جنگنده های اف5 تی اچ ارتقاء یافته نیروی هوایی تایلند

تایلند برای نخستین بار در سال ۱۹۶۴ دست به سفارش جنگنده اف ۵ از نسخه A و B به ایالات متحده زد .این دسته اول که شامل ۱۸ فروند بود تا سال ۱۹۷۱ تمامی آنها را دریافت شد

در ادامه ۱۱ فروند دیگر از دو نسخه اولیه از جمله نسخه شناسایی RF-5A تحویل تایلند شد تا این کشور در ادامه دست به سفارش نسخه پیشرفته‌تر E و F  جنگنده اف5 بزند

نخستین سفارش مربوط به نسخه E و F در سال ۱۹۷۶ داده شد که بین سال‌های ۱۹۷۸ تا ۱۹۷۹ این جنگنده‌ها تحویل شود. در ادامه در سال ۱۹۷۹ آنها ۲۴ فروند دیگر اف ۵ E و F دیگر سفارش دادند و در سال ۱۹۸۸ آنها ۸ فروند اف ۵ ایی دست دوم دیگر که در نیروی هوایی آمریکا، در نقش دشمن متخاصم برای تمرین هوا به هوا استفاده می‌شد را دریافت کردند که سن زیادی هم نداشت

در سال‌های پس از سال ۲۰۱۰ نیروی هوایی تایلند حدود ۳۵ فروند اف ۵ ای و اف داشت که در کنار جنگنده‌های اف ۱۶ و جنگنده‌های جدید گرپین سوئدی، جنگنده‌های نیروی هوایی این کشور را تشکیل می‌دادند. این کشور از دهه ۱۹۹۰ شروع به دریافت جنگنده‌های اف ۱۶ در نسخه A و B دست دوم نیروی هوایی آمریکا زده بود و در سال‌های بعد از سال ۲۰۱۰ نیز جنگنده‌های سوئدی گرپین را دریافت کرده بود. اول قرار بود تا جنگنده‌های اف ۵ ایی و اف نیز مانند جنگنده‌های اف ۵ a و b که آنها در سال ۲۰۱۰ از خدمت خارج شدند بازنشسته بشوند، ولی به دلیل کمبود بودجه و عدم توان سفارش تعداد بیشتر جنگنده جدید تصمیمی به ارتقاء ۲۵ فروند از ۳۵ فروند اف ۵ خود گرفتند ولی در نهایت 14 فروند از آن به دلیل محدودیت بودجه ارتقا پیدا کردند

اف5 های جدید با نام سوپر تایگر شناخته می‌شوند که به نام F-5^TH نیز مشهورند .در ادامه به تفاوت‌های تایگر با سوپر تایگر می‌پردازیم و به این اشاره می‌کنیم که جنگنده ارتقا یافته اف ۵ تایلندی چه قابلیت‌هایی دارد

اف5 های تایلندی در دو مرحله ارتقا پیدا کردند. یک مرحله به صورت تدریجی در دهه ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ .برای نمونه در سال 1992 همه آنها مجهز به سامانه نمایشگر سربالایی یا همان اچ یو دی شدند که روی اف16 نیز نصب است.اف ۵ در نسخه اصلی مجهز به یک مگسک الکترونیکی ساده بود سامانه اچ یو دی به اف ۵ اجازه می‌داد تا نه تنها تمام اطلاعات پرواز را بر روی جلوی چشم خلبان به نمایش در بیاورد بلکه با کمک رایانه کنترل آتش بالستیک جدید سیستم هدف‌گیری بسیار دقیقی را برای راکت و بمب‌های غیره هدایت شونده و همچنین توپ ۲۰ میلیمتری در اختیار خلبان قرار دهد

همچنین در همین فرایند ارتقا در همان دوران سامانه هشدار دهنده راداری  AN/ALR-46 روی این جنگنده نصب شد. اف ۵ مجهز به سامانه هشدار دهنده راداری نبود و عملا اگر در معرض دید رادار دشمن قرار می‌گرفت خلبان متوجه نمی‌شد. این سامانه نه تنها به خلبان هشدار می‌داد بلکه جهت رادار را نیز تقریباً مشخص می‌کرد و در صورت قفل شدن رادار بر روی آن به خلبان در مورد این مسئله هشدار می‌داد

سومین ارتقایی که روی اف ۵‌ها در سال 1995 انجام شد نصب موشک هوا به هوای پایتون ۳ بر روی این جنگنده بود . اف5 های تایلندی می‌توانستند موشک‌های هوا به هوای سایدواندر را مانند همه اف5 ها حمل کند ولی طی تمرینات مشترک آنها با اسرائیلی‌ها آنها به قابلیتی بهتر پیتون ۳ در نبرد هوا به هوا پی بردند .پاینتون 3 توان جستجو در زاویه بیشتری از سایدواندر را داشت و برای نمونه در حالی که سایدواندر نسخه ال دارای توان جستجوی 35 درجه بود این میزان برای پایتون 3 حدود 50 درجه بود.همچنین موشک اسرائیلی چالاکتر بود و کلاهک بزرگ‌تری را حمل می‌کرد

