشکی و هسته ای در اختیار پاکستان قرار می دهد از این رو تعدادی از شرکت های چینی در سال 1994بر سر همین موضوع مورد تحریم امریکا قرار گرفتند. M11دارای برد 280 کیلومتر با یک سرجنگنده 800 کیلوگرمی است ولی می توان برد این موشک را با کم کردن کلاهک به 500 کیلوگرم به 300 کیلومتر نیز افزایش داد.

ولی گفته شده M11 تولیدی در پاکستان که غزنوی شناخته می شوند و در سال2002 میلادی مورد آزمایش قرار گرفتند دارای برد 500 کیلومتر و وزن کل 5256 کیلوگرم می باشد .این موشک اولین موشک بالستیک پاکستان بود که توان حمل کلاهک اتمی را دارد. البته موشک M11تنها موشک چینی در فهرست ارتش پاکستان نیست.

غزنوی
غزنوی

شاهین1

گفته شده در اوائل دهه90 میلادی چین تعدادی موشک M9نیز در اختیار پاکستان قرار داده است .این موشک ها که در پاکستان حتف4 یا شاهین1 خوانده می شود امروزه در پاکستان ساخته می شود. موشک شاهین 1 که حتف4 نیز خوانده میشد به احتمال زیاد بر اساس فناوری موشک  دانگ فنگ 15 یا همان ام9 چینی ساخته شده است .موشک  سوخت جامد شاهین  دارای برد 750 کیلومتر است البته در آزمایش این موشک در سال1997 این موشک به برد 800 کیلومتر نیز دست یافت .این موشک میتواند یک کلاهک یک تنی را حمل کند و به ادعای پاکستان توان حمل کلاهک اتمی را نیز دارد . موشک شاهین نیز مانند M9 چینی دارای پرتاب کننده متحرک باشد و می توان آن را در عرض 30 دقیقه آن را آماده پرتاب کرد. موشک شاهین از سال2003 تحویل ارتش پاکستان شده و توان هدف قرار دادن اهدافی را در برد دو برابر موشک حتف3 در اختیار پاکستان قرار داد .معلوم نیست سر جنگنده اتمی قابل حمل توسط این موشک چقدر قدرت انفجار دارد ولی به نظر می رسد مدل  چینی شاهین یعنی همان M9 شناخته می شود از توان حمل کلاهکی اتمی با انفجار 35 تا350 کیلوتن را دارد و وزن خود موشک 9500 کیلوگرم است. همچنين این موشک تنها به روش هدایت INS هدایت می شود گفته شده دارای دایره خطای بین 100 تا 250 متر می باشد اگرچه از قرار معلوم طی ارتقاء جدید به 50 تا 25 متر کاهش یافته.(این موشک را باید رقیب پاکستانی موشک اگنی1 هندی دانست). نمونه جدید موشک شاهین1 با نام شاهین2 است.شاهین 2 که حتف6 نیز خوانده می شود دارای برد بین 750تا2500 کیلومتر است.

شاهین 1
شاهین 1

موشک شاهین 2

موشک شاهین 2 برای اولین با در 9 مارس2004 میلادی آزمایش شد و امروزه پیشرفته ترین و دوربرترین  موشک بالستیک  پاکستان به حساب میاید.این موشک دو مرحله ای سوخت جامد 2500 کیلومتر برد دارد .وزن ان 25 تن و طول ان 17.5 متر و در ارتش پاکستان حتف 5 نیز به ان گفته میشود. گفته شده  این موشک توان انجام عملیات فریب برای فریب موشکهای ضد بالستیک برخوردار است . دارای  پرتاب گر متحرک است و  احتمال دارید در اینده پاکستان در صورت موفقیت  در فناوری  کلاهک مجتمع دست به سوار کردن چندین کلاهک اتمی روی این موشک دست بزند .گفته شده این موشک توان حمل کلاهک  یک تنی را دارد ولی قدرت انفجار کلاهک اتمیش  مشخص نیست.شاهین 2 دارای سامانه  INS است  ولی در ارتقاع ء  که در اواخر دهه گذشته انجام شد این موشک مجهز به سامانه هدایت جی پی اس نیز شد.میزان  خطای این موشک مشخص نیست ولی بین 100 تا 300 متر اعلام شده است.

موشک شاهین دو توان هدف قرار داد تمامی خاک هند را به پاکستان میدهد. شاهین سوخت جامد است و با پرتاب گر چرخدار خود این اجازه را به پاکستان  میدهد که به سرعت مستقر شود و  و در  زمانی کمتر از 20 دقیقه  به طرف هدف  اتش کند.

