رابطه عاشقانه اسرائیل اف15 بر کیگردد به اوائل دهه 1970 میلادی زمانی که اسرائیل به دنبال یک شکاری برتری هوایی میگشت. تجربه اسرائیلی ها به انها نشان داده بود که نبرد هوایی تن به تن یا همان داگ فایت اهمیت بالای دارد زیرا دست کم در ان زمان ه جنگندهای روسی توان چندانی در نبرد در برد بلند و موشک های هوا به هوای میان برد نداشتند از این رو انها دنبال یک جنگنده چالاک بودند که البته دست بلندی نیز در نبرد هوای فامد ویا در واقع نبردی هوای در برد بیش از 15 کیلومتر هم داشته باشد.
انها بر اساس تجارب استفاده از اف4 فانتوم دست به ازمایش اف14 تامکت و اف15 ایگل زدند. در نهایت اف15 به دلیل قابلیت پروازی بالاتر از جمله سرعت بیشتری، سرعت اوجگیری بیشتری، چالاکی ، توان تحمل جی بیشتر مورد پسند اسرائیلی ها قرار گرفت. اف15 در رزم هوایی چالاکترین جنگنده غربی بود و انها دست به سفارش اف15 درسال 1976 زدند
مقاله ای در مورد اف15 ایگل را اینجا بخوانید
از سال 1977 خلبان و پرسنل اسرائیلی به امریکا رفتند تا اموزش های لازم را با این جنگنده ببیند. همزمان اسرائیل که به دنبال یک جنگنده چند منظوره بود اف16 را نیز سفارش داد. اولین دسته در سال1978 در اسکادران 133 واقع در پایگاه هوایی تل نوف تحویل شد و اسرائیل به ان لقب باز دادند .این جنگنده برای مدتها در کنار اف14 ایرانی بهترین جنگنده منطقه بود
اسرائیلی ها روی اف15 برای حفظ برتری هوایی بر اعراب بسیار حساب باز کرده بودند. انها بهترین خلبانان میراژ و فانتوم و اسکای هاوک را برای پرواز با این جنگنده انتخاب کرده بودند .دسته اول شامل 19 فروند اف15 ای نسخه شکاری برتری هوایی تک سرنشینه و دو فروند اف15 بی نسخه دو سرنشینه اموزشی رزمی بود .کل سفارش اولیه 21 فروند اف15 ای و 4 فروند اف15 بی بود که تا پایان سال 1979 همگی تحویل شدند
یک سال از ورود اف15 به خدمت میگذشت که در 27 ژوئن سال 1980 یک درگیری بین سه فروند اف15 اسرائیلی و 5 فروند میگ21 سوری اتفاق می افتد که طی ان هر 5 میگ21 سرنگون می شوند و این اولین درگیری هوایی اف15 در تاریخ خدمتش بود .در 13 فوریه یک فروند میگ25 سوری توسط یک اف15 باشلیک موشک اسپارو در 24 کیلومترسرنگون شد. این نخستین سرنگونی میگ25 در تاریخ بود. جالب اینه میگ25 ار شوروی در سال 1973 در مصر مستقر شده بودندو به راحتی بر فراز اسرائیل پرواز میکردند و فانتومهای اسرائیلی هم توان سرنگون این جنگنده بلند پرواز را نداشتند ولی با ورود اف15 همچیز تمام شده.