در سال ۲۰۰۲ دوباره شرکت البیت اسرائیل توسط تایلندی‌ها برای ارتقا بیشتر اف ۵‌ها برگزیده شد این ارتقاء شامل نصب دو نمایشگر رنگی چند منظور درون کابین بود اطلاعات بیشتری شامل اطلاعات رادار و حسگرها و تسلیحات بر روی آنها به خلبان نمایش داده می شد . نسخه اصلی دارای یک نمایشگر تک رنگ گرد تک کاره بود که فقط برای نشان دادن رادار بود

همچنین کابین مجهز به سیستم هوتاس شد که در آن کلیدهای حیاتی مانند پس سوز موتور، انتخاب سلاح و حالات رادار بر روی دسته گاز قرار گرفت تا خلبان در مواقع پر استرس رزم هوایی نخواهد برای انتخاب سوئیچ سلاح دست از روی اهرم گاز بردارد

از دیگر تغییراتی که در ارتقا سال ۲۰۰۲ روی اف ۵‌های تایلندی انجام گرفت، نصب موشک هوا به هوای پایتون ۴ بود. پایتون ۴ یک موشک فرو سرخ هوا به هوای بسیار پیشرفته است که دارای زاویه جستجوی حدود ۶۰ درجه است. از جمله توانایی‌های پایتون ۴ می‌توان هماهنگی آن با کلاه پرواز یاDASH که ان نیز ساخت اسرائیل است اشاره کرد. این کلاه که تمام اطلاعات پرواز بر روی صفحه عینک جلوی آن به خلبان نمایش داده می‌شود این اجازه را به خلبان می‌دهد که تنها با نگاه کردن به سمت هدف کاوندی موشک را به همان سمت برگرداند تا بتواند سریعتر بر روی هدف قفل کند. همچنین این موشک این توان را دارد که خلبان بدون اینکه آن را قفل کند به سمت هدف آن را شلیک کند و موشک بعد از شلیک در آسمان دست به قفل بر روی هدف و درگیری با آن بزند

ارتقا بعدی در سال ۲۰۱۵ توسط اسرائیل بر روی این جنگنده انجام شد که آخرین برنامه ارتقای است که اف ۵‌های تایلندی تاکنون به خود دیده‌اند

هسته مرکزی این ارتقا شامل رادار ایی ال2032 از که یک رادار پالاس داپلر طراحی شده در دهه ۱۹۹۰ است که بر روی بسیاری از جنگنده‌های ارتقا یافته در جهان از جمله جنگنده‌های فانتوم ترکی ،میگ ۲۱ لنسر رومانی، جنگنده تجاس هندی و چند جنگنده دیگر در جهان نصب شده است

در حالی که رادار اصلی اف ۵ یک رادار با برد بسیار محدود حدود ۲۰ کیلومتر است که توان قفل بر روی اهداف هوایی را نداشته و توان هدایت تسلیحات هوا به هوای راداری را ندارد رادار پالاس تاپلر اسرائیلی جدید در نسخه نصب شده بر روی دماغه اف ۵ تایلندی دارای بیشترین برد کشف ۸۰ کیلومتر است که می‌تواند از فاصله ۵۰ کیلومتری بر روی اهداف هوایی قفل کند.. البته رادار ای ال ۲۰۳۲ دارای برد حدود ۱۵۰ کیلومتر است ولی از آنجایی که این رادار در اندازه‌های مختلف برای نصب بر روی جنگنده‌های مختلف نصب شده ، به دلیل کوچک بودن دماغه اف ۵ در این نسخه دیش رادار نیز کوچکتر است و از این رو نسخه نصب شده بر روی اف ۵ تایلندی برد کمتری دارد. این رادار توان کشف ۱۰ هدف و درگیری همزمان با دو هدف را دارد و برای اولین بار به اف ۵ این توان را می‌دهد که اهداف دریایی را کشف کند و یا اهداف زمینی با سرعت بیش از ۱۵ کیلومتر در ساعت را رصد کند .

از این رو عملاً اف ۵ که یک جنگنده نسل ۳ است با این رادار و کابین تبدیل به یک جنگنده نسل ۴ از نظر الکترونیکی می‌شود

این رادار حتی توان نقشه برداری از سطح زمین را به اف ۵ می‌دهد به آن اجازه می‌دهد تا جاده‌ها پل‌ها و ساختمان‌ها را از همدیگر تفکیک کند و بتواند دست به بمباران راداری بزند. بمباران راداری به این معنی است که خلبان با قفل بر روی یک ساختمان و یا پل رایانه کنترل آتش را به نوعی تنظیم می‌کند تا به آن بگوید که چه زمانی بمب را پرتاب کند تا دقیقاً به هدف بخورد .بمباران راداری باعث می‌شود شما بتوانید در ارتفاع بالا بمباران بسیار دقیقی را با بمب‌های غیره هدایت شونده انجام دهید

