بالگردگشت دریایی و ضد زیردریایی سی هاوک

ساخت بالگردگشت دریایی و ضد زیردریایی سی هاوک   به دهه1970  بر میگردد زمانی که اتحاد جماهیر شوروی به سرعت تعداد زیادی زیردریایی اتمی به آب می‌انداخت. نیروی دریایی آمریکا طرحی به نام لمپس مارک یک را توسعه داد که شامل یک خط ارتباط داده بین شناورهای جنگی ضد زیر دریایی و بالگردهای ضد زیردریایی بود که با تجهیزات پیشرفته هر دو بتوانند دست به کشف زیردریایی‌های دشمن بزنند .در واقع لمپس یک سامانه مدیریت نبرد ضد زیردریایی بود که با همکاری بالگردهای ضد زیردریایی و شناورهای جنگی وظیفه کشف زیر دریایی‌های شوروی را داشت

در اوایل دهه ۱۹۷۰ نسخه جدید سامانه لمپس مارک ۲ وارد شد که تجهیزات بزرگتری داشت. در آن زمان بالگرد اصلی ضد زیردریایی نیروی دریایی آمریکا  بالگرد اس اچ ۲  ساخت شرکت کمان بود و از دهه ۶۰ وارد خدمت شده بود. این بالگرد حتی برای سامانه لمپس ۲ که بخشی از تجهیزات آن قرار بود بر روی بالگرد نصب شود مانند رادار جستجوی سطحی سونار  و سانبویو(سونار هواپرتاب) یا همان و تجهیزات جنگی الکترونیک جای کافی نداشت. این در حالی بود که سیستم جدید لمپس ۳ داشت از راه می‌رسید برای همین نیروی دریایی آمریکا خواهان این شد که یک بالگرد جدید برای استفاده در نقش گشت دریایی و ضد زیردریایی هماهنگ با سیستم لمپس ۳ به خدمت گرفته شود

در همون دوران نیروی زمینی آمریکا به دنبال طرحی برای جایگزینی بالگرد یو اچ ۱ هیویی بود که منجر به خدمتگیری بالگرد یو اچ ۶۰ بلک هاوک شد. در رقابتی که در سال ۱۹۷۷ توسط نیروی دریایی اعلام شد چندین طرح از آمریکا و اروپا شرکت کردند .از جمله کمپانی بل با نسخه‌ای از بل ۲۱۲ و بعد ۴۱۲ شرکت ام بی بی اروپا و چند شرکت دیگر شرکت کردند که در نهایت هیچ کدام نتوانستند نظر نیروی دریایی آمریکا را جلب کنند. نیروی دریایی تصمیم گرفت تا نسخه دریایی بالگرد بلک هاوک را به خدمت بگیرد زیرا ورود آن به نیروی زمینی باعث می‌شد هزینه تولید آن به شدت کاهش یافته و استفاده در عملیات‌های مشترک را آسان‌تر کند

بدین گونه در ۱۲ دسامبر سال ۱۹۷۹ نخستین نسخه دریایی بالگرد بلک هاوک با نام اس اچ ۶۰ بی سی هاوک اولین پرواز خود را انجام داد

سی هاوک تفاوت چندانی با بلک هاوک نداشت .کلیات حفظ شده بودند ولی تغییراتی برای انجام عملیات در دریا داده شد. برای نمونه پوسته کلفتری داشت تا در برابر زنگ زدگی و خوردگی دریا مقاومت بیشتری داشته باشد. از همان موتور جنرال الکتریک تی ۷۰۰ استفاده می‌کرد که بر روی بلک هاوک نصب بود ولی این نسخه قوی‌تر بود .نسخه نصب شده بر رو یو اچ60 ای نخستین نمونه نیروی زمینی دارای قدرت ۱۶۶۰ اسب بخار بود در حالی که نسخه نصب شده در نسخه دریایی ۱۸۶۰ اسب بخار قدرت فراهم می‌کرد

