اسمان ویتنام
در این مقاله کوتاه و جداول به تعداد هواپیماهی سرنگون شده در جنگ ویتنام از دو طرف درگیری چه ارتش امریکا(شامل نیروی هوایی ،دریایی،زمینی و سپاه تفنگ دار دریایی) و چه ارتش ویتنام شمالی امده است. در مورد تلفات امریکا در جدول به ترتیب از راست به چپ = نوع هواپیما ،اولین سال و اخرین سال سرنگون شدن ان در ویتنام ،تعداد سرنگون شده کل که شامل تعداد سرنگون شده بر اثر اتش دشمن و چه بر اثر حوادث غیر رزمی ،تعداد سرنگون شده بر اثر اتش مستقیم ویتنام شمال و یا ویتکنگها امده است .
امار زیر تلفات دو ارتش را بین سالهای 1962 تا 1975 نشان میدهد. بالا بودن تلفات امریکا در این جنگ به دلیل عدم در دستراس بودن بسیاری از سامانه ها متداول امروز مانند سامانهای جنگ الکترنیک،موشکهای ضد رادار، سلاح های هدایت شونده بودند که باعث میشد خلبان بدون هیچ پوشش الکترونیکی برای زدن اهداف خود بدون بهره گیری از سلاح های دوربرد هدایت شونده با چند صد متری هدف پیش رود که در نهایت باعث نابود و سرنگون شدن ان حتی با سلاح های چون مسلسل سنگین دوشکا میشد.همچنین ارتش امریکا بیش از یک سوم هواگردهای خود را بر اثر حوادث غیر رزمی همچون نقص فنی و یا بدی اب هوا از دست داده.
در مجموع ارتش امریکا طی این جنگ بیش از 8324 فروند هواپیما و بالگرد خود را از تمامی نمونه ها از دست داد و البته این تلفات درسی برای پیروزها در عراق،افغانستان ، بالکان و لیبی شد .
هواپیماهای جنگنده و تهاجمی
هواپیما | اولین و اخرین سال سرنگونی در ویتنام | تعداد کل سرنگون شده | تعداد سرنگون شده بر اثر اتش ویتنام شمالی | توضیحات |
اف100 | 1964-1971 | 243 فروند | 198 | جنگنده بمب افکن،اولین جت مافوق صوت جهان،حداقل سه تا پنج فروند میگ را سرنگون کرد |
اف102 | 1964-1967 | 14 | 7 | شکاری رهگیر بلند پرواز،در مراحل اول نبرد برای اسکورت ب52 به کار میرفتی.یک فروند به اتش میگ 21 سرنگون شد |
اف104 | 1965-1969 | 14 | 9 | شکاری رهگیر از 2 ماخ،یک فروند به اتش میگ19،سه فروند موشک سام،ما بقی توپ ضد هوایی |
اف105دی | 1964-1970 | 335 | 283 | جنگنده تهاجمی مافوق صوت،اف105 در رزم هوایی27.5 فروند جنگنده ویتنامی را سرنگون کرد که سه فروند با سایندوندر و مابقی با توپ 20 م م ،همچنین 17 فروند از اف105 نیز در رزم هوایی سرنگون شد |
اف105 اف و جی | 1966-1972 | 47 | 37 | نسخه سرکوب کننده پدافند اف105 که بعدها با F4G جایگزین شد |
اف111ای | 1968-1973 | 11 | 6 | جنگنده تهاجمی بال متغییر |
اف4 فانتوم | 1965-1973 | 445 | 382 | 307 فروند بر اثر اتش توپ خانه،30 فروند بر اثر اتش موشکهای سام و 33 فورند توسط میگهای ویتنام شکار شدند.همچنین فانتوم های نیروی هوایی در رزم هوایی 107 فروند جنگنده ویتنامی را سرنگون کردند. فانتوم بیشترین تلفات را در ویتنام داشت |
اف5 ای | 1965-1967 | 9 | ؟ | |
ای1 اسکای ریدر | 1964-1972 | 191 | 150 | جنگنده پیستونی تک موتوره بازمانده از جنگ جهانی دوم،این تعداد متعلق به اسکای ریدرهای نیروی هوایی است |