به زودی نسخه جدید اف15 یعنی نسخه سی و دی که دارای الکترونیک پیشرفته تر بودن وارد خدمت اسرائیل شدند .بین سالهای 1981 تا سال1982 این ارتش 9 فروند اف15سی و 6 فروند اف15 دی دریافت کرد
چند ماه بعد شش فروند اف15 دست به اسکورت 8 فروند اف16 زدند تا با یک دیگر با رد شدن از شمال عربستان خود را به نزدیکی بغداد در عراق رسانده و نیروگاه اتمی عراق را هدف قرار دهند . عملیات با موفقیت بالا انجا شد.نام این عملیات عملیات اپرا بود
تا زمان اغاز جنگ سال 1982 دره بقاع ، اف15 اسرائیلی با موفقیت توانستند 13 میگ21 و دو فروند میگ25 سوری را سرنگون کنند . اکثرا این درگیرها در جنوبی لبنان بود و هیچ تلفاتی برای اف15 به همراه نداشت . تا اینکه با یورش اسرائیل به جنوب لبنان نیروهای سوری مستقر در جنوب این کشور با نیروی های اسرائیلی درگیر شدند
اسرائیل ترکیب اواکس و اف15 را به خوبی استفاده کرد. جنگندهای سوری هنگامی که از روی باند حرکت میکردند توسط اواکس دیده می شدند تا برمیخواستند اف15 به سرعت خود را به انها رسانده و انها را سرنگون میکردند. سطون فقرات نیروی هوایی سوریه میگ21 و میگ 23 بود.. 23 فروند میگ21 و 13 فرود میگ 23 قربانی اف15 شدند بدون هیچ تلفاتی.اف15 قابلیت فوق العاده ای از خود نشان داد سوخت زیاد و برد پروازی بالا به ان اجازه میداد تا ساعتها در اسمان پرواز کند و بسیار از میگها در لحظه اوجگیری سرنگون شدند
در سال 1982 اسرائیل بار دیگر دست به دریافت 11 فروند اف15 زد که از این میان 2 فروند نسخه دو سرنشینه دی بود. البته این سفارشات باز ادامه داشت .در سال 1990 اسرائیل دست به دریافت 10 فروند اف15 ای و 5 فروند اف15 بی دست دوم زد و درسال 1992 5 فروند اف15 سی و دی دیگر سفارش داد که این اخرین دسته از اف15 ایگل دریافتی بود در واقع نسخه شکاری بودند
اف15 یک شکاری برتری هوایی بود خوب این نقشی بود که برای ان از روز اول در نظر گرفته شده بود. برتری هوایی به معنی جنگنده ای برای نابودی نیروی هوایی دشمن در اسمان از این رو نقش تهاجم زمین نداشت .ولی اف15 برد زیادی داشت که دلیل ان نیز به دلیل توان حمل سوخت داخلی بالا بود و البته از طرفی توان حمل مهمات بالای نیز داشت.این توان برای انجام عملیات هوا به زمین از اف15 یک جنگنده کم نظری ساخته بود که از نظر برخی مشخصات پروازی بر روی دست برخی جنگندهای تهاجمی میزد ولی البته در ان زمان اف15 تنها توان حمل سلاح غیر هدایت شونده مانند بمب های 225 کیلوگرمی مارک 82 و بمب 900 کیلوگرمی مارک84 را داشت.
اسرائیل از این توان اف15 در اول اکتبر سال 1985 بهره برد زمانی که اف15شش فروند اف15 دی و دو فروند اف15 سی نیروی هوایی اسرائیل طی یک عملیات بلند پروازانه 1930 کیلومتر را از اسرائیل پرواز کرده و با طی مسیر در جنوب مدیترانه خود را به یکی از پایگاه های نظامی سازمان آزادی‌بخش فلسطین در شمال تونس رسانده و انجا را بمب باران کرده و با یک بار سوختگیری این مسیر را برگشتند .این عملیات با نام پای چوبی شناخته می شد و یکی از دوربردترین عملیاتهای نظامی تاریخ است .این تنها باری نبود که اسرائیل از نسخه شکاری اف15 در عملیات تهاجمی استفاده کرد ولی اسرائیل تنها کشوری بود که از نسخه شکاری برای این کار استفاده کرده .
شش فروند از اف15 دی شرکت کننده در این عملیت دارای بمب هدایت شونده بودند .در واقع اسرائیل به این مسئله پی بردند که اف15 از جمله نسخه دو سرنشینه قابلیت بالای برای استفاده به عنوان یک سکوی سلاح های هدایت شونده دارد. کابین عقب میتوانست برای قفل این سلاح های اقدام کند از این رو در سال 1984 اسرائیل شش فروند اف15 دی خود را به بمب های اپتیکی جی بی یو 15 امریکایی مجهز کرد .
جی بی یو15 یک بمب اپتیک بود که 900 کیلوگرم وزن داشت و اگر از 12000 متری پرتاب می شود تا 38 کیلومتر برد داشت ولی معمولا از 7500 متری پرتاب می شود که در این صورت حدود 24 کیلومتر برد داشت.