چرخ عقب به جلو و به نزدیکی میانه بدنه منتقل شده بود تا بتواند بهتر وزن بالگرد را در هنگام فرود سخت بر روی عرشه ناو تحمل کند.ملخ‌ها برای جاگیری کمتر بر روی ناو جمع شونده بودند و البته دم نیز جمع می‌شد که آن نیز برای جاگیری کمتر در آشیانه بود. درب سمت چپ کشویی بالگرد حذف شده بود و دو بالچه کوچک برای حمل سلاح که در آن زمان اژدر در نظر گرفته شده بود بر روی بالگرد نصب شد و به دلیل نیاز به سوخت بیشتر مخازن سوخت بزرگتر داشت و میتوانست ۳۸۰ لیتر سوخت بیشتر حمل می‌کرد

در سمت چپ در جایی که درب بالگرد بلک هاوک حذف شده بود .سیستم پرتاب سونار هواپرتاب یا همان سانبویو با ۲۵ سونار نصب شده بود. قرار بود مجهز به کیسه هوا برای فرود اضطراری بر روی آب شود که در نهایت به دلایل مختلف این طرح هرگز عملی نشد

بالگرد در زیر بدن مجهز به یک سیستم جستجو سطحی بود که زیر یک پوشش گرد در زیر بدنه قرار داشت .این سیستم شامل رادار از نوع ای پی اس 124 دارای بیشترین برد کشف حدود 240 کیلومتر بود که برای کشف اهدا کوچکتر مانند یک پیرسکوپ زیر دریایی که روی اب امده دارای برد 25 تا 40 کیلومتر بود

یک سیستم کاونده الکترومغناطیسی داشت که وظیفه آن کشف توده فولادی یا همان زیردریایی در زیر آب بود

یک سیستم جنگ الکترونیک ای ال کیو 142 داشت که وظیفه تجزیه تحلیل طول موج راداری دشمن برای تشخیص امواج رادارهای جستجو زیردریایی که معمولاً زیردریایی‌ها آن را از زیر آب بیرون می‌دادند تا روی سطح آب را جستجو کنند بود و از یک سامانه دوربین دید حرارتی برای پرواز در شب در جلوی دماغه بهره میبرد که تصاویر آن در یک نمایشگر در درون کامل به نمایش در می‌آمد .سامان تنها جلو را پوشش می‌ده و قابلیت چرخش نداشت

می‌تواند دو اژدر ۳۲۴ میلیمتری مارک ۴۶ با عمق دسترسی ۳۷۰ متر برای درگیری با زیردریایی‌ها و یا برد ۱۱ کیلومتر برای زدن کشتی‌ها با سرعت ۷۴ کیلومتر در ساعت و یا یک اژدر مارک ۵۰ با برد ۱۵ کیلومتر به عمق عملیات ۵۸۰ کیلومتر را حمل کند که هر دو به عنوان سلاح ضد زیردریایی استفاده می‌شدند

از آنجایی که اس اچ 60 بی وظیفه مقابله با شناورهای سطحی را نیز داشت در مرحله اول مجهز به مسلسل‌های 7.62 میلیمتری ام ۲۴۰ شد که همان مسلسل بلژیکی اف ان مگ تولید آمریکا بود و یا می‌توانست به جای آن مسلسل سنگین برونینگ ام ۲ حمل کند .مسلسل‌ها از درب سمت راست بر روی پایه توسط خدمه شلیک می‌شد .مسلسل شش لول مینیگان نیز روی آن نصب می‌شد ولی بعد از مدتی از جمله در جریان عملیات آخوندک و درگیری بین نیروهای ایرانی و امریکا در اواخر دهه ۸۰ میلادی امریکایی‌ها متوجه شدند برای مقابله با قایق‌های تندرو نیاز به سلاح موثر‌تری است. از این رو این بالگرد مجهز به موشک ضد تانک هلفایر با هدایت لیزری و برد ۸ کیلومتر شد. به سرعت در خدمت مجهز به یک سامانه اپتیکی و نشان گذار لیزری در زیر دماغه شدند تا بتوانند با این موشک دست به شلیک به طرف دشمن بزنند.دیگر سلاح این بالگرد موشک هدایت فروسرخ ضدکشتی نروژی پنگوئن بود که دارای برد 22 تا55 کیلومتر بسته به مدل دارای 120 تا130 کیلوگرم وزن کلاهک بود که به ان اجازه نابودی ناوچه خای تا وزن 1200 تن را میداد

بالگرد مجهز به سیستم هشدار دهنده راداری و پرتاب کننده فلر و چف برای فریب موشک بود و خدمه شامل خلبان و کمک خلبان یک افسر رادار و یک افسر ضد زیردریایی بود

شش پیش نمونه از نسخه اولیه که همان اس اچ ۶۰ بی بود سفارش داده شد و در سال ۱۹۸۵ این بالگرد رسماً در نیروی دریایی آمریکا عملیاتی شد

بسیار از این بالگردها بعدها به نسخه اف ارتقا پیدا کردند ولی در نهایت تا سال ۲۰۰۶ میلادی تمامی نسخه‌های بی از خدمت خارج شد و یا به مدل‌های دیگر ارتقا پیدا کرد. ژاپن این مدل را به نام اس اچ 60 جی در داخل تولید کرد

اس اچ ۶۰ بی به طور معمول بر روی ناوچه‌ها و ناو شکن‌ها و رزم ناو های نیروی دریایی آمریکا عملیات انجام می‌داد. ولی نیروی دریایی آمریکا دارای بالگرد ضد زیردریایی دیگری بود که نسخه از بالگرد مشهور سی کینگ بود بزرگتر بود و برد بیشتری داشت و معمولاً بر روی ناوهای هواپیمابر عملیات انجام می‌داد .سی کینگ معمولاً از ناو گروه‌ها حمایت می‌کرد در فاصله دور به وسیله سنار فروبرنده خود که با کابل از زیر خود آویزان می‌کرد و آن را درون آب کرده و بعد به فرکانس‌های مختلفی زیر آب گوش می‌داد می‌توانست از فاصله دور زیردریایی‌های شوروی را تشخیص دهد

اس70 نسخه صادراتی بالگرد اس اچ 60 بی سی هاوک است که خود در چند مدل ساخته شده که بسته به سفارش مشتری روی آن تجهیزات مختلفی نصب می کنند

بالگرد SH-60F

هنگامی که تازه اس اچ60 بی وارد خدمت شده بود .نیروی دریایی نیز به دنبال جایگزینی برای سی کینگ می‌گشت و بدون شک بهترین گزینه سی هاک بود نسخه جدید با نام اس اچ60 اف شناخته می‌شد

هسته مرکزی ضد زیردریایی نسخه اف سونار فروبرنده ای کیو اس 13 اف بود که به وسیله یک کابل از زیر بالگرد آویزان می‌شد سیستم حتی می‌توانست از ۱۵۰ کیلومتری نیز حرکت پروانه‌های یک زیردریایی اتمی شوروی را کشف کند.این نسخه دارای همان ترکیب تسلیحاتی بود که اس اچ ۶۰ بی داشت با این تفاوت که فاقد موشک هلفایر بود زیرا نقش اصلی آن ضد زیردریایی بود. برخلاف اس اچ ۶۰ بی که دارای نقش جستجوی سطحی بود این نسخه در اکثر نسخه‌های تولیدی حتی رادار در زیر دماغه نداشت همانطور که گفته شد هدف اصلی آن نبرد ضد زیردریایی بود .این نسخه در اواخر دهه ۱۹۸۰ واحد خدمت شد آخرین فروند آن در سال ۲۰۱۶ تحویل نیروی دریایی آمریکا شد

بالگرد HH-60H

در سال ۱۹۸۶ نیروی دریایی ایالات متحده به دنبال بالگرد جستجو و نجات بود .پیش از این نیروی دریایی از یو اچ 1 ان و یا سی کینگ در این نقش استفاده می‌کرد. بالگرد جدید دو وظیفه داشت یکی عملیات جستجو و نجات بازماندگان در سوانح دریایی ،دوک نجات خلبان‌هایی که سرزمین دشمن از جنگنده خود خارج شدند و سوم درگیری با واحدهای سطحی دشمن .در ۱۷ آگوست سال ۱۹۸۸ نخستین فروند از این بالگرد با نام اچ اچ ۶۰ اچ نخستین پرواز خود را انجام داد و از سال ۱۹۸۹ وارد خدمت نیروی دریایی شد. بیس این نسخه در واقع همان اس اچ ۶۰ اف بود با این تفاوت که دیگر فاقد تجهیزات ضد زیردریایی بود حتی رادار جستجو سطحی نیز نداشت زیرا وظیفه آن جستجو بر روی سطح آب به دنبال شناور دشمن نبود. مجهز به یک سامانه دید حرارتی و نشانه گذار لیزری در جلوی دماغه بود که قابلیت چرخش داشت و از یک سیستم اختلالگر فروسرخ ای ال کی 144 بهره می‌برد ، زیرا یکی از وظایف آن درگیری با واحدهای بود که ممکن بود مجهز به موشک‌های شانه پرتاب فروسرخ مانند استرلا باشند از این رو با این سامانه جمر فرو سرخ که وظیفه ایجاد اختلال بر روی موشک‌های هدایت فروسرخ را داشت و یک سیستم آشکار لیزری ای وی ار2 برای هشدار به خدمه در مورد قرارگیری سلاح لیزری بر روی آنها مجهز بود.همچنین از یک هشدار دهنده راداری ای پی آر ۴۷ بهره می‌برد و همچنین دارای سامانه پرتاب کننده چپ و فلر بود

همانطور که می‌توان دید این نسخه به دلیل اینکه برای درگیری با واحدهای سطحی از جمله قایق‌های تندرو مسلح ساخته شده بود و برای همین مجهز به تجهیزاتی برای هشدار در مورد شلیک موشک و دفاع از خود بود، در حالی که در یک سمت مجهز به بالچه برای حمل ۴ موشک هدایتی لیزری هلفایر بود می‌توانست در سمت دیگر مسلسل حمل کند . خدمه آن به شکل معمول شامل کمک خلبان و خلبان یک مسئول مسلسل و دو تفنگدار بود و می‌شد آن را مجهز به یک بالابر در سمت راست برای بالا کشیدن فرد نجات یافته کرد .اچ اچ ۶۰ به شکل گسترده‌ای در جریان عملیات در عراق به کار رفت معمولاً برای نجات سربازان گیر افتاده در محاصر دشمن کاربرد داشت

MH-60R رومئو

ام چ60 ار در ابتدا به عنوان بالگرد ضد زیردریایی جدید در طرح سامانه لمپس 3 بلاک ۲ در سال ۱۹۹۳ مورد بهره‌برداری قرار گرفت که با ارتقا دو فروند اس اچ ۶۰ بی به دست آمد. ولی در نهایت با فروپاشی شوروی و کاهش تهدید خطر زیردریایی‌های شوروی این طرح مدتی رها شد تا اینکه سرانجام با نام ام اچ ۶۰ آر در سال ۲۰۰۱ دوباره بازگشت تا به عنوان یک بالگرد چند ماموریتی در چندین نقش مورد استفاده قرار گیرد .این بالگرد در سال ۲۰۰۶ رسماً واحد خدمت شد

ام اچ ۶۰ آر ترکیبی از قابلیت‌های اس اچ ۶۰ بی و اس اچ ۶۰ اف حتی برخی از قابلیت‌های اچ اچ6 را نیز دارد

ارتقاعات انجام شده در این نسخه شامل نصب ۴ نمایشگر رنگی بزرگ چند ماموریتی رنگی درون کابین و کابین هماهنگ با دوربین دید حرارتی است

از جمله تجهیزات این بالگرد که در نوع خود آن را می‌توان پیشرفته‌ترین بالگرد دریای جهان دانست سامانه هشدار دهنده نزدیک شونده موشک ای ای آر ۴۷ برای تعقیب شعله انتهایی موشک تا نزدیک شدن و جهت آن را به خدمه هشدار می‌دهند

سیستم دید حرارتی و نشانه گذار ای ای اس44 که در جلوی دماغه بالگرد قرار دارد

سیستم پرتاب فلر ای ال ایی 39 و سیستم اختلالگر فروسرخ ای ال کیو 144

سیستم جنگ الکترونیک ای ال کیو210 ، رادار چند حالته ای پی اس ۱۴۷ که در زیر بدنه بالگرد قرار داشت و دارای بیشترین برد کشف ۳۲۰ کیلومتر در ارتفاع بالا بر ضد شناورهای بزرگ بود .البته در برخی از نسخه‌های تولیدی این رادار با رادار ای پی اس ۱۵۳ جایگزین شد که دارای همین قابلیت‌ها است

سونار فروبرنده در آب ای کیو اس ۲۲ در کنار ۲۵ سونار هوا پرتاب در سمت چپ قابل حمل است که برای کشف زیردریایی‌ها در زیر آب پرتاب شده و بعد از باد شدن بالشتک آنها سر آنها که میکروفون باشد پایین و ته آنها روی آب قرار می‌گیرد و امواج را برای بالگرد ارسال می‌کند.

این نسخه همچنین دارای موتور قوی‌تری با قدرت ۱۹۰۰ اسب بخار است اگرچه موتور از همان سری خانواده جنرال الکترونیک تی ۷۰۰ است ولی قدرت و عمر بیشتری داشت . در دو سمت می‌تواند بالچه برای حمل تسلیحاتی مشابه مدل‌های قبلی از جمله موشک هلفایر و پنگوین را حمل کند

نسخه MH-60S

در سال ۱۹۹۷ نیروی دریایی تصمیم گرفت تا بالگرد سی اچ 46 سی نایت را جایگزین کند . بالگرد سی نایت برای تفنگداران دریایی ساخته شده بود ولی در نیروی دریایی نیز در نقش حمل و نقل استفاده می‌شد نسخه‌ای به نام سی اچ 60 اس در سال ۱۹۹۸ توسط سیکورسکی برای نیروی دریایی ساخته شد و طی آزمایشات موفق شد نظر نیروی دریایی را جلب کند تا سال ۲۰۰۰ نخستین فروند از نسخه حمل و نقل سی هاوک البته با نام ام اچ ۶۰ اس پرواز کند

ام اچ ۶۰ اس بر اساس بالگرد یو اچ ۶۰ ال نیروی زمینی آمریکا ساخته شد برای همین تفاوت‌های بسیار زیادی با سی هاوک دارد. در حالی که نسخه‌های قبلی سی هاوک بر اساس اس اچ ۶۰ بی ساخته شده بود این نسخه کاملاً شبیه یو اچ60 ال نیروی زمینی بود

برای نمونه در حالی که در سی هاوک چرخ عقب تقریباً نزدیکی میانه بدنه قرار داشت ولی در این نسخه چرخ دقیقاً در عقب همانند بلک هاک قرار داشت. در این مدل همچنین در هر دو سمت دارای درب کشویی بود بالچه‌های آن نیز مانند بلک هاوک در بالای بدنه با شیب رو به پایین قرار داشت. این نسخه مانند بلک هاوک می‌تواند راکت انداز هایدرا و یا مسلسل را زیر بالچی خود حمل کند و توان پشتیبانی از نیروی زمینی را دارد. مجهز به یک سامانه اپتیکی در جلوی دماغه با نشانه گذاری لیزری برای شلیک موشک هلفایر است و مجهز به سیستم تشخیص مین های دریایی از نوع ای ام اس 20 می‌باشد.در واقه این سیستم یک سیستم لیزری است که می‌تواند اجسام فلزی غوطه‌بر روی آب را و یا کمی زیر آب را تشخیص دهد .ام اچ 60 اس که به شکل غیر رسمی شوالیه‌ای دریا نیز نامیده می‌شود توان حمل ۱۰ سرباز مسلح را نیز دارد از این رو برای انجام عملیات‌های ویژه نیز از آن استفاده می‌شود و می توان بر روی آن بالابر برای بالا کشیدن نجات یافته نیز نصب کرد و یا می‌تواند دو تن بار آویخته را زیر بدنه حمل کند. می‌تواند یک مین روب ساخت بی ای ایی سیستم را برای نابودی مین‌های دریایی حمل کند که در واقع شامل یک جسم مغناطیسی بزرگ است که با کابل پشت سر بالگرد یدک کشیده می‌شود تا مین‌ها به آن برخورد کرده و منفجر شوند

نیروی دریایی سلطنتی استرالیا – 23 فروند ام اچ60 ار بدر خدمت است و در سال 2021 دست به سفارش 12 فروند دیگر زد

نیروی دریایی برزیل: شش فروند اس اچ60بی

دانمارک:9 فروند ام اچ60 ار

یونان:11 فروند اس 70 بی و 10 فروند ام اچ 60 ار

هند.6 فروند ام اچ60 ار در خدمت دارد و در سال 2020 دست به سفارش 24 فروند دیگر زد

اسرائیل:8 فروند ام اچ60 ار سفارش داد تا جایگزین بالگرد های فرانسوی دوفین شود

ژاپن: این کشور در صنایع میتسوبیسی دست به تولید 100 فروند اس اچ 60بی سی هاوک با نام SH-60J زد و همچنینی 150 فروند دیگر از انواع نسخه جنگ ضد زیر دریای و گشت دریای و ترابری این بالگرد را با نام های SH-60K و SH-60L تولید کرد

کره جنوبی:8 فروند اس اچ60بی و 12 فروند ام اچ60 ار

عربستان:9 فروند ام اچ 60 ار

سنگاپور:8 فروند اس 70بی

اسپانیا:14 فروند اس70بی

تایوان:19 فروند اس 70بی

تایلند:6 فروند اس 70بی و دو فروند ام اچ60ار

ترکیه:24 فروند اس70بی

امریکا:530 فروند از تمامی مدل های تولیدی

خصوصیات عمومی

خدمه: 3-4

ظرفیت: 5 سرنشین در کابین

 توان حمل 2700 کیلوگرم بار داخلی و 3 تن بار اویخته

طول:  (19.71 متر)

ارتفاع:(5.23 متر)

وزن خالی:  (6895 کیلوگرم)

وزن ناخالص: (8055 کیلوگرم) برای ماموریت ASW

حداکثر وزن برخاست:  (10433 کیلوگرم)

پیشرانه : 2 × موتور توربوشفت جنرال الکتریک T700-GE-401C، هر کدام 1890 اسب بخار

کارایی

حداکثر سرعت:  270 کیلومتر در ساعت

بیشترین سرعت ممکن با باد موافق: 330 کیلومتر در ساعت

برد:  830 کیلومتر

سقف خدمات(3700 متر)

سرعت صعود: (8.4 متر بر ثانیه)

تسلیحات

حداکثر دو اژدر Mark 46 یا Mk 50 یا Mk-54 یا دو مخزن سوخت  454  لیتری برای SH-60B و HH-60R و MH-60R

 چهار موشک AGM-114 هلفایر، 4 موشک هلفایر برای SH-60B و HH-60H و MH-60R،   و هشت موشک هلفایر برای MH-60S Block III  و دو موشک موشک پنگوئن AGM-119 (در حال حذف تدریجی از خدمت تا سال 2030 )،

و انواع مسلسل 7.62 م م  و مسلسل سنگین 12.7 م م