موشک شاهین 2
موشک شاهین 2

موشک غوری1

قبل از ورود به خدمت خانواده سوخت جامد شاهین این موشک های غوری بودند که در خدمت برای پاکستان می درخشیدند . موشک سوخت مایع غوری1 که یک موشک یک مرحله میان برد است و اولین موشک پاکستان که توان هدف قرار دادن دهلی نو پایتخت هند را داشت .این موشک را که باید مدل تولید شده داخلی موشک نودونگ1 کره شمالی دانست به وسیله کمک های فنی کره شمالی به مرحله ساخت رسیده است. این موشک برای اولین بار در اگوست سال1997 آزمایش شد و از سال2000 وارد خدمت ارتش پاکستان شده است.

به احتمال بسیار پاکستان در اوائل دهه90 میلادی دست به وارد کردن خود موشک نودونگ و سرانجام انتقال تکنولوژی ساخت  ان کرده است.اگرچه گفته شده برد این موشک 1500 کیلومتر است ولی گزارش شده در آزمایش اوریل 1998 این موشک برد 1100 کیلومتر از خود نشان داده  و در ازمایشات دیگر به 1200 کیلومتر نیز رسید. البته  حرف حدیث های زیادی در مورد برد این موشک وجود دارد از انجایی که گفته شده وزن سر جنگنده این موشک 700 کیلوگرم است گزارش شده که این موشک با وزن کامل سرجنگنده خود نمی تواند 1500 کیلومتر را طی کند و برای رسیدن به این برد وزن کلاهک ان به500 کیلوگرم کاهش پیدا کرده(البته برخی منابع برد 1500 کیلومتر را با کلاهک 750 کیلویی و برد 1200 کیلومتری را با کلاهک یک تنی ممکن میدانند ).ارتش پاکستان اعلام کرده این موشک توان حمل یک کلاهک اتمی را دارد .وزن خود موشک 15  تن که13 تن ان وزن سوخت موشک است. این موشک دارای سیستم هدایت INS می باشد و  دایره خطای آن190 متر می باشد .موشک سوخت مایع دارای توان بیشتر و در نتیجه برد بیشتری می باشد. اگر چه موشک های سوخت مایع سلاح های خوبی برای آماده باش در حالت اتمی نمی باشد زیرا مخازن این موشک ها را باید  از مایع تخلیه و در هنگام  نیاز و شلیک انها را پر کرد.ولی به دلیل قیمت ارزان تر و فناوری نچندان پیچیده بسیار مورد استقبال کشورهای در حال توسعه و کشورهای که می خواهند توان موشک بالستیک داشته باشند قرار گرفته است.

غوری 2

دیگر موشک بالستیک پاکستان غوری 2 است .گفته شده این موشک در سال2004 میلادی آزمایش شده ولی وضعیت عملیاتی ان نامشخص است. این موشک جواب پاکستان به اگنی 2 بود و  همانند  غوری 1 دارای سوخت مایع است ولی بر خلاف غوری 1 که  بدنه و کلاهک از هم دیگر قابل جدا شدن نیست، در غوری2 کلاهک در مرحله اخر از بدنه جدا شده و خود دارای یک پیشرانه کوچک است . جدا بودن کلاهک از بدنه باعث ورود ارامتر به جو شده و باعث افزایش دقت موشک در این نسخه شده. موشک میتواند یک کلاهک 1.2 تنی  را تا برد 2000 کیلومتری حمل کند  و  دقت ان بین 150 تا 200 متر اعلام شده. دقیقا وضعیت عملیاتی این موشک مشخص نیبست بسیار معتقدند این موشک به تعداد محدود وارد خدمت شد زیرا موشک سوخت جامد شاهین 2 به سرعت جای ان را گرفتاست

پاکستان  در دهه گذشته کار روی برنامه موشک سوخت مایه دیگری با نام غوری3 را با برد 3500 کیلومتر اغاز کرد که در سال 2004 تست شد . این نسخه هرگز به تولید نرسید و احتمالا پاکستان به دنبال برنامه شاهین 3 رفت