ای7 دی کروسیدر | 1972-1973 | 6 | 4 | جنگنده تهاجمی مادون صوت تک سرنشینه که برای نیروی دریایی ساخته شد ولی دارای یک مدل برای نیروی هوایی بود |
ای26 اینویدر | 1962-1969 | 22 | ؟ | بمب افکن سبک دو موتوره پیستونی ساخته شده در طی جنگ جهانی دوم که در ویتنام توسط نیروی هوایی امریکا به کار رفت |
ای37 دراگن فلی | 1967-1972 | 22 | ؟ | نسخه رزمی تی37 |
ای سی47اسپوکی | 1965-1696 | 19 | 12 | توپخانه پرنده که بر اساس سی47 داکوتا ساخته شده بود ومجهز به 3 مسلسل مینیگان و 10 مسلسل سنگین 12.7 م م در دو طرف بدنه بود |
ای سی119 استینگر | 1969-1971 | 6 | 2 | توپخانه پرنده بر اساس هواپیما ترابری سی119 مجهز به چهار مسلسل 7.62 م م و دو توپ 20 م م ام61. |
ای سی130 گان شیب | ؟-1972 | 6 | 6 | نسخه توپخانه پرنده سی130 هرکولس |
بمب افکنها
هواپیما | مدت خدمت در ویتنام | تعداد کل سرنگون شده | تعداد سرنگون شده بر اثر اتش ویتنام شمالی | توضیحات |
ب52 استراتوفورترس
|
1965-1973 | 31 | 17 | همگی بر اثر موشک سام سرنگون شدند |
ب57 کانابرا | 1964-1970 | 56 | 38 | بمب افکن تاکتیکی که در ویتنام در نقش بمب افکن و شناسایی خدمت کرد |
شناسایی و جنگ الکترونیک
هواپیما | مدت خدمت در ویتنام | تعداد کل سرنگون شده | تعداد سرنگون شده بر اثر اتش ویتنام شمالی | توضیحات |
ار اف4فانتوم | 1966-1972 | 83 | 76 | تنها نسخه ار اف4 سی در ویتنام خدمت کرد.7 فروند بر اثر موشک های سام و 65 فروند بر اثر توپ ضد هوایی سرنگون شدند |
ار اف101 | 1964-1968 | 39 | 33 | نسخه شناسایی اف101 |
اس ار 71 بلک برن | 1970-1972 | 2 | ندارد | هواپیما شناسایی بلند پرواز |
یو2 | 1966 | 1 | ندارد | هواپیما شناسایی بلند پرواز |
ار بی66 | 1965-1972 | 14 | ؟ | نسخه شناسایی بمب افکن ب66 |
ائی سی 121 | 1969 | 2 | ندارد | هواپیما چهار موتوره توربوپراپ هشدار زود هنگام |
او 1 | 1969-1972 | 172 | 122 | هواپیما تک موتوره پیستونی شناسایی بر اساس سسنا 170 دید بان توپخانه |
او2 | 1967-1972 | 104 | 82 | هواپیما تک موتوره پیستونی دید بان توپخانه |
او وی10 | 1968-1972 | 63 | 47 | هواپیما شناسایی مسلح دو موتوره توربوپراپ |
هواپیماهای ترابری، سوخت رسان و اموزشی
ه |
هواپیما | مدت خدمت در ویتنام | تعداد کل سرنگون شده | تعداد سرنگون شده بر اثر اتش ویتنام شمالی | توضیحات |
سی5 گالکسی | 1975 | 1 | ندارد | بزرگترین هواپیما ترابری ساخت امریکا |
سی7 | 1967-1973 | 19 | 9 | هواپیما دو موتوره ترابری کوچک |
سی47 اسکای ترین | 1962-1973 | 21 | ؟ | هواپیمای ترابری دو موتوره پیستونی |
سی123 پروویدر | 1962-1971 | 53 | 21 | هواپیما ترابری دو موتوره پیستونی |
سی130هرکولس | 1965-1975 | 55 | 34 | .. |
سی141استارالیفت | 1967 | 2 | ندارد | هواپیما ترابری چهار موتوره توربوفن |
کی سی50 | 164 | 1 | ندارد | بر اساس بمب افکن ب50 |
کی سی135 | 1968-1969 | 3 | ندارد | نسخه سوخت رسان بوئینگ707 |
اچ او16 | 1965-1966 | 4 | 2 | هواپیما اب نشین |
تی28 تورجان | 162-1968 | 23 | ؟ | هواپیما تک موتوره پیستونی |
همچنین نیروی هوایی امریکا 4 فروند هواپیما دیگر از مدل های دیگر از دست داد.
با در نظر گرفتن لیست فوق نیروی هوایی امریکا 1900 فروند هواپیما از دست داده که از این میان حدود 1577 فروند بر اثر اتش دشمن و ما بقی بر اثر حوادث غیر رزمی سرنگون شده اند
نیروی دریایی امریکا
جنگنده ها
هواپیما | مدت خدمت در ویتنام | تعداد کل سرنگون شده | تعداد سرنگون شده بر اثر اتش ویتنام شمالی | توضیحات |
ای1 اسکای ریدر | 1964-1968 | 65 | 48 | هفت فروند بر اثر اتش میگها سرنگون شده |
ای3 اسکای وارییر | 1964-1967 | 7 | 2 | بمب افکن استراتژیک ناونشین |
ای 4 اسکای هاوک | 1964-1972 | 282 | 195 | جنگنده تهاجمی.پنج فروند بر اثر اتش میگ |
ای 6 اینترادر | 1965-1973 | 62 | 51 | بمب افکن ناونشین.10 فروند بر اثر سام،2 فروند میگ و مابقی اتش توپخانه |
ای7 کروسیدر | 1967-1973 | 100 | 55 | جنگنده تهاجمی مادون صوت |
اف4 فانتوم | 1964-1973 | 138 | 75 | 7 فروند بر اثر جنگنده های میگ،13 فروند سام و مابقی توپخانه ضد هوایی.همچنین اف4 ها 40 پیروزی هوایی به دست اوردند |
اف8 کرویدر | 1964-1972 | 118 | 57 | شکاری رهگیر ناونشین مافوق صوت .11 فروند توسط میگ ها سرنگون شدند همچنین اف8 نیز 19 میگ شامل 16 میگ17 را سرنگون کرد |
دیگر هواگرد ها
هواپیما | مدت خدمت در ویتنام | تعداد کل سرنگون شده | تعداد سرنگون شده بر اثر اتش ویتنام شمالی | توضیحات |
سی1 ترایدر | 1965-1968 | 4 | ندارد | هواپیما ترابری دو موتوره ناو نشین |
سی2 گیر هوند | 1970 | 1 | ندازد | هواپیما ترابری دو موتوره ناو نشین |
ائی 1 تراکیت | 1965-1967 | 3 | ندارد | هواپیما هشدار زود هنگام |
ائی2 سی هاک ائی | 19701971 | 2 | ندارد | هواپیما هشدار زود هنگام |
کی / ائی ای 3 | 1967-1973 | 4 | ندارد | سوخت رسان و جنگ الکترونیکی ای3 اسکای واررید |
ار ای5 ویجیلانت | 1965-1972 | 27 | 18 | هواپیما شناسای بر اساس بمب افکن اتمی ای 5 .یک فروند بر اثر اتش میگ21 و مابقی بر اثر اتش سام |
ار اف8 ائی | 1964-1972 | 29 | 19 | هواپیما شناسایی بر اساس اف8 |
همچنین نیروی دریایی امریکا 28 بالگرد از انوع سی اچ 2 و سی اچ 3 را از دست داد که 8 فروند سی کینگ بر اثر اتش دشمن بود.همچنین 12 فروند هواپیمای شناسایی و گشت دریای نیز از دست رفت
بر اساس جدول بالا نیروی دریایی امریکا 842 فروند هواپیما را از دست داده که از این تعداد 520 فروند ان براثر اتش دشمن بوده است.
سپاه تفنگ دار دریایی
این نیرو 81 فروند ای 4 اسکای هاک ،26 فروند ای6 اینترادر،95 فروند فانتوم که 72 فروند انها بر اثر اتش دشمن بود ،21 فروند اف8، 4 فروند ار اف4 بی، یک فروند ار اف8 ائی و همچنین حدود 230 فروند هواپیما جنگ الکترونیک و ترابری را از دست داد.همچنین سپاه تفنگ دار دریایی 270 بالگرد را از دست داد که ارقام درست ان متعلق به :69 فروند یو اچ1 ائی هویی ،75 فروند اچ 34 ،109 فروند سی کینگ بود.
سپاه تفنگ دار دریایی در مجموع 800 هواگرد خود را از دست داد
نیروی زمینی امریکا.
نام بالگرد | تعداد سرنگون شده | توضیحات |
ای اچ1 جی کبرا | 270 | بالگرد تهاجمی مسلح |
سی اچ47 شینوک(از انوع ای /بی و سی) | 132 | بالگرد ترابری سنگین |
او اچ23 | 98 | بالگرد کوچک دو نفره |
یو اچ1 هویی(در مدلهای ای/ بی/ سی/دی/ ائی / اف/اچ | 3107 فروند(بیشترین رکورد سقوط یک هواگرد در ویتنام) | بالگرد ترابری میان وزن و اصلیترین بالگرد ارتش امریکا طی جنگ ویتنام |
سی اچ 21 | 14 | |
سی اچ53 | 9 | |
او اچ 58 ای | 45 | |
یو اچ 34 دی | 134 | (بالگرد ترابری) |
سی اچ37 | 2 | |
او اچ13 | 147 | (بالگرد کوچک دو نفره) |
او اچ 6 | 824 | (بالگرد شناسایی سبک) |
نیروی زمینی ارتش امریکا 4782 فروند بالگرد خود را از دست داد که بیشترین تلفات را به خود اختصاص داده است.
پیروزیها و تلفات نیروی هوایی ویتنام
جت جنگی مادون صوت فاقد رادار و موشک و مسلح به دو توپ 23 م م و یک توپ 37 م م،ارتش امریکا مدعی سرنگونی 100 فروند میگ 17 در جریان جنگ ویتنام در رزم هوا به هوا است.میگ 17 ویتنامی نیز 71 فروند جنگنده امریکای شامل 11 فروند اف8 کروسیدر نیروی دریایی،16 فروند اف105 تاندرجف نیروی هوایی،32 فروند اف4 فانتوم ،دو فروند ای 4 اسکای هاوک هفت فروند ای1 اسکای ریدر و دو فروند هواگرد دیگر را سرنگون کرد.
میگ19
اولین شکاری رهگیر مافوق صوت روسها .نسخه در خدمت ارتش ویتنام مجهز به رادار و موشک نبود و تنها سه توپ 30 م م حمل میکرد.میگ19 کم تعداد ترین جنگنده در خدمت ارتش ویتنام بود و 54 فروند از نسخه جی6 نسخه تولید در چین در خدمت این نیرو بود.ارتش امریکا مدعی سرنگونی 10 فروند میگ 19 است و از طرفی میگ 19 نیز 6 فروند جنگنده امریکایی شامل سه فروند اف4 فانتوم، دو فروند بمب افکن ای 6 اینترادر و یک فروند اف104 را سرنگون کردند
شکاری رهگیر تک سرنشینه همه گونه هوا ساخت شوروی مجهز به رادار و موشک فروسرخ ار13 که در زمان جنگ ویتنام در دهه 1960 چالاکترین جنگنده زمان خود و پیشرفته ترین جنگنده ارتش ویتنام بود.220 فروند میگ 21 در طی جنگ ویتنام تحویل این ارتش شد. ارتش امریکا مدعی سرنگونی 86 فروند میگ 21 است و از طرفی میگ 21 نیز در رزم هوایی 56 فروند جنگنده امریکای شامل 37 اف4 فانتوم، 15 فروند اف105 و 4 فروند موارد دیگر.
همچنین ویتنام شش فروند هواپیما ترابری تک موتوره انتنوف 2 را نیز از دست داد
منابع:
https://en.wikipedia.org/wiki/Aircraft_losses_of_the_Vietnam_War
گرداوری: عبدالحمید تارخ
چاپ شده در ماهنامه جنگ افزار شماره 102
سلام هلکوپتر رو با چه سلاح هایی سرنگون می کنند؟
سلام با هر سلاحی که بشه باهاش زد و البته بستگی به اون بالگرد داره که چه بالگردی باشه