به غیر از شش فروند اف15 دی مجهز به بمب جی بی یو 15 در این عملیات دو فروند اف15 سی هر یک مجهز به شش بمب 225 کیلوگرمی مارک82 زیر بدنه و موشک اسپارو نیزشرکت داشتند . اول بمب های هدایت شونده که پرتاب شد و بعد دو اف15 سی بمب های سقوط ازاد را پرتاب کردند
در دهه1980 زمانی که اسرائیل روی اف15 دی بمب هدایت شونده نصب و از ان در یک عملیات تهاجمی استفاه کرد خود سازنده اف15 یعنی مکدانل داگلاس در حالی طراحی یکی نسخه تهاجمی بر اساس اف15 دی با نام استراک ایگل بود. این نسخه قرار بود جایگزین اف111 شود . در این برنامه این نسخه تهاجمی اف15 با یک نسخه تهاجمی جنگنده اف16(اف16 ایکس ال) رقابت میکرد ولی در نهایت اف15 پیروز شد. نسخه جدید با نام اف15 ایی استراک ایگل شناخته می شود.. استراک ایگل یک نسخه از اف15 دی بود ولی یکی از برتری ها ان قرار گرفتن دو مخزن سوخت بزرگ ماژولار در کنار دو ورودی هوا بود که به ان جایگاه زیادی برای حمل تسلیحات نصب می شود از این رو هم برد افزایش چشمگیری داشت و هم توان تهاجمی.اسرائیل از این مخازن بسیار خوشش امد و دست به دریافت تعدادی از انها و نصب انها روی نسخه های شکاری اف15 خود زد و از این رو بدون هزینه خاصی از اف15 شکاری خود نسخه های تهاجمی دوربرد ساخت
همان طور که گفته شد اسرائیل در دهه1980 و 1990 تعدادی اف15 سی و دی دیگر دریافت کردولی در این بین 15 فروند اف15 ای و بی دست دوم گارد ملی در سال 1991 تحویل اسرائیل شد ولی این تعداد هرگز عملیاتی شد و تبدیل به منبع لوازم یدکی دیگر اف15 ها شد
از همان دهه 1980 اسرائیل دست به ارتقا اف15 خود زد. این ارتقا در مرحله اول شامل نصب سامانه های ارتباطی ساخت اسرائیل بود ولی در مرحله بعد دست به نصب موشک های فروسرخ بومی زد. موشک پاینتون3 که یک موشک فروسرخ رزم هوایی نزدیک است در جنگ سال 1982 روی اف15 نصب بود . این موشک 35 پیروزی هوایی طی این جنگ به دست اورد ولی از انجایی که این موشک روی اف16 نیز نصب بود مشخص نیست اف15 چند پیروزی با این موشک به دست اورده است. نصب موشک های هوا به هوای بومی روی اف15 ادامه داشت و در دهه بعد انها موشک پاینتون 4را روی اف15 نصب رکدند. این موشک توان درگیر در خارج از زاویه درگیری کاونده خود را داشت و با کلاه ساخت شده توسط البیت سیستم اسرائیل هماهنگ بود. روش کار اینگونه بود که خلبان تنها کافی بود به سمت هدف نگاه کند و سیستم با در نظر گرفتن سمت نگاه خلبان کاونده موشک را به همان سمت بر میگرداند تا موشک سریعتر روی هدف قفل بکند .در ادامه موشک های پینتون5 با اف15 هماهنگ شد این موشک توان درگیر 360 درجه داشت یعنی خلبان میتواند موشک را قفل نشده به سمت هدف شلیک کند، موشک به سرعت بعد شلیک چرخیده و به هان سمت می رفت و بعد کاونده خود را روشن میکرد و با اولین هدفی که میدید درگیر می شد حتی اگر هدف پشت سر جنگنده شلیک کننده بود
اخرین سلاح هوا به هوا بوم که روی اف15 اسرائیلی نسب شد موشک رادار فعال دربی بود. این موشک رادار فعال با برد 50 تا70 کیلومتر برای درگیر فامد ساخته شده بود
یکی از ارتقائات انجام شده روی اف15 در دهه1990 نصب موشک تهاجم زمین پوپای ساخت اسرائیل بود. پوپای یک موشک هدایت اپتیک با برد حدود 80 کیلومتر بود که توسط یک غلاف هدایت می شود و بعد از پرتاب و نزدیک شدن به هدف ، اپراتور با کمک تصاویر سر دوربین بمب که روی رس موشک نصب شده بود، هدف را کسب و روی ان قفل و هدف را نابود میکرد.این سلاح تان اف15 را بسیار افزایش داد زیرا به انها اجازه میداد عملا دور از دست سر هر سامانه پدافند سوریه سلاح های خود را رها کند