 شاهین 3

موشک شاهین 3 برای اولین بار در 9 مارس سال 2015 میلادی تست شد . این موشک 2750کیلومتر برد دارد  ولی با کلاهک سبکتر به برد 3500 کیلومتر نیز خواهد رسید و  دارای دو مرحله سوخت جامد است. همان طور که گفته شد پاکستان با موشک شاهین دو تمام خاک هند را در پوشش خود داشت ولی احتمالا دلیل توسعه موشک دوربرد شاهین 3 این بوده که بتواند حتی دورترین بخشهای هند را در حالی مورد هدف قرار دهد که اتش بار موشک خود را در بخشهای غربی و دور از مرز هند مستقر کره باشد. این موشک به پاکستان اجازه هدف قرار داد بخشهای زیادی از روسیه، چین و همچنین جنوب اروپا و شمال افریقا را میدهد و به عنوان تنها  کشور اسلامی دارنده سلاح اتمی ان را در جایگاه خاصی قرار داده است .جزئیات زیادی از این موشک در دستراس نیست ولی از قرار معلوم این کشور تلاش در نصب کلاهک اتمی چندگانه روی این موشک خواهد داشت و سرعت نهایی ان 18 ماخ بیان شده است  ولی تا زمان ورود به خدمت موشک همچنان زمان باقی است

شاهین3

بابور

 بابور   که حتف 7 نیز خوانده می شود موشک کروز است و نه موشک بالستیک . این موشک همانند سومار ایرانی و دی اچ-10 چینی بر اساس موشک خا55 روسی ساخته شد. در واقع پاکستان نیز مانند دو کشور دیگر این موشک را از طریق اکراین به دست اورده و بعد با کمک چین این موشک را تکمیل کرده است. نمونه نخست  که در  2001 تست شد دارای یک ژیرسکوپ حلقه لیزری و یک رادار ناوبری ارتفاع پایین بود ولی در ادامه به ان یک جی پی اس و سامانه تراکام برای مسیر یابی بر اساس نقشه از پیش داده شده به موشک نیز به ان اضافه شد. دارای دو بالچه جمع شونده در میانه بدنه است و از یک موتور درون بدنه و ورودی هوای ثابت در زیر بدنه انتهای موشک بهره می برد. مشخص نیست موتور موشک از نوع  توربوجت است و یا توربوفن  ولی موشک مادون صوت است و برد رسمی ان 700 کیلومتر اعلام شده است و انتظار میرود دقت ان به زیر ده متر رسیده باشد. بابور دارای طول 6.2 متر است و از یک لانچر زمینی  چرخدار که حاوی چهار موشک است شلیک می شود  اگرچه لانچر تکی ان نیز وجود دارد . موشک دارای وزن 1500 کیلوگرم و کلاهک 300 کیلوگرمی است و به عنوان یک موشک متعارف برای حمله به تاسیسات مهم دشمن ساخته شده ولی توان اتمی نیز دارد

بابور
بابور
پرتابگر بابور
پرتابگر بابور
نام غوری1 ابدال غزنوی شاهین1 شاهین2
طول 15.90 متر 9.75 متر 9.64 متر 12 متر 17.5 متر متر
قطر 1.3 متر 0.56 متر 0.88 متر 1 متر 1.4 متر
وزن 15850 کیلوگرم 1750  کیلوگرم 5256 کیلوگرم 10000 کیلوگرم 25 تن
سوخت یک مرحله مایع یک مرحله ای سوخت جامد یک مرحله ای سوخت جامد تک مرحله ای سوخت جامد دو مرحله ای سوخت جامد
کلاهک یک تن متعارف و یا اتمی 500 کیلوگرمی متعارف 700 کیلوگرم  متعارف یک تن متعارف و اتمی 1200 کیلوگرم متعارف و اتمی
برد 1000 تا 1500 کیلومتر 180 کیلومتر 300 کیلومتر 750 تا 900 کیلومتر 2000 کیلومتر
هدایت اینرسی جی پی اس اینرسی اینرسی اینرسی اینرسی و جی پی اس
دقت 190 متر 100 متر زیر 10 متر 200 متر 200 تا 300 متر

 

phvu05u

گرداوری:عبدالحمید تارخ

مقالات مشابه

آرایش موشک های بالستیک در جهان

توان موشکی ایران

توان بالستیک هند

موشک های بالستیک ساخت شوروی و روسیه

موشک های بالستیک ساخت امریکا

توان بالستیک اسراییل

توان بالستیک عربستان

توان بالستیک ترکیه

توان بالستیک پاکستان

توان بالستیک کره شمالی

توان موشکی کره جنوبی

موشک های بالستیک چین

نوشته های مشابه

‫2 نظرها

  1. بنظر تنوع موشکی کشورمون خیلی مناسب تر و انبوه تر از همسایه پاکستانی مونه

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن