توپ های نصب شده روی جنگنده های امریکایی
امریکاها در رزم هوایی معتقدند بود یک توپ نصب شده روی یک شکاری باید بتواند تعداد زیادی گلوله را در یک زمان کوتاه روانه دشمن کند زیرا حجم بالای اتش میتواند حتی دقت کم را پوشش دهد حتی اگر کالیبر چندان بزرگ نباشد . همچنین انها معتقند بودند میشود با افزایش سرعت دهانه توپ و افزایش سرعت برخورد ، قدرت لازم را برای تخریب به دست اورد و از طرفی افزایش سرعت دهانه در مانورهای تند و شلیک به اهداف پر سرعت چابک بسیار موثر تر است از این رو امریکا دست به نصب شش مسلسل 12.7 م م روی جنگنده های چوت ماستانگ و تاندربلت زدند که البته با در نظر گرفتن حجم اتش شش مسلسل که هر کدام به صورت متوسط 850 گلوله شلیک میکرد و سرعت دهانه بالای 1100 متر بر ثانیه واقعا موثر بود. امریکا حتی بر روی اف86 سیبر یکی از موفق ترین جت های شکاری نسل اول نیز این مسلسل را نصب کردند.
بعد از پایان جنگ جهانی دوم همچنان نصب شش مسلسل 12.7 م م روی جتهای چون اف86 و اف80 ادامه داشت ولی به سرعت مشخص شد این مسلسل دیگر به درد بعد از جنگ دوم نمی خورد . اولین مسئله این بود که با ورود نسل جدید از بمب افکن های شوروی مانند توپلوف4 که نسخه بر گرفته شده از بی 29 امریکایی بود دیگر مسلسل 12.7 م م توان لازم برای سرنگونی ان را نداشت مسئله بعد این بود که امریکا نیز احساس می کردند نیاز به کالیبری بزرگتر برای درگیر با اهداف زمینی است
توپ ام 39
از این رو در اواخر دهه 1940 کمپانی مشهور اسپرینگ فیلد دست به طراحی توپ تک لول جدید ام 39 زد. این توپ 20 م م که طول پوکه های ان 102 م م بود با فشار گاز مسلح می شد و کارگرد ساده ای داشت . این توپ برگرفته شده از توپ ادن ساخت انگلستان بود که روی بسیاری از جتهای جنگی انگلیسی نصب شده بود ولی ادن 30 م م بود ولی امریکا کالبیر 20 م م را انتخواب کرده بودند .
این توپ روی اف86 اچ نصب شد و در جنگ کره به کار رفت و نشان داد تاثیر بسیار بالاتری نسبت به مسلسل 12.7 م م دارد و گلولها 37% قدرت نفوذ بیشتری داشتند و تخریب یک گلوله ان دست کم معادل تخربی به وجود امده توسط سه گلوله 12.7 م م بود. اف86 اچ دارای چهار توپ 20 م م به جای شش مسلسل 12.7 م م بود
ام39 دارای سرعت اتش 1500 گلوله بر دقیقه بود و سرعت دهانه ان به 1030 م م بر ثانیه می رسید و میتواند گلولهای اتش زا با 10.7 گرم ار دی ایکس (ترکیبی از تی ان تی و مواد منفجره دیگر) ویا گلوله های انرژی جنبشی با توان نفوذ در 6 م م زره در 1000 متر ویا گلوله های معمولی هسته فولادی را حمل کند از این رو میشد ان را بر ضد خودرو های زرهی سبک ویا هواگردها استفاده کرد. بهترین مهمات برای استفاده بر ضد شکاری های دشمن گلوله های اتش زا بود که قدرت انفجار داشتند. این توپ با نوار تغذیه میشد و نوار ان بسته به جنگنده از 280 تا 500 گلوله حمل می کرد
این توپ در اواخر دهه 1940 و تا میانه دهه 1950 به شکل تک توپ و یا دو توپ روی تمامی شکاری های تولید ان زمان از جمله ، اف86 اچ ، اف 100 سوپر سابر، اف101 ودو و اف5 فردون فایتر و تایگر2 نصب شد که همچنان بر روی اف5 در بسیاری از کشورها خدمت میکند. بیش از 35000 قبضه از این سلاح ساخته شد که تا میانه دهه 1980 برای اف5 تولید میشد
کلت مارک 12
توپ 20 م م کلت مارک 12 یک نسخه پیشرفته بر گرفته شده از توپ 20 م م انگلیسی اچ اس 404 است که در جنگ جهانی دوم نتنها به عنوان سلاح پدافندی به کار رفت بلکه روی برخی نسخه های اسپید فایر نصب شد
کمپانی کلت بر اساس اچ اس 404 توپ مارک12 را برای شکاری های نیروی دریایی امریکا توسعه داد و هرگز روی جنگنده های نیروی هوایی نصب نشد. این توپ همزمان با توپ مارک 20 نیروی هوایی ساخته شد و از پوکه های 110 م م برخوردار بود. سرعت دهانه این توپ 1010 متر بر ثانیه بود و سرعت اتش ان 1000 گلوله بر دقیقه بود. یکی از دلایل کاهش سرعت اتش نسبت به نسخه نیروی هوایی (500 گلوله بر دقیقه سرعت اتش کمتری نسبت به ام 39 نیروی هوایی داشت) این بود که در نیروی دریایی تاکید بسیار بر این شده بود که این توپ بر ضد اهداف زمینی نیز بر روی جنگنده های تهاجمی باید کاربرد داشته باشد و از این رو برای هدر نرفتن مهمات سرعت اتش را پایین اوردند.
مارک 12 روی جنگنده های تهاجمی نیروی دریایی نصب شد و به خوبی جواب داد ولی بر روی شکاری ها نه. این توپ قابل اعتماد نبود و در مانورهای سنگین به دلیل مشکلات میکانیک گیر می کرد و خلبانان اف8 کروسدر نیروی دریایی در ویتنام از این مسئله شکایت می کردند. این توپ روی تمامی جنگنده های نیروی دریایی در دهه 1950 نصب شد . شکاری های چون اف11 تایگر، اف8 کروسیدر،اف3 دومین و جنگنده های تهاجمی چون ای4 اسکای هاوک و اف4 دی اسکای ریدر و برخی نسخه های ای 7 از ان بهره بردند که معمولا دو تا چهار توپ را حمل میکردند و برای هر توپ بین 100 تا 150 گلوله حمل میشد
ام61 والکان
در میانه دهه 1950 نیروی دریایی و هوایی امریکا نیاز به یک توپ با سرعت اتش بیشتر بود. نیروی هوایی امریکا با افزایش سرعت جتهای جنگی به بیش از دو ماخ و فکر درگیر در سرعت های بالا ،خواهان توپی با سرعت اتش بالا بود. نیروی هوایی در تمرینات متوجه شد در درگیری دو جت در سرعت بالا ممکن است یک تا دو ثانیه تنها برای شلیک مناسب وقت وجود داشته باشد از این رو نیاز به سلاحی بود که با یک شلیک ده ها گلوله در یک ثانیه هدف را از بین برد
در ان زمان شرکت جنرال الکتریک با زنده کردن یک طرح قدیمی البته با تکنلوژی روز سلاح لازم را تولید کرد. این شرکت با الهام گرفتن از طرح مسلسل گاتیلینگ که یک مسلسل میکانیک چند لول بود که در جنگ داخلی امریکا به کار می رفت یک توپ20 م م جدید توسعه داد. گاتلینگ جنگ داخلی امریکا اگرچه نامش یک مسلسل بود ولی خودکار نبود و در واقع با حرکت یک اهرم دستی مسلح می شد و تا 300 گلوله بر دقیقه اتش میکرد که تا زمان ساخت مسلسل ماکزیم به عنوان اولین مسلسل تاریخ عملا در سرعت اتش بی نظیر بود.
جنرال الکتریک با ارتقا لازم این سلاح را به شکلی ساخت که دارای چرخاننده و سوزن الکترونیک بود و با هوا خنک میشد. این سلاح ام61 ولکان نام گرفت و در سال 1959 روی اف104 استارفایتر عملیاتی شد. ولکان یک توپ 20 م م شش لول است که تنها از لوله بالای اتش میکند و یک سامانه هیدرولیک نوار فشنگ را چرخانده ، گلوله را درون جان لوله قرار میداد و بعد پوکه را از جنگنده بیرون پرتاب میکند . گلوله ها همان گلول های 20 م م با پوکه های 102 م م بود که از توپ مارک 20 نیروی هوایی شلیک میشد . سرعت اتش قابل تنظیم بود ولی بیشترین سرعت ان 6000 گلوله بر دقیقه است که به عبارتی 100 گلوله بر ثانیه است که البته معمولا در سرعت اتش 4000 گلوله بر دقیقه ویا 2200 گلوله بر دقیقه استفاده میشد. سرعت بالا و ظرفیت زیر 1000 گلوله در خشاب به معنی اتش های کوتاه یک تا سه ثانیه برای تمام نشدن زودهنگام مهمات بود. در کابین سیوچ برای انتخاب شلیک تعداد گلوله های شلیک با فشار دادن هر ماشه وجود دارد که از دو تا سه گلوله تا 40 و یا 50 گلوله قابل تنظیم است . اینکه چرا از شش لول استفاده شد به انجا بر می گردد که نیاز به شلیک بیش از 4000 گلوله از یک لوله بود و هرگز هیچ لوله ای چنین توان تحملی نداشت از این رو تقسیم شلیک این تعداد گلوله بر روی شش لوله مشکل را حل می کرد . سرعت دهانه این توپ….ظرفیت خشاب در توپ متفاوت بود، اف4 فانتوم دارای ظرفیت 640 گلوله، اف16 دارای ظرفیت 511 گلوله و یا اف18 دارای 578 گلوله است.
دست کم سه نوع مهمات از این توپ شلیک می شود . مهمات ام 56 که یک مهمات اتشزا با 9 گرم مواد منفجره است، مهمات ام 53 به عنوان مهمات ضد زره با توان نفوذ در 6 م م زره در 1000 متر و مهمات چند منظوره پی جی یو 28 با ده گرم مواد منفجره نام برد
این توپ دارای بیشترن وزن 112 کیلوگرم بدون مهمات بود و در خدمت نشان داد سلاح قابل اعتمادی است و سرعت اتش بالا به معنی نابودی هدف در صورت نشان گذاری دقیق در کمترین زمان ممکن بود ولی به همان میزان پیچیده بود و نیاز به تعمیر اساسی به صورتی که باید هر ماه حتی بدون شلیک یک گلوله پیاده و بازنگرید و سرویس شود و شلیک یک گلوله این زمان را به نصف کاهش می داد
ام 61 ای 1 ولکان بر روی اف104 استار فایتر به بعد روی تمامی جنگنده های ارتش امریکا چه نیروی هوایی و دریایی نصب شد و حتی در برنامه اف22 نسخه کوتاه تر و سبکتر با وزن 92 کیلوگرم با نام ام 61 ای2 ساخته شد (البته بودند جنگنده های که فاقد توپ ثابت نیز بودند و اصلا توپ حمل نمی کردند مانند ای 6 و یا ای 5)
ام 61 در غلاف نیز نصب شد. در واقع نصب این توپ در غلاف به این مسئله بر می گشت که در زمان ساخت اف4 فانتوم این دیدگاه وجود داشت که با وجود موشک های رزم هوایی نزدیکی چون سایدواندر و یا فالکن اصلا نیازی به توپ برای رزم هوایی نیست ولی در ویتنام نیاز توپ ثابت شد و از این رو غلاف SSU-16 و نسخه بهبود یافته ان SSU-23 توسعه یافت
اس اس یو-16 همان توپ ام 61 ای1 بود که با 1200 گلوله در غلاف پشتیبانی می شد و دارای سرعت اتش 6000 گلوله بر دقیقه بود و 750 کیلوگرم وزن کامل با مهمات ان بود. این غلاف روی اف4 فانتوم نصب شد و در ارتش امریکا ام 12 نیز خوانده شد
اس اس یو -23 نسخه بهبود یافته اس اس یو 16 بود که روی اف4 فانتوم سی و دی نیروی هوایی و نسخه های انگلیسی فانتوم نصب شده است و دارای وزن 780 کیلوگرم است. این سیستم از نظر سرعت اتش و ظرفیت مهمات مشابه نسخه قبلی است
این توپ در چند سامانه پدافند امریکایی چون ام 163 و فلانکس به کار رفته است
GAU-8 اونجر
توپ گاتیلینگ 7 لول جی ای یو -8 یک سیستم تسلیحاتی توسعه یافته برای جنگنده ای 10 تاندربلت در دهه 70 میلادی است. ای10 تاندربلت قرار بود در نقش یک پرنده ضد زره مورد استفاده قرا بگیرد از این رو نیاز به سلاحی برای شکار تجهیزات زرهی دشمن که بتواند به اندازه کافی برای ان مهمات داشته باشت به توپ جی ای یو-8 منجر شد. این توپ برگرفته شده از ولکان و ساخت همان جنرال الکتریک است. توپ مکانیزمی مشابه ولکان دارد ولی دارای هفت لول است و از مهمات 30 م م با پوکه های 173 م م بهره می برد. وزن خالی توپ 281 کیلوگرم است ولی با 1174 گلوله وزن سیستم به 1828 کیلوگرم می رسد که 16% وزن خود جنگنده ای 10 است و دارای طول 5.9 متر است و بیشترین سرعت اتش توپ 4200 گلول بر دقیقه است ولی می تواند ان را برای شلیک 2100 گلوله بر دقیقه نیز تنظیم کرد و در کابین برای شلیک تعداد مشخصی گلوله سیوچ کار گذاشته است ولی معمولا برای انهدام اهداف زمینی این خلبان است که هر چقدر لازم بداند گلوله شلیک میکند.
بیشترین سرعت دهانه توپ 1070 متر بر ثانیه است و سه نوع مهمات را با خود می تواند حمل کند که شامل مهمات اورانیومی پی جی یو-14 ، مهمات اتشزا پی جی یو 13 و مهمات تمرینی پی جی یو 15
بهترین زاویه فاصله شلیک 800 متر است ولی گفته شده دقت اتش ان در 1200 متری بدین گونه است که 80% گلوله ها در یک مسافت 12 متری پخش می شوند. این مسئله مهم است که نه این توپ بلکه هر توپ دیگری دارای هدفگیری چشمی است و تا زمانی که خلبان نتواند درست هدف را با چشمی ببنید شلیک نیز ممکن نیست . مهمات این توپ توان نفوذ در 69 م م زره در 500 متر و 38 م م در 1000 متر را دارد
این نکه بسیار مهم است بر خلاف تبلیغات انجام شده این توپ در جنگ اول خلیج فارس 1 حتی با مهمات اورانیومی توان نابودی تانکی چون تی 72 را نداشت و تنها تانک های قدیمی چون تی 55 و تایپ 59 و 69 را نابود کرد . این توپ برای نابودی نفربرها و خودرو های زرهی موثر است و امروزه به هیچ عنوان توان نابودی زره تانک ها را ندارد و در همان جنگ خلیج فارس 1 ای 10 تاندربلت که 80% موشک های ماوریک جنگ را شلیک کرد برای شکار تانک ها وابسته به ماوریک بود و نه توپ 30 م م خود. البته با وجود عدم توان انهدام زره تانک های موجود ولی همچنان این توپ توان تخریب سایت های اتش و تجهیزات روز تانک را دارد . این توپ تنها روی ای 10 نصب شد و با خروج ای10 از خدمت طی دو سال اینده این توپ نیز به تاریخ خواهد پیوست
نسخه نصب شده این توپ در غلاف با نام جی پی یو-5 توسعه داده شد که شامل یک غلاف با وزن 860 کیلوگرم میشود که در مجموع 353 گلوله حمل می کرد . با وجود این این نسخه دارای چهار لول بود و سرعت اتش ان 2400 گلوله بر دقیقه بود. داستان این غلاف به انجا بر میگردد که در اواخر دهه 1980 ارتش امریکا می خواست ای 10 را از خدمت خارج کند و با توسعه این غلاف و نصب ان روی نسخه تهاجمی از اف16 با نام ای16 کرد. طرح ای 16 لغو شد و این توپ در زیر بدنه اف16 گارد ملی حتی در نبرد خلیج فارس چند بار ماموریت انجام داد ولی لگد بالا و دقت کم باعث لغو برنامه شد و ای 10 نیز با نمایش خیره کننده در خلیج فارس در نهایت در خدمت باقی ماند(البته با نبود پدافند هوایی عراق و از میدان خارج شدن نیروی هوایی این کشور). این نسخه بعدها روی اف15 و ای 7 نیز تست شد ولی هرگز عملیاتی نشد . در نیروی دریایی به ان جی پی یو-13 نیز گفتند
این توپ در سامانه دفاع ضد موشک گلکیپر نیز به کار رفته است
جی پی یو -2
نسخه در غلاف توپ 20 م م ام 197. توپ ام 197 یک توپ گاتیلینگ 3 لول است که دارای سرعت اتش 750 تا 1500 گلوله بر دقیقه است و بر روی بالگرد کبرا نصب شد. جی پی یو-2 در واقع همان توپ ولی در غلاف است که 266 کیلوگرم وزن و 300 گلوله حمل می کند. این غلاف بر روی جنگنده های چون او وی 10 و ای 37 دراگون اسکای نصب شده است
GAU-12
جی ای یو 12 یک غلاف توپ 25 م م بر اساس از توپ 30 م م جی ای یو 8 است که برای نصب روی جنگنده AV-8B سپاه تفنگدار دریایی ساخته شد
جنگنده عمود پرواز AV-8B که در واقع نسخه تولید شده جنگنده هارییر انگلیسی در داخل امریکا بود فاقد توپ داخلی بود و از انجایی که تفنگداران یک توپ برای این جنگنده می خواستند غلاف جدید توسط جنرال الکتریک توسعه یافت . این توپ گاتیلینگ پنج لول دارای مکانیز مشابه جی ای یو 8 است ولی دارای گلوله های 25 م م با پوکه های 137 م م است. کل غلاف 122 کیلو و با مهمات کامل 560 کیلوگرم وزن دارد. غلاف 300 گلوله حمل می کند و بیشترین سرعت است ان 4200 گلوله بر دقیقه است ولی سرعت اتش معمولی 3600 گلوله بر دقیقه است ولی معمولا سرعت واقعی شلیک در سپاه تفنگداران برای هدر نرفتن گلوله 1800 گلوله در دقیقه است. این توپ روی ای سی 130 نیز نصب شده است
این توپ در زیر بدنهAV-8B نصب میشد . نسخه ای از این توپ با نام GAU-22 برای اف35 توسعه یافت. نسخه F-35A که دارای توپ داخلی است این توپ را به سکل داخلی حمل میکند ولی با در نظر گرفتن اینکه دو نسخه اف35 بی و سی فاقد توپ هستند جی ای یو-22 دارای نسخه ای در غلاف برای حمل در زیر بدنه این دو مدل است . نسخه جدید چهار لول به جای پنج لول دارد و دارای سرعت اتش 3500 گلوله بر دقیقه در بیشترین حالت خود است
نام | مارک12 | ام39 | ام61 ولکان | GAU-8
اونجر |
GPU-2 | GAU-12 |
کالیبر | 20 م م | 20 م م | 20 م م | 30 م م | 20 م م | 25 م م |
تعداد لوله | 1 عدد | 1عدد | 6 عدد | 7 عدد | 3 لول | 5 لول |
وزن توپ | 46 KG | 80KG | 112 KG | 281 KG | 90 KG | 122KG |
سرعت دهانه | 1010 متر بر ثانیه | 1030 متر بر ثانیه | 1050 متر بر ثانیه | 1070 متر بر ثانیه | 1010 متر بر ثانیه | 1040 متر بر ثانیه |
بیشترین سرعت اتش | 1000 گلوله بر دقیقه | 1500 گلوله بر دقیقه | 6000 گلوله بر دقیقه | 4200 گلوله بر دقیقه | 1500 گلوله بر دقیقه | 4200 گلوله بر دقیقه |
گرداوری:عبدالحمید تارخ
من خیلی وقت برام سوال شده که ایا میشه به جای موشک های زیر بال، مسلسل گذاشت؟
سلام به شکل غلاف بله