در ادامه تسلیحاتی چون بمب هدایت شونده ماهواره ای اسپیشی و موشک دلیله با برد 250 کیلومتر روی این جنگنده نصب شد
در سال 1993 اسرائیل تمامی اف15 ای و بی خود به تسلیحات هدایت شونده اپتکی تجهیز کرد تا برای عملیات تهاجمی از انها استفاده کند و در همان سال چندین ماموریت ضد نیروی های حزب الله انجام داد. در همان سال اسرائیل علاقمند به خرید استراک ایگل از امریکا شد ولی این برنامه با مخالفت امریکا مواجه شد تا اینکه با امضا قرارداد صبح بین اعراب و اسرائیل امریکا با فروش استراک ایگل موافقت کرد. البته اسرائیل به سرعت به سراغ استراک ایگل نرفت در مرحله اول از انجایی که ناوگان بسیار بزرگی تری از اف16 داشت میخواست ببیند که ایا اف16 نیاز ان را براورده میکند که البته در ان زمان خیر… اسرائیل خواهان یک جنگنده بود که با یک بار سوختگیری بتواند به پایتخت ایران بعنی تهران رسیده و برگردد در ان زمان اف16 چنین قابلیتی نداشت اگرچه چند سال بعد با افزودن مخازن سوخت تطبیقی چینین قابلیتی یافت.از این رو انها به سرعت نسخه جدید با نام F-15I رام را سفارش دادند
قیمت اصلیترین مسئله بحث بود استراک ایگل دو برابر اف18 و سه برابر اف16 قیمت داشت .البته اسرائیل به دنبال نصب سامانه ای مختلف بومی روی ان بود که تا حدی هزینه را کم میکرد. حتی مدتی این کشور دنبال خرید اف111 دست دوم در کنار تعداد بیشتری اف16 نیز بود ولی بعد بررسی مشخص شد که برای نمونه اف111 در خدمت استرالیا هزینه عملیاتی بالای دارند و از طرفی این پرنده توان دفاع هوایی بسیار کمی دارد
در نهایت این کشور 25 فروند اف15 استراک ایگل سفارش داد و سفارش تعداد بیشتر نیز میسر نشد زیرا اف16 با مخازن سوخت تطبیقی چند سال بعد رسید و اسرائیل 101 فروند F-16I سفارش داد .اگرچه F16I بردش به استراک ایگل نمیرسد ولی برای اسرائیل کافی بود
در میانه دهه1990 زمانی که اسرائیل دست به سفارش F16I زد تصمیم به ارتقا بومی اف15 خود نسخه های شکاری گرفت. این برنامه با نام باز2000 نامیده شد.این ارتقاء شامل نصب کابینی با نمایشگرهای به روز شده رنگی، اصلاح دسته گاز و سیستم اتش هماهنگی موشک رادار فعال امرام نسخه بی برای جایگزینی موشک های اسپارو برای رزم هوایی بود. نسخه های دو سرنشینه بی و دی مورد اصلاح بیشتری قرار گرفتند زیر قرار بود بتواند تهاجمی تر عمل کنند. روی تمامی نسخه های های شکاری اف15 حتی نسخه های تک سرنشینه بمب هدایت ماهواره ای نصب شد ولی نسخه های دو سرنشینه بی و دی توان تهاجم شبانه یافتند و از سامانه های ناوبری چون لینینیگ برای ناوبری ارتفاع کم شبانه استفاده کردند از یک خط ارتباط داده امن اتباطی ماهواره ای بهره بردند .این ارتقا از اف15 شکاری یک جنگنده چند منظوره با قابلیت تهاجم در هر شرایط اب و هوایی ایجاد کرد که دمیدن روح جدید در کاربرد اف15 بود. حتی اسرائیلها پار را از این مرحله فراتر گذاشت و روی نسخه های دو سرنشینه غلاف شناسایی نصب کردند. این غلاف دارای فرستنده ماهواره ای بود و تصاویر خود را میتوانست حتی هزار کیلومتر ان سوتر به شکل مستقیم برای مرکز فرمانده ای ارسال کند و بر روی انها تجهیزاتی برای هدایت پهپاد از کابین عقب نصب کردند که در نوع خود بی نظری بود
اف15 اسرائیلی چه از نسخه شکاری ارتقا یافته و چه نسخه رم (F-15I) طی چند سال گذشته بارها در مرزهای سوریه و یا لبنان و یا در عزه اهداف را بمب باران کرده اند ولی واقعا ناوگان اف15 برای این حملات ارتقا نیافتند زیرا این اهداف را با اف16 نیز میتوان هدف قرار داد در واقع هدف اصلی از ارتقا این جنگنده تاسیسات هسته ای ایران است. اف15 برد بالای دارد با یک با سوختگیری تا عمق خاک ایران میتواند پرواز کند. سلاح مورد نیاز از جمله بمب سنگر شکن جی بی یو28 را نیز با خود حمل کند .اسرائیل 100 تیر از این بمب را برای پرتاب از F-15I خریدار کرد برای همین اسرائیل تاکید زیادی روی حفظ این ناوگان دارد. حتی در نبرد های داخلی سوریه دست کم 200 بار اسرائیل اهدافی در سوریه را بمب باران کرد ولی همواره این اف16 بود که عملیات انجام میداد و موارد کمی را اف15 انجام داد
در سالهای اخیر با افزایش سن F-15A و F15B این ناوگان کمتر پرواز میکند ولی هنوز نسخه سی و دی بسیار فعال است. اسرائیل به دنبال خرید تعدادی اف15 دی از خدمت خارج شده امریکا برای تبدیل کردن انها به جنگنده تهاجمی است تا از انها در کنار اف35 استفاده کند
اسرائیل در سال2022 دست به سفارش 25 فروند F-15EX زد.
اف15 ایی ایکس نسخه پیشرفته و به روز اف15 است که توسط بوئینگ برای بقای این جنگنده در بازار ساخته شده است.خود بوئینگ امید دارد تا این نسخه را دارندگان قبلی اف15 خریداری کند و البته اولین مشتری خارجی ان نیز اسرائیل بود. همان طور که گفته شد اف15 برد زیادی دارد و اسرائیل روی این برد حساب ویژه باز رد. ناوگان اف15 سی و دی اسرایل متعلق به دهه 1980 هستند و سن بالای دارند و F-15I نیز تعداد کم بود برای همین اسرایل دست به سفارش ایی ایکس زد. این نسخه در خود امریکا به عنوان جایگزین نسخه شکاری اف15 ساخته شد اگرچه دارای دو کابین است و توان کامل هوا به زمین را دارد و میتواند تمامی تسلیحاتی که توسط اف15 ایی استریک ایگل حمل می شود از موشک های کروز تا بمب های هدایت شونده را حمل کند. اسرائیل نتنها 25 فروند اف15 ایی ایکس را سفارش داد بلکه تصمیم به ارتقا 25 فروند F-15I خود به این نسخه دارد.این نسخه شامل نصب رادار ارایه فازی فعال ای پی جی63 وی3 است که قرار است روی استراک ایگل های خود ارتش امریکا نصب شود.این رادار توان درگیر با 8 هدف را دارد و میتواند تا برد 300 کیلومتری را پوششش دهد. همچنین دارای جایگاه تسلیحاتی بسیار بیشتری است و میتوان سلاح های بیشتری حمل کند
برنامه دیگر هماهنگ سازی اف15 های با اف35 است. اف35 جنگنده با الکترونیک پیشرفته و سطح پنهانکاری بالا ولی برد کم است. این مسئله لاعث شده که اسرائیل در بحث عملیات بر ضد اهداف برد بلند از جمله ایران نتواند چندان روی اف35 حساب کند.برنامه اسرائیل این است که طی یک تهاجم دوربرد اف35 پوشش الکترونیک بدهد و پدافند را از کار بیندازد در حالی که اف15 با تسلیحات سنگین سنگر شکن وارد میدان شود .اینگونه اف35 در برد بالا مثلا برای عملیات بر ضد ایران نیاز نیست سلاح سنگین حمل کند و بردش کاهش یابد و تنها در نقش سرکوب پدافند وارد می شود
مقالات مشابه
چرا اسرائیل اف14 را انتخاب نکرد
عضویت در کانال تلگرام سایت جنگاوران برای آگاهی از آخرین اخبار نظامی و آخرین مقالات درج شده در سایت