رایانه کنترل آتش جدید به خلبان اجازه برنامه‌ریزی ماموریت را می‌دهد و دارای سیستم هدایت ماهواره جی پی اس و یک نقشه خان دیجیتال بر روی نمایشگرهای رنگی است. کامپیوتر جدید می‌تواند مشخص کند که نسبت به اولویت هدف از چه سلاحی استفاده شود و در چه زمانی خلبان اقدام به آتش کند

ولی رادار جدید سلاح جدید را نیز به همراه دارد

اولین آن موشک تصویرساز حرارتی پاینتون ۵ است. سامانه تصویرساز حرارتی دقت بسیار بالاتری نسبت به موشک‌های دارای سیستم هدایت فروسرخ دارند .انها حتی می‌توانند از روبرو بر روی گرمای بدنی نیز قفل کند . پاینتون ۵ را حتی می‌توان به پشت سر نیز شلیک کرد. یعنی موشک بعد از شلیک دور زده و با هدفی که در پشت سر است درگیر شود. مهمترین امتیاز این موشک برد آن است که ۳۰ کیلومتر است .میتواند از ۱۸ کیلومتری بر روی یک جنگنده از جلو قفل کند ولی می‌توان برای رسیدن به بیشترین برد آن، ان را بدون قفل به طرف هدف شلیک کرد تا خود در آسمان روی هدف بعد از کشف آن قفل کند .از این رو پایتون ۵ یک موشک بی‌ وی آر است یعنی موشکی است که در خارج از برد چشمی می‌توان با هدف با آن درگیر شد

ولی کار تنها در اینجا به پایان نمی‌رسد. اف ۵‌های تایلندی مجهز به موشک هوا به هوای رادار فعال دربی هستند ساخت اسرائیل هستند. دربی یک موشک رادار فعال با برد ۵۰ تا ۷۰ کیلومتر است که به واسطه نصب رادار جدید بر روی جنگنده توان شلیک آن به وجود آمده. با دربی می‌توان همزمان با دو هدف درگیر شد و به واسطه رادار فعال بودن آن توان شلیک کن و فراموش کن استفاده کند که این به این معنی است که جنگنده بعد از شلیک موشک می‌تواند منطقه را ترک کند و نیازی به هدایت موشک از توسط رادار جنگنده نیست

در بعد تسلیحات هوا به زمین اف ۵‌های تایلندی به غیر از بمب‌ها و راکت‌های سقوط آزاد مانند بمب‌های مارک ۸۲ و ۸۴ با وزن به ترتیب ۲۲۵ و ۹۰۰ کیلوگرم و یا راکت‌های ۷۰ میلیمتری هایدرا با غلاف‌های ۱۹ تایی می‌تواند، موشک هوا به زمین ماوریک را حمل کند که از دهه ۱۹۸۰ بر روی اف ۵‌های آنها نصب می‌شد و در واقع بخشی از اف ۵‌های تحویلی به تایلند به شکل پیش فرض توان حمل این موشک را داشت. این کشور نیز نسخه هدایت اپتیکی و هدایت تصویربردار فرو سرخ این موشک را در خدمت دارد که از جنگنده‌های مختلف از جمله اف ۵ و اف ۱۶ آنها پرتاب می‌شود.500 تیر از این موشک تحویل تایلند شد

ولی طی ارتقا انجام شده این جنگنده مجهز به غلاف نشانه گذار لیزری لیتینیگ ۳ ساخت اسرائیل شد که به آن اجازه حمل بمب‌های هدایت لیزری اسرائیلی لیزارد با وزن ۲۲۵ کیلوگرم و برد ۲۵ کیلومتر را می‌دهد

همچنین غلاف جنگ الکترونیک اسکای شیلد ساخت اسرائیل نیز از دیگر تجهیزات قابل نصب بر روی این جنگنده است

یکی از برنامه‌های اجرا شده توسط تایلندی‌ها طی چند سال گذشته نصب موشک تصویرساز حرارتی IRIS-T ساخت آلمان بر روی این جنگنده است. این موشک با جنگنده سوئدی گرپین وارد تایلند شد و ۲۲۰ تیر از آن سفارش داده شد. این موشک نیز یک موشک تصویرساز حرارتی در کلاس پاینتون ۵ است و دارای برد ۲۵ کیلومتر می‌باشد

تا سال ۲۰۲۲ در مجموع ۱۴ فروند اف ۵ ارتقا یافته تحویل نیروی هوایی تایلند شد ، که از این میزان ۱۳ فروند نسخه تک سرنشینه و یک فروند نسخه دو سرنشینه آموزش رزمی بود که البته همان یک فروند نسخه دو سرنشینه در هنگام فرود در دسامبر ۲۰۲۲ دچار سانحه شد و از بین رفت و هم اکنون ۱۳ فروند اف ۵ تی اچ ارتقا یافته در خدمت تایلند ها است

مقالات مشابه

اشنایی با موشک های هوا به هوای ساخت اسرائیل

اف5 های ارتقا یافته برزیلی

جنگنده کوثر

جنگنده صاعقه